Nazwa Endolingwonim w literackim języku litewskim to lietuvių kalba , czyli dosłownie ‘mowa Litwinów’. Ethnologue [ 1 ] podaje kilka różnych lingwonimów dla języka litewskiego: w języku angielskim - Lithuanian niemieckim - Litauisch rosyjskim - литовский язык białoruskim - літоўская мова łotewskim - lietuviešu valoda łatgalskim - lītaunīku volūda W języku litewskim wyróżnia się dwa podstawowe dialekty: auksztocki ~ auksztajcki (lit. aukštaičių tarmė ), czyli ...
Informacje ogólne Łatgalski jest językiem używanym w Łatgalii – krainie zwanej przed I rozbiorem Polski Inflantami Polskimi. Łatgalia położona jest we wschodniej części Łotwy. Językiem łatgalskim mówi ok. 150 – 200 tysięcy osób. Język łatgalski obejmuje zasięgiem prawie cały obszar występowania dialektów górnołotewskich, które są używane w Łatgalii oraz w północno-wschodniej części regionu Vidzeme (Liwonia) oraz we wschodniej Selonii. Obecnie liczna społeczność łatgalska mieszka też w Rydze. ...
Nazwa lingwonimy i etnonimy endolingwonimy loszn aszkenaz לשון-אשכּנז (dosł. ‘język Aszkenaz’, termin używany w źródłach pisanych w języku hebrajsko-aramejskim), tajcz טײַטש (dosł. ‘niemiecki’, później metonimicznie [1] ‘tłumaczenie’), iwre tajcz עברי-טײַטש (dosł. ‘hebrajsko-niemiecki’), jidisz-tajcz יידיש-טײַטש (dosł. ‘żydowsko-niemiecki’), polisz-tajcz פּויליש-טײַטש (dosł. ‘polsko-niemiecki’), jidysz יידיש (dosł. ‘żydowski’, w źródłach pisanych w języku...
Wprowadzenie Terminem „bielsko-bialska wyspa językowa” ( Bielitz-Bialaer Sprachinsel ) uczeni niemieccy określali szereg miejscowości leżących wokół leżącego na Śląsku Cieszyńskim Bielska i małopolskiej Białej. Większość mieszkańców tych miejscowości do II wojny światowej posługiwała się językiem niemieckim. Według niemieckich badaczy, tuż przed drugą wojną światową po śląskiej stronie wyspę językową oprócz samego Bielska tworzyły: • Międzyrzecze Górne (Ober-Kurzwald), • Komorowice Śląskie...
Wprowadzenie
Terminem „bielsko-bialska wyspa językowa” ( Bielitz-Bialaer Sprachinsel ) uczeni niemieccy określali szereg miejscowości leżących wokół leżącego na Śląsku Cieszyńskim Bielska i małopolskiej Białej. Większość mieszkańców tych miejscowości do II wojny światowej posługiwała się językiem niemieckim. Według niemieckich badaczy, tuż przed drugą wojną światową po śląskiej stronie wyspę językową oprócz samego Bielska tworzyły:
• Międzyrzecze Górne (Ober-Kurzwald),
• Komorowice...
Informacje ogólne Język armeno-kipczacki był językiem turkijskim używanym przez społeczność Ormian polskich zamieszkujących od XI w. ziemie Rusi Halickiej, które od połowy XIV w. znajdowały się w granicach Rzeczypospolitej Polskiej. Zapisywany był alfabetem staroormiańskim (Stachowski 2010: 213) lub, jak chce Pisowicz (2009: 11) , ormiańskim. Wymarł w XVII w. i obecnie nie ma użytkowników, chociaż publikowane są pojedyncze wydawnictwa w tym języku. Są to głównie przedruki XVI- i...
Nazwa Endonimy Endonim określający język białoruski (w standardowym języku białoruskim) nosi nazwę беларуская мова . Odmiany występujące w Polsce, na Podlasiu określane są prosty jazyk, prosta mova . Egzonimy Podczas gdy współcześnie używa się po polsku przeważnie określenia język białoruski , Jan Czeczot określał dialekty białoruskie mianem mowy sławiano-krewickiej albo dialektu krewickiego ( Czeczot 1846: V ). Podobnie jak w samych dialektach białoruskich, po polsku odmiany te...
Nazwa języka pol. dialekt kłodzki (języka czeskiego) [ 1 ] ~ dialekt podkudowski/gwara kudowska , dialekt/gwara Zelowa i Kucowa czes. kladské nářečí (jazyka českého) ~ nářečí z okolí Chudoby, nářečí z Zelova a Kucova. Historia i geopolityka Lokalizacja Czesi to jedna z 9 uznanych w Polsce mniejszości narodowych, licząca niemal 3 tysiące osób. Większość z nich żyje w znacznym rozproszeniu. Historycznie można mówić o kilku obszarach ziem polskich zamieszkiwanych przez...
Nazwa Endonimy Endonim określający język dolnoniemiecki w dialekcie pomorskim brzmi Plattdüütsch . Istniały też określenia poszczególnych odmian, np. pomorski nazywano Platt Pamersch ( Platt 'pomorski') albo Pahmerische Buhr-Sprake (pomorski język chłopski) ( Adam 1893: 124, 128 ), a gdański Danzjer Platt ( Pinnow 2006b: 14 ). Na północy Niemiec słowo Platt oznacza lokalną odmianę języka (gwarę). Egzonimy Język niemiecki (a dokładniej wysokoniemiecki, niem. ...
Nazwa języka Endolingwonim: karaj tili / къарай тили [ 1 ] Egzolingwonimy: polski: język karaimski angielski: Karaim language litewski: karaimų kalba ukraiński: караїмська мова rosyjski: караиимский язык turecki: Karayca Nazewnictwo grupy etnicznej Terminologia odnosząca się do Karaimów jest złożona, ponieważ słowo karaim~ Karaim może oznaczać wyznawcę karaimizmu lub przedstawiciela karaimskiej grupy etnicznej (przy czym powstanie religii karaimskiej poprzedziło...
Nazwa Endolingwonimy: w przeszłości proponowano używanie określeń: (las.) moravska řeč ( Bartoš 1886: 97 ), beskydský ( Procházka 1948: 62 ) oraz valašsky ( Hannan 2005: 479 ), lingwonim lašsky pojawił się i wszedł do powszechnego użycia później, współczesne określenia na terenie Czech: moravski, ślunski oraz po našymu ( Hannan 1996b: 730 ), współczesne określenia na terenie Polski: morawszczyzna, morawszczina. Egzolingwonimy: w języku polskim: gwary laskie,...
Mazurscy Staroobrzędowcy - historia i kultura Parafia staroobrzędowa[ 1 ], która do dziś istnieje na Mazurach, została założona w latach 1830-tych. Staroobrzędowcy mazurscy byli rosyjskimi uciekinierami[ 2 ], którzy szukali nowego miejsca w związku z prześladowaniem ich wyznania[ 3 ] w Rosji. Andreas Kossert ( 2001: 174 ) nazywa ich ostatnim ogniwem długiego łańcucha uciekinierów wyznaniowych po m.in. hugenotach, kalwinistach i protestantach, którzy przybyli do Prus, a Eugeniusz Iwaniec (...
Nazwa Endonimy Endonim określający grupę niemieckich dialektów śląskich jako całość brzmi Schläsisch, Schläs’sch, Schläsche Sproache lub w skróconej wersji Schläsch ; poszczególne dialekty mają swoje własne nazwy np.: dialekt górski – Gebergsschläsch dialekt kłodzki – Gleetzisch albo Pauersch ('chłopski') dialekt dyftongizujący tzw. Neiderländisch dialekt zielarski – Kräutermundart dialekt z okolic Brzegu i Grodkowa – Mundart des Brieg-Grottkauer Landes ...
Nazwa języka pol. gwara orawska/gwary orawskie słow. oravske nárečie [sg]/ oravské náreči [pl] czes. oravské nářečí [sg]/ oravské nářečí [pl] ang. Oravian dialect/s [sg/pl] niem. Mundart der Region Orava [sg]/ Mundarten der Region Orava [pl] Osoba mówiąca gwarą orawską to Orawianin (nazwa polska) lub Orawiec (nazwa orawska~podhalańska). pol. Góral, słow. Goral, Horal, gór. Gural Nazwa Orawa (słow./czes. Orava, łat. Arva, węg. Árva, niem. Arwa – podobnie jak inne nazwy w...
Nazwa Endonimy Omawiane tu odmiany nie stanowią jednolitej całości. Istnieje wiele określeń poszczególnych wariantów odnoszących się do konkretnych lokalizacji (np. kornicka havorka, pudlaśka mova ), do cech wymowy ( chmacka ), do określeń etnicznych ( ruska mova, po chachłaćki ) albo podkreślających lokalny charakter odmiany ( po prostu, prosta mova, tutejša mova, po naszomu, po swojomu ). Mówcy odmian uważający się za Białorusinów identyfikują swój język ojczysty jako białoruski, podczas...
Nazwa Endonimy Endolingwonim – romani ćhib , w różnych wersjach dialektalnych: romani czib , romani tschib , romani tschiw, romani tsiw , romani sib , rromani chib ( Bartosz 2004: 115 ) Endoetnonimy: Roma Sinti Manuśa Cale Egzonimy Egzolingwonimy: język romski język cygański język romani Egzoetnonimy: - wiążące Egipt jako miejsce pochodzenia Cyganów (np. ang. Gypsies , hiszp. Gitanos , franc. Gitan , niderl. Gyptenares , greckie Jifitos , albańskie ...
Nazwa Endonim Endolingwonim oznaczający język rosyjski to: русский язык . Brak szczególnego określenia dialektów używanych w Polsce. Określa się je opisowo, np. русский говор старообрядцев, проживающих в Польше 'rosyjska gwara Staroobrzędowców zamieszkujących w Polsce' ( http://www.borovskold.ru/content.php?page=lonuemcd_rus&id=166 ). Samą społeczność określa się jako староверы, старообрядцы . Spotyka się też pejoratywne określenie раскольники , dosł. 'schizmatycy'. Odłam wyznania...
Nazwa Endolingwonimy: Łemkowie swój język nazywają лемкiвскiй язык ( Fontański i Chomiak 2000 ). Egzolingwonimy: w języku polskim: język łemkowski, język Łemków lub mowa Łemków ( Rieger 1995: 9 ); w języku angielskim: Lemko ( http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=rue ); w języku ukraińskim często лемківські говірки – w liczbie mnogiej ( Łesiw 1997: 9 ); w języku rosyjskim niegdyś рѣчь лемкив ( Połowinkin 1896: 521 ), dziś – лемковский язык . Endoetnonimy:...
Nazwa języka pol. gwara spiska, gwary spisko-magurskie słow. spišske nárečie czes. spišské náreči ang. Spiš dialects niem. Mundarten der Region Zips/Zipser Mundarten Mieszkaniec Spisza (spis. Spis) to Spiszak (spis. Spisok). Do II wojny światowej w języku polskim funkcjonowały dwie nazwy regionu: Spisz oraz Spiż. Sama etymologia nazwy jest niejasna. Źródła historyczne podają formę łacińską Saepus, Saepusia, zapisywane później przez Słowian Zypus lub Czypis – stąd niemieckie Zips,...
Informacje ogólne Ten dział omawia język używany przez społeczność Tatarów litewsko-polskich (wymarły w XVI/XVII w.), zwanych też Tatarami Wielskiego Księstwa Litewskiego, Lipkami lub Tatarami polsko-litewsko-białoruskimi. Kwestie terminologiczne Określenie język tatarski ma kilka odniesień. Przez termin ten rozumie się obecnie przede wszystkim język etniczny Tatarów, używany jako jeden z języków urzędowych w Republice Tatarstanu. Użytkownicy tego języka mieszkają również w innych...
Nazwa Współcześnie endolingwonim określający język ukraiński to украïнська мова . Po polsku mówi się o języku ukraińskim ; w języku rosyjskim, należącym do jednego z częściej używanych na Ukrainie, nazwa tego języka brzmi украинский язык , zaś w języku angielskim – Ukrainian . Historia nazwy Najdawniejsze nazewnictwo dotyczące ukraińskiego i ogólnie wschodniosłowiańskiego obszaru kulturowego związane jest z etnonimem Ruś (słowiańskie Рѹсь). W tym kontekście wschodniosłowiański język tego...
Nazwa W języku niemieckim Pojęcie język wysokoniemiecki ( Hochdeutsch ) często utożsamiane jest ze standardowym niemieckim językiem literackim, który stanowi najbardziej rozpowszechnioną odmianę języka (wysoko)niemieckiego. Określenie wysokopruski ( Hochpreußisch ) stworzono pod koniec XIX wieku ( Żebrowska 2002: 38 ). Odmianę tę nazywano również Breslausch albo po prostu Ermländisch („warmińską”) - to ostatnie Ewa Żebrowska ( 2002: 38 ) uważa za nieścisłe ze względu na to, że na Warmii...