| 1 |
10. Ap valnu I. |
10. Ap wałnu. I. |
10. O dyable I. |
10. The Devil (1) |
|
|
|
| 2 |
Veirs ar sīvu dzeivoja, jī beja bedni, – |
Wiejrs ar siwu dziejwoja, ji bieja biedni, – |
Był mąż z żoną, byli biedni |
There was a couple, they were poor. |
|
|
|
| 3 |
nu, tai jī gribēja žyčeit nu valna naudu, a valns soka tai iz veiru: |
nu, taj ji gribieja życzejt' nu wałna naŭdu, a wałns soka taj iz wiejru: |
i chcieli pożyczyć od dyabła pieniędzy, a dyabeł mówi tak do męża: |
So they wanted to borrow money from the devil, but the devil said to the man: |
|
|
|
| 4 |
“Ka tu maņ atdūsi sīvu sovu, to es tev žyčeišu!” – |
"Ka tu mań at-dusi siwu soŭu, to eś tieŭ życzejszu!" – |
”Jeżeli mi oddasz żonę swoją, to ci pożyczę!” – |
“If you give me your wife, I’ll lend you [money]!“ |
|
|
|
| 5 |
Jis soka: “Labi! Deļ kam! Es tev atdūšu sīvu!” – |
Jis soka: "Łabi! Diel kam! Eś tieŭ at-duszu siwu!" – |
On mówi: „Dobrze, czemu nie. Ja ci oddam żonę!” – |
He said: “Alright! Why not! I’ll give you my wife!” |
|
|
|
| 6 |
“Nu, verīs, par treis dīnys atved maņ jū!” – |
"Nu, wieriś, par trejs dinys at-wiad' mań ju!" – |
„No, pamiętaj, żebyś mi ją za trzy dni przyprowadził!” – |
“Well, keep in mind, three days from now bring her to me!” |
|
|
|
| 7 |
“Lobi, atveššu [atvesšu]!” – |
"Łobi, at-wieszszu!" – |
„Dobrze, przyprowadzę!” |
“Alright, I’ll bring [her]!” |
|
|
|
| 8 |
Ka jis tai nūzalīce, tūreiz valns īdeve jam naudys bucu. |
Ka jis taj nuza-licia, turiejź wałns i-diewa jam naŭdys bucu. |
Skoro się zgodził, tak dyabeł dał mu pieniędzy beczkę. |
When he had agreed the devil gave him a barrel of money. |
|
|
|
| 9 |
Nu, tai jis atguojis iz sātu ar tū naudu, soka tai: |
Nu, taj jis at-gojis iz satu ar tu naŭdu, soka taj: |
Przyszedł on do domu z temi pieniędzmi i mówi tak: |
Well, so he went home with this money and said: |
|
|
|
| 10 |
“Ok, sīveņ, sīveņ, jau tu niu gataveis! |
"Ok, siwień, siwień, jaŭ tu niŭ gatawiejś! |
„Och, żoneczko, żoneczko, przygotuj się! |
“Alas, dear wife, now be prepared! |
|
|
|
| 11 |
Jau niu valns tevi pajims par itū naudu!” – |
Jaŭ niŭ wałns tiewi pajimś par itu naŭdu!" – |
Już teraz dyabeł cię weźmie ze te pieniądze!”. – |
The devil will take you for this money!” |
|
|
|
| 12 |
A jei atsoka: “Na veiriņ, nazabeist! |
A jej at-soka: "Na wiejiriń, na-za-biejst! |
A ona odpowiada: „Nie, mężulku, nie bój się! |
But she replied: “No, dear husband, don’t be afraid! |
|
|
|
| 13 |
napajims jis mane vys! |
na pajimś jis mania wyss! |
nie weźmie on mię wcale! |
He won’t take me at all! |
|
|
|
| 14 |
Atved tu maņ toļko degts bucu!” |
Atwied' tu mań tolko diegts bucu!" |
Przywieź mi tylko dziegciu beczkę!” |
Just fetch me a barrel of tar!” |
|
|
|
| 15 |
Jis atvede jei [jai] degts bucu, cīš klausa sīvys, kab tik valns jū napajemtu! |
Jis at-wiedia jej diegt's bucu, cisz kłaŭsa siwys, kab tik wałns ju na pa-jemtu! |
Mąż przywiózł jej dziegciu (kołomazi) beczkę, słucha żony, byle tylko dyabeł jej nie wziął! |
He brought her a barrel of tar, he firmly obeyed his wife, if only the devil wouldn’t take her! |
|
|
|
| 16 |
Jei pajem [pajam], pīlij [pīlej] kubulu degts, īlīņ [īlīn] vydā kubulā tymā i apzataisa vysa jei ar degti, – |
Jej pajem, pi-lij kubułu diegt's, i-liń wydâ kubulâ tymâ i ap-za-tajsa wysa jej ar diegti, – |
Ona bierze, nalewa kubeł dziegciu, włazi do środka do kubła tego i smaruje się cała dziegciem, – |
She went and filled a tub with tar, climbed into this tub and smeared herself completely with tar. |
|
|
|
| 17 |
izpyn mots [motus], izlaiž jau golvu vaļā, izmozgoj vysu golvu, mots [motus], muti ar degti, vysa jau izamozgoj. |
iz-pyn mots, izłajż jaŭ gołwu wala, izmozgoj wysu gołwu, mots, muti ar diegti, wysa jaŭ iza-mozgoj. |
rozplata włosy, rozpuszcza je, myje całą głowę, włosy, gębę dziegciem, cała się umywa |
She loosened her braid, let her hair lose, washed her whole head, hair and face with tar, washed it completely. |
|
|
|
| 18 |
Jei soka tai: “Veiriņ, – paplēs tu man vīnu podušku, kura ir ar puku! |
Jej soka taj: "Wiejriń, – pa plaś tu mań winu poduszku, kura ir ar puku!" |
i mówi tak: „Mężulku, rozpruj ty mi poduszkę, tę puchową!” |
Then she said: “Dear man, rip off a cushion for me, one with feathers!” |
|
|
|
| 19 |
Jis rozplēš tū podušku, jei līkās i volejuos pa tū puku, – |
Jis roz-plesz tu poduszku, jej likaś i wolejoś pa tu puku, – |
Mąż rozpruł poduszkę, ona kładzie się i tarza się po tym puchu, – |
He ripped the cushion and she lay down and rolled in the feathers. |
|
|
|
| 20 |
apzavolēja jei vysa kai valns i soka: |
ap-zawoleja jej wysa kaj wałns i soka: |
wytarzała się cała, jak dyabeł i mówi: |
She rolled around like the devil and said: |
|
|
|
| 21 |
“Dūd maņ niu, veiriņ, skuoba pīna dzert!” – |
"Dud' mań niŭ, wiejriń, skoba pina dziart'!" – |
„Daj mi teraz mężulku kwaśnego mleka!” |
“Now give me curdled milk to drink, dear!” |
|
|
|
| 22 |
Jis danas vīnu pūdu, jei izdzer i soka: |
Jis da-nas winu pudu, jej iz-dzier i soka: |
Mąż przyniósł garnek, ona wypiła i mówi: |
He brought one pot, she drank it up and said: |
|
|
|
| 23 |
“Danes ūtru maņ! danes i tresu! |
"Da-niaś utru mań! da-nias i treszu! |
„Przynieś drugi! przynieś i trzeci! – |
“Bring me another! Bring me a third!” |
|
|
|
| 24 |
Danese jis ūtru i trešu i soka: “Sīveņ, tu puorpleisi!” – |
Da-niasia jis utru i treszu i soka: "Siwień, tu porplejsi!" – |
Przyniósł drugi i trzeci i mówi: „Żoneczko, ty pękniesz!” – |
He brought a second and a third and said: “Dear wife, you’ll burst!” |
|
|
|
| 25 |
“Nā, veiriņ, itys nikas!” – |
"Na, wiejriń, itys nikas!" – |
„Nie, mężulku, to nic!” – |
“No, dear, that’s nothing!” |
|
|
|
| 26 |
Pajem [pajam] jei, apvalk treis rindži ar kreitu sveiteitu, vīnu leluoku, ūtru vidišku, trešu pa vysom mozeņu, stuotās iz četru kuoju tymā videņā iz rindzeišu tūs i stuov, a jis sēd, veirs, iz sūla pret jū. |
Pa-jem jej, ap-wałk trejs rindżi ar kriejtu świetiejtu, winu lełoku, utru widiszku, treszu pa wysom mozieniu, stotas iz czetru koju tymâ widieniâ iz rindziejszu tus i stoŭ, a jis siad', wiejrs, iz suła priet' ju. |
Wzięła, zakreśliła trzy koła kredą święconą, jedno większe, drugie średnie, trzecie zupełnie malutkie, stanęła na czterech nogach w tem średniem kole i stoi, a mąż siedzi na ławce przed nią. |
She went and drew three circles with sacred chalk, one larger, the second mid-size, the third very small, stepped into the centre of these circles and stood there on hand and knees, while her husband sat on a bank opposite. |
|
|
|
| 27 |
Atskrīņ [atskrīn] valns, attaisa durs i soka taj: |
At-skriń wałns, at-tajsa durs i soka taj: |
Przybiega dyabeł otwiera drzwi i mówi tak: |
The devil came running, opened the door and said: |
|
|
|
| 28 |
“Maņ par sovu lobu piec jiusu pakaļ juostaigoj! |
"Mań par soŭu łobu piec jiŭsu pakal jô-stajgoj!" |
„Cóż to? o swoją własność muszę się jeszcze upominać? ” |
“I have to run after you for my own good!” |
|
|
|
| 29 |
Jis taids sirdīgs, gotovys ar kojom tū cylvāku sameist! |
Jis tajds sirdigs, gotowys ar kojom tu cylŭaku sa-miejst'! |
– Taki zły, nogami gotów tego człowieka zdeptać! |
He was furious, ready to crush the man underfoot! |
|
|
|
| 30 |
Tys cylvāks soka tai: “Ej ustobā! – |
Tys cyłŭaks soka taj: "Ej ustobâ! – |
Ten człowiek mówi tak: „Pójdź do izby!” – |
The man said: “Come in!” |
|
|
|
| 31 |
“Neikod maņ īt ustobā! Padūd sīvu! – |
"Niejkod mań it' ustobâ! Pa dud' siwu! – |
„Nie mam czasu iść do izby! Dawaj żonę! ” – |
“I don’t have time to come in! Give me your wife!” |
|
|
|
| 32 |
“Nu, ej, ej! atmiņ itū zvēri, tūlaik ap sīvu runuosim!” |
"Nu, ej, ej! at-miń itu źwieri, tułajk ap siwu runosim!" |
„No, pójdź, pójdź zgadnij jakie tu jest zwierzę; wtedy o żonie pogadamy!” |
“Come on in! Guess what animal it is, then we’ll talk about my wife!” |
|
|
|
| 33 |
A jim tai beja sadareits, ka valns atminēs tū zvēri, to veirs sīvu atdūs, a naatminēs, to naatdūs jam. |
A jim taj bieja sa-dariejts, ka wałns at-miniaś tu zwieri, to wiejrs siwu at-duś, a na atminiaś, to na at-duś jam. |
A u nich taka była umowa, że jeżeli dyabeł zgadnie jakie to zwierze, to mąż żonę odda, a nie zgadnie, to nie odda mu. |
For they had made a bet, if the devil guessed the animal right the husband would give away his wife, if he didn’t guess right he wouldn’t give him her. |
|
|
|
| 34 |
Īt valns ustobā i soka, kas šam itaida zvēra naatminēt! |
It wałns ustobâ i soka, kas szam itajda zwiera na atminiat! |
Idzie dyabeł do izby i mówi: Czemuby nie miał zgadnąć! |
The devil entered the room and said why wouldn’t he guess what this animal was. |
|
|
|
| 35 |
šys na itaids [itaidus] redziejis zvērši! |
szys na itajds riedziejis źwierszi! |
On nie takie wiedział zwierzęta! |
As if he hadn’t seen such animals! |
|
|
|
| 36 |
Vot jis tiuleņ paceļ jam asti, tam zvēram, – |
Wot jis tiuleń pa-ciel jam aśti, tam źwieram, – |
Wziął podniósł ogon temu zwierzęciu - |
At once he raised the animals tail – |
|
|
|
| 37 |
kai paceļ asti, kai laižš [laiž] tys zvērs dierst! |
kaj paciel aśti, kaj łajższ tys zwiers dierśt!... |
skoro podniósł ogon, a to zwierzę jak zacznie sr…! |
when he raised the tail, the animal started to shit! |
|
|
|
| 38 |
A jei nadiersa, jei vome tū skuobu pīnu, a jis dūmuoja, ka diersnej jei. |
A jej na diersa, jej womia tu skobu pinu, a jis dumoja, ka dierśniej jej. |
Ona zaś nie sr… tylko womitowała to kwaśne mleko, a dyabeł myślał, że ona sr.. |
But she didn’t shit, she vomited the curdled milk, but he thought that she shat. |
|
|
|
| 39 |
Daīt da ūtra gola, kur jau jei [jai] čūksts iraida, a jis dūmoj, ka tī mute – |
Da-it da utra goła, kur jaŭ jej czûksts irajda, a jis dumoj, ka ti mutia – |
Idzie do drugiego końca, gdzie jej d… i myśli, że tam gęba – |
He approached the other end, where here arse was, but he thought it was the mouth – |
|
|
|
| 40 |
jei kai laižš [laiž] jam meizt... |
jej kaj łajższ jam miejźt'... |
ona jak zacznie s…! |
and she starts to piss… |
|
|
|
| 41 |
Jis soka tai: “Cik pasauļa es puorguojis, da itaida zvēra naredziejis! |
Jis soka taj: "Cik pasaŭla eś por-gojiś, da itajda źwiera na riedziejis! |
Dyabeł mówi tak: „Wiele światu przeszedłem, a takiego zwierza nie wiedziałem, |
He said: “I have travelled the world, still such an animal I haven’t seen! |
|
|
|
| 42 |
aizguojis šys i pūrs [pūrus], i mežš [mežus], i teirums [teirumus], itaida zvēra naredziejis, |
ajzgojis szys i pûrś, i mieższ, i tiejrums, itajda zwiera na riedziejis, |
- |
I have crossed swamps and woods and fields, such an animal I haven’t seen |
|
|
|
| 43 |
ka diersnīs ar vīnu golu, – diersnīs i ar ūtru golu!” – |
ka dierśniś ar winu gołu, – dierśniś i ar utru gołu!" – |
żeby sr. (z) jednym końcem, a si…. drugim końcem!” – |
that shits at one end and shits at the other end, too!” |
|
|
|
| 44 |
Cikom jī tī lāduos, aizdzīd gaiļs, nūskrīn valns iz pūru, a tys cylvāks pajem [pajam] tiuleņ izkurinoj pierti, pudu zīpu nūpierk, mozguoškys jau sīvu. |
Cikom ji ti łados, ajz-dzid gajls, nu-skriń wałns iz puru, a tys cyłŭaks pa-jem tiŭleń izkurinoj pierti, pudu zipu nu-pierk, mozgoszkys jaŭ siwu. |
Podczas gdy się certowali, zapiał kogut, dyabeł uciekł do błota, a ten mąż wypalił zaraz łaźnię, pud mydła kupił, żeby umyć żonę. |
While they were arguing, the cock crowed and the devil ran away into the swamp. The man at once went and heated the bathhouse, bought a pood of soap and started to wash his wife. |
|
|
|
| 45 |
Treis dīnys puorīt cikom jis jū izmozgoj, nu i teira jei jau i soka jei tai: |
Trejs dinys por-it cikom jis ju izmozgoj, nu i tiejra jej jaŭ i soka jej taj: |
Trzy dni przeszło, nim on ją wymył, a skoro była czysta, dopiero mówił mu tak: |
It took him three days to wash her clean, and when he was done she said: |
|
|
|
| 46 |
“A kas veiriņ, i valns mani napajēme i myusu nauda dzeiva ir myus!” – |
"A kas wiejriń, i wałns mani napa-jemia i myŭsu naŭda dziejwa ir myŭs!" – |
„A co mężulku. i dyabeł mię nie wziął i pieniądze nasze”. |
“You see, dear husband, the devil didn’t take me and the money is ours!” |
|
|
|
| 47 |
I beigta! |
I biejgta! |
I koniec! |
That’s the end! |
|
|
|