| 1 |
1. Ap natekli [nateikli]. |
1. Ap natiekli. |
1. O próżniaczce |
1. The lazy girl |
|
|
|
| 2 |
Beja tāvs ar muoti, jim septini bārni i nu tūs septiņu bārnu, seši apmyra, vīna vin [viņ] septīta meita palyka. |
Bieja taŭs ar moti, jim sieptini barni i nu tus sieptiniu barnu, sieszi ap-myra, wina win sieptijta miejta pałyka. |
Był ojciec z matką, i mieli siedmioro dzieci, a z tych sześcioro umarło; jedna tylko siódma córka została. |
There was a father and a mother, they had seven children and of these seven children, six died, only the seventh girl was left. |
|
|
|
| 3 |
Cīši, cīši juos zāluoja [žāluoja], deļ tuo, ka vinim bais beja, kab jei nanūmiertu, – |
Ciszi, ciszi jos załoja, diel to, ka winim bajs bieja, kab jej na-nu-miertu, – |
Bardzo, bardzo ją kochali, dlatego, że się bali, aby nie umarła; |
They loved her very, very much, for they were afraid that she might die. |
|
|
|
| 4 |
audzēja jū i globuoja i leiguoja, to muote, to tāvs, vyss jū leiguoja... |
aŭdzieja ju i głoboja i lejgoja, to motia, to taŭs, wyss ju lejgoja... |
piastowali ją i pielęgnowali i kołysali, to matka, to ojciec, a wciąż ją kołysali… |
They raised her and kept her well and dandled her, both mother and father, all the time they bounced her up and down… |
|
|
|
| 5 |
Leiguoja jau cikom viņa izauga lela, – |
Lejgoja jaŭ cikom winia iz-aŭga leła, – |
Kołysali tak długo, aż urosła duża, – |
Dandled her until she was grown up. |
|
|
|
| 6 |
i koč lela izauga, vys jū leiguoja tāvs ar muoti. |
i kocz leła iz-aŭga, wyss ju lejgoja taŭs ar moti. |
a choć duża urosła, wciąż ją kołysali ojciec z matką. |
And even when she was grown up, the parents still rocked her in a swing. |
|
|
|
| 7 |
Nu, i atbrauce jei [jai] svuoti, svuotuot jau jū i soka muote ar tovu [tāvu] iz tū jaunū puisi, kur jū svuotoj: |
Nu, i at-braŭcia jej swoti, swotot' jaŭ ju i soka motia ar towu iz tu jaunu puijsi, kur ju swotoj: |
No, i przyjechali do niej swaty, swatać ją już, i mówią matka z ojcem do tego młodego chłopca, który ją swatał: |
Suitors came to woe her, and the parents said to the young man who courted her: |
|
|
|
| 8 |
"Ka tu gribi jū jimt, to verīs, kab dorba nadūtib jei [jai] anikaida vin [viņ] dareit i kab tu jū nasistib i nalomuotib!" |
"Ka tu gribi ju jimt', to wieriś, kab dorba na-dutib jej anikajda win dariejt i kab tu ju na sistib i na łomotib!" |
„Jeżeli chcesz ją wziąć , to pamiętaj, żebyś jej nie dawał roboty żadnej i żebyś jej nie bił i nie łajał!” |
“If you want to take her, keep in mind not to give her any work to do and you must not beat nor scold her!” |
|
|
|
| 9 |
Jis i pazajēmēs, ka nalomuoškys i nasiškys jū i nadūškys nikaida dorba struoduot. |
Jis i pazajemiaś, ka na łomoszkys i na siszkys ju i na duszkys nikajda dorba strodot'. |
On obiecał, że jej nie będzie łajał, ani bił, i nie będzie jej dawał żadnej roboty! |
He promised not to scold and not to beat her and not to give her any work to do. |
|
|
|
| 10 |
Piec tuo, nūtaisa jau kuozys i nūvad jū iz jauniča sātu i nūvad šyupeli leidza, – |
Piec to, nu-tajsa jaŭ kozys i nu-wad ju iz jaŭnicza satu i nu-wad szyŭpieli lejdza, – |
Potem robili już wesele i zawieźli ją do domu p. młodego i zawieźli kołyskę razem, – |
Then they held the wedding and the young man brought her to his home and took the swing with him. |
|
|
|
| 11 |
šyupeli nūvad i pakar ustobā. |
szyŭpieli nu-wad i pakar ustoba. |
kołyskę zawieźli i powiesili w izbie. |
The swing was brought to the house and hung in place. |
|
|
|
| 12 |
Cyti doncoj i guļoj, a jei kuop šyupeli i leiguojas. |
Cyti doncoj i guloj, a jej kop szyŭpieli i lejgojas. |
Inni tańczą i hulają, a ona włazi do kołyski i kołysze się. |
The others were dancing or lying around, but she sat into the swing and rocked. |
|
|
|
| 13 |
Piec kuozu, ka jau gosti beja izbraukuši, vysi stuoj dorbu struoduot sātā, a jei leigojās šyupelī, – |
Piec kozu, ka jaŭ gośti bieja iz-braŭkuszi, wysi stoj dorbu strodot' satâ, a jej lejgojas szyŭpielî, – |
Po weselu, kiedy już goście byli wyjechali, wszyscy stają do roboty w domu, a ona kołysze się w kołysce, – |
After the wedding, when the guests had left, everybody stood up to work in the household, but she was rocking in her swing. |
|
|
|
| 14 |
nakti ar veiru guļ, a dīn leigojās i dorba nador... |
nakti ar wiejru gul, a dîn lejgojas i dorba na dor... |
w nocy z mężem śpi, a w dzień kołysze się i do roboty nie robi… |
At night she slept with her husband, but during the day she swung and didn’t work… |
|
|
|
| 15 |
Dūmuoja tāvs: kas niu byus nu tuo? |
Dumoja taŭs: kas niŭ byŭś nu to? |
Myśli ojciec: co teraz będzie z tego? |
Thought the father [of the young man]: what will come out of it? |
|
|
|
| 16 |
kū jis darēškys ar taidu vādaklu? |
ku jis darieszkys ar tajdu wadakłu? |
co on zrobi z taką synową? … |
what should I do with such a daughter-in-law? |
|
|
|
| 17 |
Buort juos nalyka i sist juos nalyka i kai jū izvuicēt da dorba, ka navar ni sist, ni lomuot? |
Bort' jos na łyka i siśt jos na łyka i kaj ju iz-wujciet da dorba, ka na war ni siśt', ni łomot? |
Łajać jej nie pozwolili i bić jej nie pozwolili, a jak ją uczyć roboty, skoro nie można ani bić ani łajać? |
They told us not to scold her and not to beat her, but how can we teach her to work if we may neither beat nor berate her? |
|
|
|
| 18 |
Soka tai tāvs iz muotis: "Paraudzēsim, nadūsim mes jei [jai] āst?"... |
Soka taj taŭs iz motis: "Paraŭdziesim, na dusim mies jej aśt?"... |
Mówi tak ojciec do matki: „ Sprobujemy , nie damy jej jeść!” |
Said the father to the mother: “Let’s try and not give her anything to eat.” |
|
|
|
| 19 |
A muote juos žāluoja i nu tāva pazagš deve jei [jai] āst i jei vys kai leigojās, tai leigojās. |
A motia jos żałoja i nu tawa pazagsz diewia jej aśt' i jej wyss kaj lejgojas, taj lejgojas. |
A matka jej żałowała i pokryjomu dawał jej jeść, i ona wciąż jak się kołysze, tak kołysze. |
But the mother took pity on her and, concealing it from father, gave her food to eat and she continued rocking and rocking. |
|
|
|
| 20 |
Tāvs radz, ka sīva naklausa jū, stuoja tagan pi cepļa pats, sorgoj, kab jei [jai] naīdūtu muote nikuo, a ka izvuorēja maļteiti gotova jau, sauce vysu saimi pi golda i soka jis tai: |
Taŭs radz, ka sîwa na kłaŭsa ju, stoja tagan pi ciepla pat's, sorgoj, kab jej na-idutu motia nikô, a ka iz-worieja maltiejti gotowa jaŭ, saŭcia wysu sajmi pi gołda i soka jis taj: |
Ojciec widzi, że żona go nie słucha, stanął teraz przy piecu sam, pilnuje, żeby jej nie dała matka nic, a kiedy zagotowali obiad, przywołał całą rodzinę do stołu i mówi tak: |
The father saw that his wife didn’t obey him and now stood himself at the stove and made sure that the mother didn’t give her anything, and when the meal was ready he called the household members to take their seats and said thus: |
|
|
|
| 21 |
"Kas dorbu struoduoja, lai īt vysi āstu, a kas leiguojās, lai leigojās!" – |
"Kas dorbu strodoja, łai it wysi astu, a kas lejgojas, łaj lejgojas!" – |
„Kto robił, niech idzie jeść, a kto się kołysał, niech się kołysze”. |
“Whoever has worked shall come and eat, but who has rocked, shall rock!” |
|
|
|
| 22 |
Vysi pajēde [paēde], a jei [jai] nadeve nikuo. |
Wysi pa-jedia, a jej na diewia nikô. |
Wszyscy sobie pojedli, a jej nie dali nic. |
Everybody ate, but she didn’t get anything. |
|
|
|
| 23 |
Iz utrys dīnys, izlyka muote āst vuorēt i poša nūguoja iz cytu dorbu, – |
Iz utrys dinys, iz-łyka motia aśt woriet i posza nu-goja iz cytu dorbu, – |
Na drugi dzień, postawiła matka potrawy do gotowania i sama poszła do innej roboty, |
The next day, the mother put the cooking on and went away to do something else. |
|
|
|
| 24 |
a jei daskrīn, lizeiku pajēme, putru izmaisēja i otkon kuope šyupelī leiguotūs. |
a jej da-skriń, liziejku pajemia, putru iz majsieja i otkon kopia szyŭpielî lejgotus. |
a ona przybiegł, łyżkę wzięła, kaszę zmieszała i znowu wlazła do kołyski kołysać się. |
There she came running, took a spoon, stirred the gruel and got back to her swing to rock. |
|
|
|
| 25 |
Cyti saguojuši āstu, tāvs soka tai: "Kas dorbu struoduoja, lai īt āstu, a kas leiguojās, lai leigojās!" |
Cyti sagojuszi astu, taŭs soka taj: "Kas dorbu strodoja, łai it astu, a kas lejgojas, łaj lejgojas!" |
Tamci zeszli się na obiad, a ojciec mówi tak : „ Kto robił, niech idzie jeść, a kto się kołysał, niech się kołysze!” |
When the others had come to eat, the father said so: “Whoever has worked shall come and eat, but who has rocked, shall rock!” |
|
|
|
| 26 |
Jei soka: "Tāteit, i es šūdin dorbu struoduoju!" – |
Jej soka: "Tatiejt, i eś szudin dorbu strodoju!" – |
Ona mówi: „ Tatusiu, i ja dziś robotę robiłam!” – |
Said she: “Father, dear, I too have worked today!” |
|
|
|
| 27 |
Tāvs vaicoj: "Kū ta tu, meitin, struoduoji?" – |
Taŭs wajcoj: "Ku ta tu, miejtiń, strodoji?" – |
Ojciec pyta: „ Cóż ty, córeczko robiłaś? – |
Father asked: “What did you do, dear girl?” |
|
|
|
| 28 |
"A es putru izmaseja [izmaiseju]!" – |
"A eś putru iz-masieja!" – |
„A ja kaszę zamieszałam!” – |
“Well I stirred the gruel!” |
|
|
|
| 29 |
Tāvs soka: "To dūd jei [jai] tū lizeiku aplyzguot, ar kuru jei putru maisēja!" – |
Taŭs soka: "To dud' jej tu lizejku ap-łyzgot', ar kuru jej putru majsieja!" – |
Ojciec mówi: „To dajcie jej tę łyżkę oblizać, którą ona kaszę mieszała!” – |
Said father: “So give her the spoon to lick with which she stirred the gruel!” |
|
|
|
| 30 |
Jei [jai] padeve tū lizeiku i jei tū dīnu otkon golodna beja, pa tam, ka vysi paāduši, tāvs saslēdze, kas beja palics nu maļteitis i atslāgys kešā sabuoze. |
Jej padiewia tu liziejku i jej tu dînu otkon gołodna bieja, pa tam, ka wysi paaduszi, taŭs sa-śladzia, kas bieja palićś nu maltiejtiś i atsłagys kieszâ sa-bozia. |
Podali jej tę łyżkę i one tego dnia znów głodna była gdyż wszyscy sobie pojedli, a ojciec zamknął, co było zostało od obiadu i klucze do kieszeni schował. |
She was given the spoon and she was hungry again that day, for when everybody had eaten father locked up what had been left from the meal and kept the key in his pocket. |
|
|
|
| 31 |
Nu, jei saprūta jau tū, ka vajaga dorbu struoduot, kab dabuot āst... |
Nu, jej sa-pruta jaŭ tu, ka wajaga dorbu strodot', kab dabot' aśt'... |
Dopiero, ona zrozumiała to już, że trzeba robić, żeby dostać jeść… |
Well, now she understood that one had to work in order to be able to eat… |
|
|
|
| 32 |
Iz ūtris dīnys stuoj vysi pi dorba i jei dastuoj i paleidz jau vysu struoduot muotei: izslauka ustobu, i lizeikys apmozguoja i bļūdys , – |
Iz utris dînys stoj wysi pi dorba i jej dastoj i palejdz jaŭ wysu strodot' motiaj: iz-słaŭka ustobu, i lizejkys ap-mozgoja i bludys, – |
Nazajutrz stają wszyscy przy robocie i ona staje i pomaga we wszystkiem matce: wymiotła izbę i łyżki obmyła i misy, – |
The next day when all stood doing their work, she, too, stood and helped mother with all the work: she swept the cottage, washed the spoons and the dishes, |
|
|
|
| 33 |
i gūs izslauc, i gonūs izdzan, – |
i gûs iz-słaŭć, i gonus izdzan, – |
i krowy doi i w pole wypędza, – |
milked the cows and drove them to pasture, – |
|
|
|
| 34 |
vysu jau paleidz pastruoduot – |
wysu jaŭ palejdź pa-strodot' – |
wszystko pomaga robić, – |
with every job she helped. |
|
|
|
| 35 |
piec tuo, otkon šyupelī īlēc i leigojās. |
piec tô, otkon szyŭpieli i-lać i lejgojas. |
potem z nów do kołyski wskakuje i kołysze się. |
Afterwards, she got back into her swing and rocked. |
|
|
|
| 36 |
Atīt tāus [tāvs] iz maļteiti i soka tai: "Kas dorbu struoduoja, lai īt āst, a kas leiguojās, lai leigojās!" – |
At-it taus iz maltiejti i soka taj: "Kas dorbu strodoja, łaj it aśt', a kas lejgojas! łaj lejgojas!" – |
Przychodzi ojciec do obiadu i mówi tak: „ Kto robił, niech idzie jeść, a kto się kołysał, niech się kołysze!” – |
The father came home for dinner and said so: “Whoever has worked shall come and eat, but who has rocked, shall rock!” |
|
|
|
| 37 |
A jei soka: "I es šūdin, tāteit, dorbu struoduoju!" |
A jej soka: "I eś szudiń, tatiejt, dorbu strodoju!" |
A ona mówi : „ I ja dziś tatusiu robotę robiłam!” |
Said she: “Father, dear, I too have worked today!” |
|
|
|
| 38 |
Tāvs soka: "Kū ta tu, meitiņ darieji?" – |
Taŭs soka: "Ku ta tu, miejtiń darieji?" – |
Ojciec mówi : „Co ty córeczko robiłaś?” – |
Said father: “What did you do, dear girl?” |
|
|
|
| 39 |
"A pavaicoj tāteit iz muoti!" – |
"A pa-wajcoj tatiejt iz moti!" – |
„A spytaj tatusiu matki!” – |
“Ask mother, father!” |
|
|
|
| 40 |
Nu muote poscēja [pasacēja], ka jei vysu dorbu leidza ar jū struoduoja, – |
Nu motia pościeja, ka jej wysu dorbu lejdza ar ju strodoja, – |
Matka powiedziała, że ona wszystką robotę razem z nią robiła, – |
Now the mother told him that she had done all the work together with her, |
|
|
|
| 41 |
tūlaik tāvs soka: "To ej, meitiņ, āstu reizē!" – |
tułajk taŭs soka: "To ej, miejtiń, astu riejzia!" – |
wtedy ojciec mówi: „To idź córeczko jeść razem!” – |
and father said: “Then come, dear girl, and eat with us!” |
|
|
|
| 42 |
Jei izskrēja nu šyupeli i nūguoja āstu, a tai šaļtei, cikom āde, vini nūjēme šyupeli, sakopuoja, ceplī īsvīde i sadaga. |
Jej iz-skrieja nu szyŭpieli i nu-goja astu, a taj szaltiaj, cikom adia, wini nu-jemia szyŭpieli, sa-kopoja, cieplî i-świdia i sa-daga. |
Ona wyskoczyła z kołyski i poszła jeść, a tymczasem oni zdjęli kołyskę, porąbali, w piec wrzucili i spalili. |
She jumped from her swing and went to eat, and while she was eating, they took the swing down, chopped it, threw it into the oven and burnt it. |
|
|
|
| 43 |
Nu tuo laika, jei leidz ar vysim struoduoja i ap šyupeli jau nagoduoja. |
Nu to łajka, jej lejdz ar wysim strodoja i ap szyŭpieli jaŭ na-godoja. |
Od tego czasu, razem ze wszystkim pracowała i o kołysce już nie przypominała. |
From this time on she worked together with everybody and didn’t think of her swing anymore. |
|
|
|
| 44 |
Nūbrauce jei z tāvu, iz muoti sovu i pazalilēja, ka jau jei vysu dorbu struotduot muok. |
Nu-braŭcia jej iz tawu, iz moti soŭu i paza-lileja, ka jaŭ jej wysu dorbu strodot' môk. |
Pojechała do ojca, do matki swojej i pochwaliła się, że już wszystką robotę robić umie. |
She went to her parents and boasted that now she knew how to do all kinds of work. |
|
|
|
| 45 |
Vaicoj tāvs ar muoti: "Može tevi syta? može mūcēja!" – |
Wajcoj taŭs ar moti: "Może tiewi syta? może mucieja!" – |
Pyta ojciec z matką: „Może ciebie bili? może męczyli?” – |
Asked her parents: “Did they beat you? Maybe they assaulted you!” |
|
|
|
| 46 |
Jei soka: "Na, nasyta maņ i namūcēja, a es jau poša pazynu, ka vajaga maizi pelnīt [pelneit]... |
Jej soka: "Na, na syta mań i na-mucieja, a eś jaŭ posza pa-zynu, ka wajaga majzi pielnit'... |
Ona mówi: „ Nie, nie bili mię i nie męczyli, a ja już sama poznałam, że trzeba na chleb zarabiać… |
Said she: “No, they didn’t beat me nor assault me, I understood by myself that bread has to be earned. |
|
|
|
| 47 |
Atbraucit niu iz manim, tāteit, mameņ, pazaviersit kai es labi dzeivoju par tū, ka vysu dorbu jau sastruoduot muoku[!]" ... |
At-braŭcit niŭ iz manim, tatiejt, mamień, paza wiersit kaj eś łabi dziejwoju par tu, ka wysu dorbu jaŭ sa-strodot' moku"... |
Przyjedźcie teraz do mnie, tatusiu, mamusiu, zobaczycie jak ja dobrze żyję, przez to, że wszystką robotę robić umiem!” |
Come visit me now, dear parents, and see how well I live now because I know how to do all kinds of work!” |
|
|
|