| 1 |
6. Kai Dīvs juoja kikerzēs [kikerēs] iz cylvāka. |
6. Kaj Diŭs joja kikierziaś iz cyłŭaka. |
6. Jak P. Bóg jechał konno na człowieku. |
6. How God rode piggyback on a man |
|
|
|
| 2 |
Beja seņuok saimijnīks [saiminīks] cīš boguots i cīš skūps, bez sovua [sova] gola, nikam nikuo naīdeve i iz sātu bēdeiga nikod naīlaide nikuo. |
Bieja sieniok sajmijniks cisz bogots i cisz skups, biez soŭua gola, nikâm nikô na-i-diewia i iz satu biediejga nikôd na-i-łajdia nikô. |
Był dawniej gospodarz bardzo bogaty i bardzo skąpy, nikomu nic nie dał i do chaty biednego nigdy nie puścił. |
Once there was a farmer who was fairly rich and a miser, stingy without end. He didn’t give anybody anything and never let a poor man into his house. |
|
|
|
| 3 |
Juo nabeja sātā i atguoja veceits, prosās puorgulēt – |
Jô na bieja satâ i atgoja wieciejts, prosas por-gulat' – |
Nie było go w domu i przyszedł staruszek, prosić, żeby go przenocować, – |
[One day when] he wasn’t at home an old man came along and asked for a place to sleep. |
|
|
|
| 4 |
saimijnīca [saiminīca] īlaida jū, – |
sajmijnica i-łajda ju, – |
gospodyni wpuściła go, – |
The farmer’s wife let him in. |
|
|
|
| 5 |
izkuope jis iz cepļa i guļ. |
iz-kopia jis iz ciepla i gul. |
stary wlazł na piec i położył się. |
He climbed onto the oven and fell asleep. |
|
|
|
| 6 |
Atīt saiminīks, vaicoj: kas tī guļ? |
At-it sajminiks, wajcoj: kas ti gul? |
Przychodzi gospodarz, pyta: kto tam leży? – |
The farmer came back and asked: who is sleeping there? |
|
|
|
| 7 |
Soka saimijnīca [saiminīca]: "Atguoja taids veceits, prasēja puorgulēt, es jū i īlaižu!" – |
Soka sajmijnica: "At-goja tajds wieciejts, prasieja por-gulat, eś ju i i-łajżu!" – |
Mówi gospodyni: „Przyszedł staruszek, prosił o nocleg, ja go wpuściłam!” – |
The farmer’s wife replied: “An old man came along and asked for a place to sleep – I let him in!” |
|
|
|
| 8 |
"A – voi tu nazyni, ka es nikuo nalaižu gulēt? |
"A – woj tu na zyni, ka eś nikô na-łajżu gulat'? |
A czy ty nie wiesz, że ja nikogo nie przyjmuję na noc?” |
“Don’t you know I don’t let anyone sleep [in my house]? |
|
|
|
| 9 |
Maņ navajaga! |
Mań nawajaga! |
Mnie tego nie trzeba! |
I don’t need this! |
|
|
|
| 10 |
Ej uorā, vecs! es tev nanūzalikšu gulēt!" |
Ej ora, wiećs! eś tieu na-nu-za-likszu gulat'" |
Wychodź stary! Ja ci nie pozwolę nocować!” – |
Go out, old man! I won’t allow you to sleep [here]!” |
|
|
|
| 11 |
A vecs atsoka: "Maņ cīš griuts vacums, es navaru nūkuopt!" – |
A wiećś at-soka: "Mań cisz griŭts wacums, eś na waru nu-kopt!" – |
A stary odpowiada: „Jestem bardzo stary, nie mogę zleźć!” – |
But the old man replied: “My old age makes it hard for me, I can’t climb down!” |
|
|
|
| 12 |
"Kas ta maņ par bāda, ka tev griuts vacums! |
"Kas ta mań par bada, ka tieu griŭts wacums! |
„Co mi do tego, żeś stary? |
“I don’t care about your old age, |
|
|
|
| 13 |
Kuop nūst nu tuo cepļa!" – |
Kop nust nu tô ciepla!" – |
Złaź z tego pieca!” – |
climb down from the oven!” |
|
|
|
| 14 |
"Nu, to tu mani nūceļ nu cepļa i iznes iz mugorys!" |
"Nu, to tu mani nucel nu ciepla i iz-niaś iz mugorys!" |
„No, to ty mię zdejm z pieca i wynieś na grzbiecie!” – |
“Well, lift me up from the oven and carry me on your back!” |
|
|
|
| 15 |
Daguoja saimijnīks [saiminīks] pi cepļa i soka: "Kuop, es tevi izneššu [iznesšu]!" |
Dagoja sajmijniks pi ciepla i soka: "Kop, eś tiewi iz-nieszszu!" |
Przyszedł gospodarz do pieca i mówi: „Złaź, ja cię wyniosę!” |
The farmer approached the oven and said: “Climb [on my back], I’ll carry you out!” |
|
|
|
| 16 |
Veceits kuope iz mugorys kikerzēs i aizklīdza: "Ne!" ka iz zyrga, – |
Wieciejts kopia iz mugorys kikierziaś i ajz-klidza: "Ne!" ka iz zyrga, – |
Staruszek wlazł mu na grzbiet jak na konia i krzyknął: „Ne!” jak na konie, – |
The old man climbed piggyback on his back and shouted out: “Gee up!” as to a horse. |
|
|
|
| 17 |
tys saimijnīks [saiminīks] palyka par zyrgu i veceits nūjuoja ar jū. |
tys sajmijniks pałyka par zyrgu i wieciejts nu-joja ar ju. |
gospodarz stał się koniem i staruszek pojechał na nim. |
The farmer became a horse and the old man rode away with him. |
|
|
|
| 18 |
Nūjuoja jis taišni da juo dāla, a tys dāls cīš bēdeigys beja, tāvs dalis jam nikaidys naīdeve i žāluoja jū baruot, pajēme, izdzyna jū nu sātys. |
Nujoja jis tajszni da jô dała, a tys dałs cisz biediejgys bieja, taŭs daliś jam ni-kajdys na i-diewia i żałoja ju barot', pa-jemia, iz-dzyna ju nu satys. |
Pojechał prosto do syna jego, a ten syn bardzo był biedy, ojciec nic mu nie dał, karmić go nie chciał, wziął, wypędził go z chaty. |
He rode straightaway to his [= the farmer’s] son, who was very poor. The father didn’t give him any part and begrudged him his daily meal and finally drove him away from home. |
|
|
|
| 19 |
Nu, i atjuoja veceits iz tuo dāla i prosās puorgulēt, a tys soka, jau dāls: |
Nu, i at-joja wieciejts iz tô dała i prosas por-gulat, a tys soka, jaŭ dałs: |
No, i przyjechał staruszek do tego syna, i prosi o nocleg, a ten syn mówi: |
Now the old man came riding to this son and asked for a place to sleep, and the son said to him: |
|
|
|
| 20 |
"Veceit, es tev dūšu, toļko navā zyrga kur pastatēt i navā kū jam īdūd āst" – |
"Wieciejt, eś tieŭ witu duszu, tolko nawa zyrga kur pa-stastiet' i nawa ku jam i-dud' aśt'" – |
„Dziadku, ja tobie nocleg dam, tylko konia nie mam gdzie postawić i nie mam co mu dać jeść!” – |
“Old man, I’ll give you [a place], only there is no place for your horse and nothing to feed it!” |
|
|
|
| 21 |
A vecs soka: "Munam zyrgam navajag nikuo, jis i tai pastuovēs!" |
A wiećś soka: "Munam zyrgam nawajag niko, jis i taj pa-stowieś!" |
A dziad mówi: „Mój koń nic nie potrzebuje, on i tak postoi.” |
The old man replied: “My horse doesn’t need anything, it’ll just stand there.” |
|
|
|
| 22 |
Pīsieja jū pi sietenis, jis i stuovē tī vysu nakti! |
Pi-sieja ju pi sietieniś, jis i stowia ti wysu nakti! |
Uwiązał go przy płocie, on tam stał całą noc. |
He tied it to the fence and it stood there the whole night. |
|
|
|
| 23 |
Iz reita soka veceits iz tuo cylvāka: |
Iz rejta soka wieciejts iz tô cyłŭaka: |
Nazajutrz mówi dziadek do tego człowieka: |
In the morning the old man said to the man: |
|
|
|
| 24 |
"Es tev atdūšu tū zyrgu iz treju godu, tu struodoj ar jū kū tev vin [viņ] vajaga, i ar, i ecej, a toļko ni āst, ni dzert jam nadūd! |
"Eś tieŭ at-duszu tu zyrgu iz treju godu, tu strodoj ar ju ku tieŭ win wajaga, i ar, i eciej, a tolko ni aśt, ni dziart' jam na dŭd! |
„Ja tobie oddam tego konia na trzy lata, pracuj na nim, rób co ci tylko trzeba, i orz i bronuj, tylko ani jeść, ani pić mu nie dawaj! |
“I’ll give you this horse for three years, work with it according to your needs, plough and harrow, only don’t feed and water it! |
|
|
|
| 25 |
Kab tu dūtu, to jis tev izgaistu, – |
Kab tu dutu, to jis tieŭ izgajstu, – |
Gdybyś dał, to on by ci zginął,– |
If you do, he’ll vanish, |
|
|
|
| 26 |
verīs, kab tu jam nikuo nadūtu! |
wieriś, kab tu jam nikô na dutu! |
pamiętaj, żebyś mu nic nie dawał! |
so take care that you never give it anything! |
|
|
|
| 27 |
Par treis godi es atīšu i pajemšu [pajimšu] atpakaļ!" – |
Par trejs godi eś at-ijszu i pa-jemszu atpakal!" – |
Za trzy lata ja przyjdę i zabiorę go napowrót!” – |
In three years I will come and take it back!” |
|
|
|
| 28 |
Nu, i nūguoja tys veceits paceļu, – |
Nu, i nugoja tys wieciejts pacielu, – |
No i poszedł ten dziadek; |
So the old man walked away |
|
|
|
| 29 |
a jis deļ tam pascēja [pasacēja] nadūd [nadūt] jam ni āst, ni dzert, kab jis napalyktu otkon par cylvāku. |
a jis diel tam pa-ścieja na dud' jam ni aśt', ni dziart', kab jis na pałyktu otkon par cyłŭaku. |
dla tego zaś nie kazał dawać mu ani jeść, ani pić, żeby on nie został znowu człowiekiem. |
but the reason he said not to give the horse food and water was that otherwise it would become a man again. |
|
|
|
| 30 |
Tys dāls i struoduoja ar tū zyrgu, ar sovu tāvu. |
Tys dałs i strodoja ar tu zyrgu, ar soŭu tawu. |
Ten syn pracował tym koniem, tym swoim ojcem. |
The son worked with the horse, his father. |
|
|
|
| 31 |
Par treis godi, atīt jau vecs pakaļ i soka tai: |
Par trejs godi, at-it jaŭ wiećś pakal i soka taj: |
Po trzech leciach przychodzi dziad i mówi tak: |
Three years later the old man came back and said: |
|
|
|
| 32 |
"Juosim mes tagad iz kuozom!" – |
"Josim mies tagad iz kozom!" – |
„Pójdziemy teraz na wesele!” – |
“Let’s ride to the wedding!” |
|
|
|
| 33 |
A tuos beja kozys juo sīvai, tuo tāva. |
A tos bieja kozys jô siwaj, tô tawa. |
A to było wesele jego żony, tego ojca. |
It was the wedding of his wife, the father’s wife. |
|
|
|
| 34 |
Nūjuoja obadivi i juoj taišni ustobā ar tū zyrgu i vysim beja lyls breinums, ka ar zyrgu ījuoja. |
Nu-joja obadiwi i joj tajszni ustobâ ar tu zyrgu i wysim bieja łyłs briejnums, ka ar zyrgu i-joja. |
Pojechali obaj i wjeżdżają prosto do izby na tym koniu i wszystkim było dziwno, ża na koniu wjechali. |
The two of them rode right into the house with the horse, and everybody was astonished that they came in on horseback. |
|
|
|
| 35 |
A ka ījuoja ustobā jis palyka otkon par cylvāku, tys zyrgs i sīva pazyna jū i klīdz: |
A ka i-joja ustobâ jis pałyka otkon par cyłŭaku, tys zyrgs i sîwa pa-zyna ju i klidz: |
A kiedy wjechali do izby, koń został znów człowiekiem, i żona poznała go i woła: |
But when they entered the house the horse became a man again and the wife recognized him and cried: |
|
|
|
| 36 |
"Muns veirs, kur beja izgaiss, sātā atguojis!" |
"Muns wiejrs, kur bieja izgajss, satâ at-gojis!" |
„Mój mąż, co był zginął wróciła do domu!” – |
“My husband, who had disappeared, has come home!” |
|
|
|
| 37 |
A jis suok klīkt [klīgt] iz sīvys, kam jei cytu veiru jam? |
A jis sôk klikt' iz siwys, kam jej cytu wiejru jam? |
A on zaczął krzyczeć na żonę, Czemy drugiego męża bierze? |
But he started to shout at his wife – why did she take another husband? |
|
|
|
| 38 |
Jei soka: "Ka tu napazaruodieji par gara laika, to maņ jau beja saimijnīka [saiminīka] juomeklej, nabejis kam dzeivis voduot!" |
Jej soka: "Ka tu na-paza-rodieji par gara łajka, to mań jaŭ bieja sajmijnika jômieklej, na biejis kam dziejwis wodot'!" |
Ona mówi: „Skoro się nie pokazałeś przez długi czas, to mnie trzeba było gospodarza szukać, bo nie było komu gospodarstwa prowadzić!” – |
She said: “When you didn’t appear for a long time I had to look for another master of the household, there was no one to manage the farm!” |
|
|
|
| 39 |
Tūlaik soka vecs iz saimijnīku [saiminīku]: "Itys beja tev pokota par grākim, kam tu bēdeigu nairedzieji i mani dzini uorā – |
Tułajk soka wiećś iz sajmijniku: "Itys bieja tieu pôkota par grakim, kam tu biediejgu nai-riedzieji i mani dzini ora – |
Wtedy dziad mówi tak do gospodarza: „To była dla ciebie pokuta za grzechy, za to, że biednych nie cierpiałeś i mnie wypędziłeś; |
Then the old man said to the farmer: “This was the atonement for your sins, because you hated the poor and chased me out. |
|
|
|
| 40 |
es tev i nūsvīžu iz treju godu nu sātys, – |
eś tieŭ i nu-świżu iz treju godu nu satys, – |
ja też ciebie wyrzuciłem na trzy lata z domu, |
I threw you out of your home for three years – |
|
|
|
| 41 |
par tū, ka es naasmu ubogs, es asmu Dīvs!" |
par tu, ka eś na asmu ubogs, eś asmu Diŭs!" |
bo ja nie jestem żebrak, ja jestem P. Bóg!” – |
for I am not a beggar, I am God!” |
|
|
|
| 42 |
Nu, i tam jauničam pa koklu, a vacijs saimijnīks [saiminīks] palyka iz sovus vītys. |
Nu, i tam jaŭniczam pa kokłu, a wacijs sajmijniks pa-łyka iz soŭus witys. |
Wtedy p. młodego wyprosili, a stary gospodarz zajął swoje miejsce. |
Now the bridegroom was left out in the cold and the old farmer stayed at his place. |
|
|
|
| 43 |
Nu tuo laika jis i pazavuicēja i turēja lobuoku sirdi deļ bedeigūs. |
Nu tô łajka jis i paza-wujcieja i turieja łoboku sirdi diel biediejgus. |
Odtąd zrobił się litościwy i miał lepsze serce dla biednych. |
He learned from this time and from then on had a better heart for the poor. |
|
|
|