| 1 |
174. Aiz kalneņa uodus myn. {Syvāni cyuku zeiž} |
174. Ajz kalnienia odus myn. {Sywani cyŭku ziejż} |
174. Za góreczką skórę depczą. {Prosięta świnie ssą} |
|
|
|
|
| 2 |
175. Bārna pūdeņč [pūdeņš] iz treju kuoju. {Lyna suseklis} |
175. Barna pudieńcz iz treju koju. {Łyna susieklis} |
175. Dziecinny garnuszek na trzech nogach. {Szczoteczka do lnu} |
|
|
|
|
| 3 |
176. Bez rūku, bez kuoju, stuov kai rogs. {Calms} |
176. Biez ruku, biez koju, słoŭ [!] kaj rogs. {Całms} |
176. Bez rąk, bez nóg, stoi jak róg. {Pień} |
|
|
|
|
| 4 |
177. Blusa zūsi izpiere. {Nu zierneiti kuopusti golva} |
177. Błusa zusi iz-piaria. {Nu zierniejti kopusti gołwa} |
177. Pchła gęś wysiedziała. {Z nasionka kapusty głowa} |
|
|
|
|
| 5 |
178. Bolts veprīts treju goldu storpā. {Drics} |
178. Bołts wieprits gul treju gołdu storpâ {Drićś} |
178. Biały wieprzek leży. {Gryka} |
|
|
|
|
| 6 |
179. Cik ceļās, cik i veļās. {Skrituļs} |
179. Cik cielas, cik i wielas. {Skrituls} |
179. Wiele w stanie, tyle się i obróci. {Koło} |
|
|
|
|
| 7 |
180. Cylpa celeņč [celeņš] ap ustabu. {Vaiņuks iz golvys} |
180. Cyłpa cieleńcz ap ustabu. {Wajniuks iz gołwys} |
180. Z pętli dróżka dokoła izby. {Wianek na głowie} |
|
|
|
|
| 8 |
181. Čaučaraine kruosni kraun. {Vysta ūlys dej} |
181. Czaŭczarajnia krośni kraŭn. {Wysta ułys diej} |
181. Szurpa ognisko układa {Kura jaja niesie} |
|
|
|
|
| 9 |
182. Divpacmit [divpadsmit] Katriņu ap vīnu Muorteņu. {Skrituļa spīči} |
182. Diupaćmit Katriniu ap winu Mortieniu. {Skritula spiczi} |
182. Dwanaście Kasiek koło jednego Marcinka {W kole sprychy} |
|
|
|
|
| 10 |
183. Dīvers ar vīnu aci. {Skrīmiņs} |
183. Diwiers ar winu aci {Skrimińc} |
183. Szwagier z jednem okiem. {Kółko kamienne u wrzeciona} |
|
|
|
|
| 11 |
184. Divi silis, divi škilys, kai kotla dybyns, kai putna daguns. {Ūzūla zeile} |
184. Diwi siliś, diwi szkiłyś, kaj kotła dybyns, kaj putna daguns. {Uzuła ziejla} |
184. Dwa koryta, dwie drańcie, jak kocieł głębokie, jak ptaka dziób. {Żołądź} |
|
|
|
|
| 12 |
185. Gaigaļs zemē plīkšinoj. {Leits} |
185. Gajgals ziemia plikszinoj. {Lejts} |
185. Wędrowiec po ziemi pluska. {Deszcz} |
|
|
|
|
| 13 |
186. Jiudini asmu daudz izdziers, dzelžu pūdu apāds. {Teceils} |
186. Jiŭdini asmu daŭdź iździers, dzielzŭ pudu ap-ads. {Tieciejłs} |
186. Wody jestem dużo wypiwszy, żelaza pud (40 funtów) zjadłszy. {Toczydło} |
|
|
|
|
| 14 |
187. Ka dzeivs, to viejs leigoj, ka nūmierss, to dvēselis nosoj. {Laiva} |
187. Ka dziejws, to wiejs lejgoj, ka numierśś, to dwiasialiś nosoj. {Łajwa} |
187. Kiedy żywy, to wiatr kołysze, kiedy umarłszy, to dusze nosi. {Łódka} |
|
|
|
|
| 15 |
188. Kolns aukstuoks par mežu. {Maize baļvā} |
188. Kołns aukstoks par mieżu. {Majzia balwa} |
188. Góra wyższa od lasu. {Chleb w dzieży} |
|
|
|
|
| 16 |
189. Kvāpu kuleite, kaula kasekleits. {Dzylna} |
189. Kwapu kulejtia, kaŭła kasieklejts. {Dzyłna} |
189. Sadzy woreczek, kościana skrobaczka. {Zołna} |
|
|
|
|
| 17 |
190. Kūka ādnajam dzelža sirds. {Ēvele} |
190. Kuka adnajam dzielża sȋrds. {Ewiela} |
190. U drzewa zjadacza żelazne serce. {Hebel} |
|
|
|
|
| 18 |
191. Malns zyrgs, sorkons juojējs, zaļa peicka rūkā. {Piertī: luova, cylvāks, slūta} |
191. Małns, zyrgs, sorkons jojejś, zala piejcka rukâ. {Piertȋ: łowa, cyŭłaks, słuta} |
191. Czarny koń, czerwony jeździec, zielony bat w ręku. {W łaźni: półka, człowiek, miotła} |
|
|
|
|
| 19 |
192. Muote kai pyune, bārni kai odotys. {Egle i skujis} |
192. Motia kaj pyŭnia, barni kaj odotys. {Egla i skujis} |
192. Matka jak stodoła dzieci jak igły. {Jodła i igliwie} |
|
|
|
|
| 20 |
193. Nu jiuzu izleic i acavelejs [atzavelejs], a jaunim meitom pateik. {Jaunys mogonys} |
193. Nu jiŭzu izlejc i acawielejs, a jaŭnim miejtom patiejk. {Jaŭnys mogonys} |
193. Z portek wyłazi i przewraca się, a młodym dziewczętom podoba się. {Młoda makówka} |
|
|
|
|
| 21 |
194. Nu reitu iz četru, pusdīnā iz diveju, vokorā iz treju. {Cylvāks} |
194. Nu rejtu iz czetru, pusdina iz diwieju, wokora iz treju. {Cyŭłaks} |
194. Z rana na czterech, w południe na dwu, wieczorem na trzech. {Człowiek} |
|
|
|
|
| 22 |
195. Ni čaukst, ni grab, a pi lūgu daīt. {Gaismeņa} |
195. Ni czaŭkst , ni grab, a pi ługu da-it. {Gajśmienia} |
195. Ani szeleści, ani szumi, a do okna przychodzi. {Świt} |
|
|
|
|
| 23 |
196. Oka bez dybyna. {Gradzyns} |
196. Oka biez dybyna {Gradzyns} |
196. Studia bez dna. {Pierścionek} |
|
|
|
|
| 24 |
197. Pa prīšku dzams [dzims] barni, nu pakalis muote. {Skaudze sīna} |
197. Pa priszku dzams barni, nu pakalis motia. {Skaŭdzia sina} |
197. Najpierw rodzą się dzieci, na końcu matka. {Stóg siana} |
|
|
|
|
| 25 |
198. Pi celmeņa div lapesteitis. {Auss} |
198. Pi cielmienia diŭ lapiastiejtiś. {Aŭśś} |
198. Przy pniaczku dwa listeczki. {Uszy} |
|
|
|
|
| 26 |
199. Pīcus [pīcys] kazenis vīnu skaudzeiti grauž. {Pīci piersti spriež kudelē} |
199. Picus kazienis winu skaūdziejti graŭż. {Pici piersti sprież kudiela} |
199. Pięć kózek jeden stóg skubie. {Pięć palców w przędzie kądziel} |
|
|
|
|
| 27 |
200. Pi sev kuris ecenis pa muškatenei. {Stidzene pi ustabys} |
200. Pi sieū kuris ecienis pa muszkatieniaj. {Stidzienia pi ustabys} |
200. Przy każdej studzience po strzelbeczce. {Ścieżka przy chacie} |
|
|
|
|
| 28 |
201. Pylns teirums malnu gūteņu. {Gruomota} |
201. Pyłns tiejrums małnu gutieniu. {Gromota} |
201. Pełne pole czarnych krówek. {Książka} |
|
|
|
|
| 29 |
202. Rudiņ tymss, a vosori i zīmā gaišs. {Zuordi} |
202. Rudiń tyms, a wosor i zima gajsz. {Zordi} |
202. W jesień ciemno, a na wiosnę i w ziemie widno. {Przepłot na zboże} |
|
|
|
|
| 30 |
203. Suoļa kuleite zam slīkšņu guļ. {Sirds zam suonkauli [suonkaulu]} |
203. Sola ku lejtia zam ślikszniu gul. {Sirds zam sonkaūli} |
203. Soli woreczek pod progiem leży. {Serce pod żebrem} |
|
|
|
|
| 31 |
204. Steivs stuov, sluops karinej, leidz pusei aptārpts, leidz pusei plyks. {Rīksts} |
204. Stiejws stoŭ, słops kariniej, lejdz pusiaj aptarpts, lejdz pusiaj płyks. {Rȋksts} |
204. Sztywnie stoi, słabo wisi, równo do połowy ubrany, równo do połowy goły. {Orzech} |
|
|
|
|
| 32 |
205. Tu gulu, gulu [guli, guli], es tupu, tupu, tev cauromu pavyrbynuošu. {Ka nu bucas olu lej} |
205. Tu gułu, gułu, es tupu, tupu, tieŭ caŭromu pawyrbynoszu. {Ka nu bucas ołu lej} |
205. Ty leżysz, leżysz, ja tupię, tupię, tobie dziurę prześwidruję. {Kiedy z beczki piwo leją} |
|
|
|
|
| 33 |
206. Tupu, tupu, reibu, reibu, pa līpys, tyltu vara pilē. {Zierni kai kuļ, sītā sējoj i vuorej} |
206. Tupu, tupu, rejbu, rejbu, pa lipys, tyłtu wara pilâ. {Zierni kaj kul, sita siejoj i worej} |
206. Tup, tup, buch, buch, po lipowym moście do miedzianego grodu. {Groch kiedy młócą, sieją przez przetak i gotują} |
|
|
|
|
| 34 |
207. Ūzūla veceits, kaula pīpeleits, iz pipeleišu lapeņa. {Zeile} |
207. Uzuła wieciejts, kauła pipielejts, iz pipielejszu łapienia. {Ziejla} |
207. Dębowy staruszek, kościany pępek, na pępku listeczek. {Żołądź} |
|
|
|
|
| 35 |
208. Vieršam, buļam devenis uodys, kas jū dejruos, tys gauži rauduos. {Sveipuls} |
208. Wierszam, bulam diewienis odys, kas ju diejroś, tys gaŭżi raŭdoś. {Swiejpułs} |
208. U wołu, bysia, dziewięć skór, kto je będzie zdzierał, ten będzie gorzko płakał. {Cebula} |
|
|
|
|
| 36 |
209. Vīns soka: īsim, ūtris soka: stuovēsim, trešš [trešs] soka: paderbenēsim! {Jiudiņc [iudiņs], pļova, nīdre} |
209. Wins soka: isim, utris soka: stowiesim, treszsz soka: padierbieniasim! {Jiŭdińc, plowa, nidra} |
209. Jeden mówi: idźmy, drugi mówi: stójmy, trzeci: pokiwajmy się! {Woda, łąka i trzcina} |
|
|
|
|
| 37 |
210. Vīna žyda oka divi žydi meida. {Varsteve} |
210. Wina żyda okâ diwi żydi miejda {Warstiewia} |
210. W jednego żyda studni, dwu żydów depcze. {Narogi u sochy} |
|
|
|
|
| 38 |
211. Vuornys gaļa/gale sakristeita. {Komuļs} |
211. Wornys gala sakristiejta. {Komuls} |
211. Wronie mięso pokrzyżowane {Kłębek} |
|
|
|
|
| 39 |
212. Vucyns vierša penderī. {Cymds odainī} |
212. Wucyns wiersza piendierȋ. {Cymds odajnȋ} |
212. Baran w wołowym pęcherzu. {Wełniana rękawiczka w skórzanej} |
|
|
|
|
| 40 |
213. Vysi bolti karā īt, atpakaļ vysaidit [vysaidi?]. {Ūlys i cuoli} |
213. Wysi bołti kara it, atpakal wysajdit. {Ułyś i coli} |
213. Wszystkie białe na wojnę idą, z powrotem rozmaite. {Jaja i kurczęta} |
|
|
|
|
| 41 |
214. Zam līpenis viejputni. {Mylty zam sīta} |
214. Zam lipienis wiejputni. {Myłty zam sita} |
214. Po lipeczką zawierucha. {Mąka pod sitem} |
|
|
|
|
| 42 |
215. Zyds mermeļs zalta krāslā sēd. {Kotlys iz guni} |
215. Zyds miermiels załta krasła siad’. {Kotłys iz guni} |
215. Żyd mruczek na złotem krześle siedzi. {Kocieł na ogniu} |
|
|
|
|