| 1 |
22. Ap duraku. III. |
22. Ap duraku. III. |
22. O głupim. III |
22. The fool (III) |
|
|
|
| 2 |
Dzeivuoja tāvs ar muoti i beja jim dāls, auga jis, auga i jis taids, koi paglups beja, – |
Dziejwoja taŭś ar moti i bieja jim dałs, aŭga jis, aŭga i jis tajds, koj pagłups bieja, – |
Był ojciec i matka, mieli syna, – rósł on, rósł, ale taki, jakiś był, jak głupi, – |
There once was a couple who had a son. He grew, and grew up a simpleton – |
|
|
|
| 3 |
kū ta tāvam ar jū darēt? |
ku ta tawam ar ju dariet? |
co z nim robić? |
well, what could father do with him? |
|
|
|
| 4 |
I runoj jī tai, tāvs ar muoti: |
I runoj ji taj, taŭs ar moti: |
I mówią oni tak, ojciec z matką: |
Once the parents talked and said: |
|
|
|
| 5 |
a može jis navā glups, a toļko par smīklu vys na tai dora, vajag jū izraudzēt. |
a może jis nawa głups, a tolko par śmikłu wyss na taj dora, wajag ju iz-raudziet'. |
może on nie głupi, tylko umyślnie wszystko nie tak robi, trzeba go wypróbować! |
Maybe he isn’t stupid but does everything wrong just for fun? We should test him. |
|
|
|
| 6 |
Nūkova tāvs viersi, pīlyka galis maisā i lai jis vad iz tiergu, puordūt, – |
Nu-kowa taŭs wiersi, pi-lyka galiś majsâ i łaj jis wad iz tiergu, pordut', – |
Zabił ojciec wołu, włożył mięsa do worka i kazał mu zawieść na targ, sprzedać, – |
Father slaughtered an ox, put the meat into a sack and asked the son to go to the market and sell it. |
|
|
|
| 7 |
īdeve vēļ naudys par kū nūpierkt peirāgu, kū apāst i pīscēja [pīsacēja] jam, kab bez naudys nikam napuordūtu, kab naudu pajimtu. |
i-diewia wial naŭdys par ku nu pierkt' piejragu, ku ap-aśt' i pi-ścieja jam, kab biez naŭdys nikam napordutu, kab naŭdu pa-jimtu. |
dał jeszcze pieniędzy za co kupić bułek zjeść i kazał mu, żeby bez pieniędzy nikomu nie przedawał, żeby pieniądze wziął. |
He gave him money to buy some pastry to eat and demanded that he mustn’t give away the meat without money, that he should take money. |
|
|
|
| 8 |
Nūbrauce jis, brauce par mežu, – |
Nu-braŭcia jis, braŭcia par mieżu, – |
Pojechał syn, jechał przez las – |
He set off and rode through the forest. |
|
|
|
| 9 |
redz, calms ceļa molā, vacs, satrupējs, aplāsta [applēsta] myza. |
riadź, całms ciela moła, wacs, satrupiejs, ap-łasta myza. |
widzi pień na kraju drogi, stary, spruchniały [spróchniały], obdarty z kory. |
He noticed a stump at the side of the way, rotten, the bark peeling off. |
|
|
|
| 10 |
Jis, kai tū calmu pamanēja, nūturēja zyrgu i soka: – |
Jis, kaj tu całmu pa-manieja, nu-turieja zyrgu i soka: – |
Skoro ten pień spostrzegł, zatrzymał konia i mówi: |
When he saw this stump, he stopped the horse and said: |
|
|
|
| 11 |
"Ak, kaids tu bednys, plyks tu i capureitis navā tev golvā, – |
"Ak, kajds tu biednys, płyks tu i capuriejtis nawa tieŭ gołwâ, – |
"Ach, jakiś ty biedny, nagiś i czapki nie masz na głowie, |
“Oh dear, how poor you are, bare, not even a head on your head – |
|
|
|
| 12 |
saleidzs [saleics], sakrips, mušeņ tu āsti gribi! |
salejdźs, sakripś, muszeń tu asti gribi! |
skulony, skrzywiony, pewnie jeść chcesz! |
crooked, humpy, you must want to eat! |
|
|
|
| 13 |
Nu, kū, voi tu golodnys esi? |
Nu, ku, woj tu gołodnys esi? |
Co czyś głodny? |
Well, are you hungry? |
|
|
|
| 14 |
Vot ira maņ galis, – ša kur, toļko tu maņ aizmoksoj! |
Wot ira mań galiś, – sza kur', tolko tu mań ajz-moksoj! |
Patrz, ja mam mięso, ot tu! tylko mi zapłać! |
Look, here is meat – take it, but be sure to pay me! |
|
|
|
| 15 |
Es braukšu iz mīstu, verīs, kab tu maņ naudu pīgatavētib!" – |
Eś braŭkszu iz mistu, wieriś, kab tu mań naŭdu pi-gatawietib!" – |
Pojadę do miasta, pamiętaj, żebyś mi pieniądze przygotował!" – |
I will go to town, make sure to have the money ready!” |
|
|
|
| 16 |
Nūlyka maisu pi calma i nūbrauce. |
Nu-łyka majsu pi całma i nu braŭcia. |
Położył worek przy pniu i pojechał. |
He put the sack at the stump and rode away. |
|
|
|
| 17 |
Nūpierka kukuli i brauc atpakaļ, – |
Nu-pierka kukuli i braŭć atpakal, – |
Kupił kukiełkę i jedzie nazad, – |
He bought a loaf of bread and rode back – |
|
|
|
| 18 |
nūstoj pet [pret] tū calmu, – |
nu-stoj piet' tu całmu, – |
staje przed tym pniem, – |
he stood opposite the tree – |
|
|
|
| 19 |
galis navā i maisa navā! |
galiś nawa i majsa nawa! |
mięsa niema i worka niema! |
there was no meat and no sack! |
|
|
|
| 20 |
Soka: "A kū? |
Soka: "A ku? |
Mówi: A co? |
Said he: “Now what? |
|
|
|
| 21 |
Galis jau apjēde [apēde]; a naudys navaida? Kam ta tu narunoj? |
Galiś jaŭ ap-jedia; a naŭdys nawajda? Kam ta tu narunoj? |
Mięso jużeś zjadł i pieniędzy niema? Czemu nie gadasz? |
You have already eaten the meat but there is no money? Why don’t you speak? |
|
|
|
| 22 |
Galis apjēde [apēde], maisu nūreja, namoksoj naudys i nikuo narunoj! |
Galis ap-jedia, majsu nu-rieja, na moksoj naŭdys i niko narunoj! |
Mięsoś zjadł, worek połknął, nie płacisz pieniędzy i nic nie gadasz! |
You ate up the meat and gobbled the sack, you don’t pay money and don’t speak! |
|
|
|
| 23 |
Paga! es tev labi aizdūšu!" |
Paga! eś tieŭ łabi ajz-duszu!" |
Poczkaj! ja ci dobrze zadam!" |
Wait! I’ll pay you back!” |
|
|
|
| 24 |
Aplauza [aplauze] vāzu i suoka sist par calmu tū, – |
Ap-łaŭza wazu i soka siśt' par całmu tu, – |
Wyłamał kij i zaczął bić po pniu, – |
He broke off a stick and began to beat at the stump. |
|
|
|
| 25 |
piec tuo, nūbrauce iz sātu, a par treis dīnys atbraukškys piec naudys! |
piec tô, nu-braŭcia iz satu, a par trejs dinys at-braŭkszkys piec naŭdys! |
potem i zapowiedział, że za trzy dni przyjedzie po pieniądze i pojechał do domu. |
Riding home, he said he would come back for the money three days later! |
|
|
|
| 26 |
Soka iz tāvu: Tēteit! es gali puordevu! |
Soka iz tawu: Tiatiejt'! eś gali pordiewu! |
Mówi do ojca: Tatusiu, ja mięso sprzedałem! |
He told his father: “Daddy! I sold the meat! |
|
|
|
| 27 |
Sēdēja taids vacs, plyks, ceļa molā, es jam atdevu, a jis maņ naizmoksuoja, vot es jū labi atlaupēju ar vāzu i lyku, kab par treis dīnys naudu atdūtu maņ!" |
Siadiaja tajds wacs, płyks, ciela moła, eś jam at-diewu, a jis mań na-iz-moksoja, wot eś ju łabi at-łaŭpieju ar wazu i łyku, kab par trejs dinys naŭdu at-dutu mań!" |
Siedział taki stary, nagi, na kraju drogi, ja mu oddałem, a on mi nie zapłacił; dobrze go wytłukłem kijem i kazałem, żeby za trzy dni pieniądze mi oddał!" – |
There was such an old, bare man sitting at the side of the road. I gave him the meat but he didn’t pay, and I beat him with a stick and told him to give me the money back in three days!” |
|
|
|
| 28 |
Tāvs nūzabeida, – |
Taŭs nu-za-biejda, – |
Ojciec przeląkł się, – |
The father got scared – |
|
|
|
| 29 |
Dīvs zyna ar kū jis tī kovās, – |
Diŭs zyna ar ku jis ti kowas, – |
Bóg wie z kim on tam się bił, – |
God knows with whom he had been fighting! |
|
|
|
| 30 |
gaida, nūzaklausēs, nadzierd nikur nikuo, nikas žāluotūs na atr īt [naatīt]! |
gajda, nuza-kłaŭsias, nadzierd nikur niko, nikas żałotus na atr it! |
czeka, przysłuchuje się, nie słychać nigdzie nic, nikt na skargę nie przychodzi! |
He waited for news but didn’t hear anything, nobody came to complain. |
|
|
|
| 31 |
Iz trešys dīnys, prosa jis otkon nu tāva galis, ka braukškys, puordūškys! |
Iz treszys dinys, prosa jis otkon nu tawa galiś, ka braŭkszkys, porduszkys! |
Na trzeci dzień, prosi syn znowu mięsa u ojca, że pojedzie sprzedawać! |
On the third day the son asked his father again for meat and said he would go and sell it. |
|
|
|
| 32 |
Tāvs atsvēre jam, īlyka maisā, soka: |
Taŭs at-świaria jam, i-łyka majsâ, soka: |
Ojciec odważył mu, włożył do worka, mówi: |
Father weighed out meat for him, put it into a sack and said: |
|
|
|
| 33 |
"Verīs, bez naudys nadūd nikam, naesi cik glups, kai beji!" – |
"Wieriś, biez naŭdys na-dud' nikam, na esi cik głups, kaj bieji!" – |
Pamiętaj, bez pieniędzy nie dawaj nikomu, nie bądź taki głupi, jak wtedy!" |
“Be sure not to give it away without money, don’t be as foolish as before!” |
|
|
|
| 34 |
Jis soka: "Es tagad zynu kū padarēt!" |
Jis soka: "Eś tagad zynu ku pa-dariet!" |
Syn mówi: "Ja teraz wiem, co zrobić!" – |
He said: “Now I know how to do!” |
|
|
|
| 35 |
Nūbrauce jis, dabrauce pi tuo calma i soka: |
Nu-braŭcia jis, da-braŭcia pi to całma i soka: |
Pojechał, przyjechał do pnia i mówi: |
He rode away, rode to the stump and said: |
|
|
|
| 36 |
"Tu mušeņ otkon gribi āst?" |
"Tu muszeń otkon gribi aśt?" |
"Ty pewnie znowu chcesz jeść? |
“You surely want to eat again? |
|
|
|
| 37 |
Nu, es tev atvežu galis, bet verīs, aizmoksoj! |
Nu, eś tieŭ at-wieżu galiś, bet wieriś, ajz-moksoj! |
Przywiozłem mięsa, ale zapłać! |
Well, I brought you some meat, but be sure to pay for it! |
|
|
|
| 38 |
Kab tu maņ par tū i par tū reizē aizmoksuotib!" – |
Kab tu mań par tu i par tu riejzia ajz-moksotib!" – |
Żebyś ty mi za tamto i za to razem zapłacił!" – |
You have to pay me for this and for the last time!” |
|
|
|
| 39 |
Nūlyka maisu pi calma: |
Nu-łyka majsu pi całma: |
Położył worek przy pniu: |
He put the sack down at the stump: |
|
|
|
| 40 |
"Ša, ād, a naudys kab byutu kad es braukšu atpakaļ!" |
"Sza, ad', a naŭdys kab byŭtu kad eś braŭkszu atpakal!" |
"Masz, jedz, a pieniądze żeby były, skoro pojadę nazad!" – |
“Here, eat, but the money must be there when I come back!” |
|
|
|
| 41 |
Nūbrauce iz mīstu, nūpierka kukuli, pajēde [paēde], brauc atpakaļ iz calmu, verās, navā ni maisa, ni galis! |
Nu-braŭcia iz mistu, nu-pierka kukuli, pa-jedia, braŭć atpakal iz całmu, wieras, nawa ni majsa, ni galiś! |
Pojechał do miasta, kupił kukiełkę, pojadł, jedzie nazad do pnia, patrzy, niema ani mięsa, ani worka! – |
He rode to town, bought a loaf, ate, rode back to the stump, and saw there was neither meat nor sack! |
|
|
|
| 42 |
"A kas?" – soka, – "tu apjēdi [apēdi] gali ar vysu maisu? |
"A kas?" – soka, – "tu ap-jedi gali ar wysu majsu? |
"A co?" – mówi, – "zjadłeś mięso z workiem? |
“Now what?” said he, “you ate up the meat with the sack? |
|
|
|
| 43 |
A naudu atdūsi maņ? |
A naŭdu at-dusi mań? |
A pieniądze oddasz mi? |
But will you give me the money? |
|
|
|
| 44 |
Nu, kas? atdūsi, voi nadūsi? |
Nu, kas? at-dusi, woj na dusi? |
Co? oddasz, czy nie oddasz? |
Well now? Do you give it or not? |
|
|
|
| 45 |
Kam tu narunoj?" – |
Kam tu na runoj?" – |
Czemu nie gadasz!" – |
Why don’t you speak?” |
|
|
|
| 46 |
Pajēme lylu mītu i suoka sist tū calmu, nu vīnys pusis i nu ūtris pusis, – |
Pa-jemia łyłu mitu i soka siśt' tu całmu, nu winys pusis i nu utris pusis, – |
Wziął wielki drąg i zaczął bić po pniu z jednej strony i z drugiej strony, – |
He took a big pole and began to beat the stump, from one side and from the other side – |
|
|
|
| 47 |
syta, syta, cikom jis izaškībēs nu sakņu uorā i pīzagrīzēs suonim, a zamu paspeidē naudys guba. |
syta, syta, cikom jis iza-szkibiaś nu sakniu ora i piza-grizias sonim, a zamu paśpiejdia naŭdys guba. |
bił, bił, aż się pień wyważył z korzeniami i przewrócił się na bok a pod spodem błysnęła kupa pieniędzy. |
he beat and he beat until the stump tore off from its roots and overturned to one side. But beneath it there glittered a heap of money! |
|
|
|
| 48 |
"Tai?" – soka, – |
"Taj?" – soka, – |
"Tak?" powiada, – |
“So?” said he, |
|
|
|
| 49 |
"to tu nagribieji maņ moksuot i naudu saglobuoji zam čūksta?" – |
"to tu na gribieji mań moksot' i naŭdu sa-głoboji zam czuksta?" – |
"nie chciałeś mi płacić, a pieniądze schowałeś pod d…?" – |
“you didn’t want to pay me and kept the money under your arse?” |
|
|
|
| 50 |
Pībēra [pībēre] rogovys cikviu [cik viņ] leida, pastoteja calmu iz vītys i nūbrauce iz sātu. |
Pi-biera rogowys cikwiu lejda, pa-stotieja całmu iz witys i nu-braŭcia iz satu. |
Nasypał do sanek wiele tylko wlazło, postawił pień na miejscu i pojechał do domu, |
He filled the sleigh as much as it took, put the stump back in place and rode home. |
|
|
|
| 51 |
"Vot, tēt," – soka, – "i naudys tev! |
"Wot, tiat'," – soka, – "i naŭdys tieŭ! |
"Ot, tato," – mówi, – masz tu pieniądze! |
“Look, father,” he said, “and here is your money! |
|
|
|
| 52 |
Jis nagribēja moksuot, es jam sadevu, sadevu ar mītu par koklu, jis pakrita iz pīrys i naudu maņ atdeve!" |
Jis na-gribieja moksot', eś jam sa-diewu, sa-diewu ar mîtu par kokłu, jis pa-krita iz pirys i naŭdu mań at-diewia!" |
Nie chciał płacić, ja mu dałem, drągiem po karku, tak on upadł na łeb i pieniądze mi oddał!" – |
He didn’t want to pay, so I beat him, I beat him with a pole on his neck, he fell on his face and gave me the money!” |
|
|
|
| 53 |
Tāvs nūzabeidās, dūmuoja, ka jis cylvāku nūsyta, byuškūte niu bāda! |
Taŭs nuza-biejdas, dumoja, ka jis cyłŭaku nu-syta, byŭszkutia niŭ bada! |
Ojciec przeląkł się, myślał, że człowieka zabił, że będzie bieda! |
The father was alarmed, he thought that he had killed a man and there would be trouble now! |
|
|
|
| 54 |
Naudu atdeve nūlikt sīvai, a pats gaida, kas nu tuo byus? |
Naŭdu at-diewia nu-likt' sîwaj, a patś gajda, kas nu to byŭs? |
Pieniądze dał schować żonie, a sam czeka, co z tego będzie? |
He gave his wife the money to put away and waited for the things to come. |
|
|
|
| 55 |
Nūgaidējis, nikuo nadzierd, vyss klus [kluss]! |
Nu-gajdiejiś, niko na dzierd', wyss kłuś! |
Czekał, nic nie słychać, cicho! |
He waited for some time but didn’t hear anything, all was quiet. |
|
|
|
| 56 |
A duraks vys runoj, ka tī daudz naudys, vajaga braukt. |
A duraks wyss runoj, ka ti daŭdź naŭdys, wajaga braŭkt'. |
A głupi wciąż gada, że tam dużo pieniędzy, że trzeba jechać. |
Meanwhile the simpleton continued talking that there was a lot of money and they should go there. |
|
|
|
| 57 |
Aizjiudze tāvs zyrgu, nūbrauce ar dālu, – |
Ajz-jiŭdzia taŭs zyrgu, nu-braŭcia ar dału, – |
Zaprzągł ojciec konia, pojechał z synem, – |
Father harnessed the horse and rode off with the son. |
|
|
|
| 58 |
atškībe calmu, – |
at-szkibia całmu, – |
odwalili pień, – |
He moved the stump – |
|
|
|
| 59 |
jis tagan jau redz, ka calms, na cylvāks, – |
jis tagan jaŭ riadź, ka całms, na cyłŭaks, – |
widzi, że pień, nie człowiek, – |
he saw now that it was a stump and not a man – |
|
|
|
| 60 |
i atroda naudys. |
i at-roda naŭdys. |
i znaleźli pieniądze. |
and found the money. |
|
|
|
| 61 |
Soka tāvs: "Dieleņ, es naudu jimšu uorā, a tu stuovi iz ceļa, ka kas brauks, voi īs, to aizasvisnej labi, kab es dzierdātu!" – |
Soka taŭs: "Dieleń, eś naŭdu jimszu ora, a tu stowi iz ciela, ka kas braŭkś, woj iś, to ajza-świśniaj łabi, kab eś dzierdatu!" – |
Mówi ojciec: "Synku, ja pieniądze będę wyjmować, a ty stój na drodze, jeżeli kto pojedzie, czy pójdzie, to gwizdnij mocno, żebym posłyszał!" – |
Father said: “Sonny, I’ll take the money out but you stand on the road and if someone comes along blow such a good whistle that I will hear it!” |
|
|
|
| 62 |
Duraks soka: "Labi, tēt, es jau aizasvisneišu!" |
Duraks soka: "Łabi, tiat', eś jaŭ ajza-świśniejszu!" |
Głupi mówi: "Dobrze, tato, ja mocno gwizdnę!" |
Said the simpleton: “All right, Daddy, I will blow a whistle!” |
|
|
|
| 63 |
Nūguoja i stuov, i redz – īt pops.... |
Nu-goja i stow', i riadź – it popś.... |
Poszedł i stoi; widzi – idzie pop…. |
He went and stood, and he saw the pope coming. [pope = orthodox priest] |
|
|
|
| 64 |
Pajēme mītu, kai svisnēja popam par golvu, jis i nūkrita iz zemis i gotovys! |
Pa-jemia mîtu, kaj świśniaja popam par gołwu, jis i nu-krita iz ziamis i gotowys! |
Wziął drąg, jak gwizdnął popowi po głowie, ten upadł na ziemię i nie wstał. |
He took a pole and stroke such a blow at the pope’s head that he fell down and was dead! |
|
|
|
| 65 |
Skrīņ [skrīn] duraks iz tāvu i vaicoj: "A kas, tēt? |
Skriń duraks iz tawu i wajcoj: "A kas, tiat'? |
Bieży głupi do ojca i pyta: "A co, tato? |
Then the simpleton ran to his father and asked: “Now, daddy, |
|
|
|
| 66 |
voi dzierdieji, kai es svisnieju?" – |
woj dzierdieji, kaj eś świśnieju?" – |
Słyszałeś, jakem gwizdnął?" – |
did you hear how I blew?” |
|
|
|
| 67 |
"Na, es nasu [naasu] dzierdiejis!" – |
"Na, eś nasu dzierdiejiś!" – |
"Nie, nie słyszałem!" – |
“No, I haven’t heard anything!” |
|
|
|
| 68 |
"A es svisnēju popu par golvu, jis nūkrita aukš pek vīnjam vēļ gobuls audaklaēdeņ [augšpēdeņ] i guļ!" |
"A eś świsnieju popu par gołwu, jis nu-krita auksz pie-deń i gul!" |
A ja gwizdnąłem popa po głowie, upadł do góry nogami leży!" – |
“Well, I gave the pope a blow on the head, he fell over and now he lies there!” |
|
|
|
| 69 |
Soka tāvs: "Ok, Dīveņ! kū ta tu padarieji?" – |
Soka taŭs: "Ok, Diwień! ku ta tu pa-darieji?" – |
Mówi ojciec: "Och, Boże! co ty zrobiłeś?" – |
Said the father: “Oh God! What have you done?” |
|
|
|
| 70 |
"Nikuo! es toļko svisnieju!" – |
"Niko! eś tolko świśnieju!" – |
"Nic! ja tylko gwizdnąłem!" – |
“Nothing! I only blew!” |
|
|
|
| 71 |
Nūskrēja tāvs, lyka dālam viļkt popu iz mežu, a pats īt nu pakalis, ar zorim aizslauka slīdi. |
Nu-skriaja taŭs, łyka dałam wilkt' popu iz mieżu, a pat's it nu pakaliś, ar zorim ajz-słaŭka ślidi. |
Pobiegł ojciec, kazał synowi ciągnąć popa do lasu, a sam idzie z tyłu, gałęzią zaciera ślady. |
Father hurried to the place. He ordered his son to pull the pope into the wood and went after him and swept away the traces with twigs. |
|
|
|
| 72 |
Īvylka bīžnē, aizlyka ar lylu kūku, viersum pīsvīde zoru, – |
I-wyłka biżniâ, ajz-łyka ar łyłu kuku, wiersum pi-świdia zoru, – |
Wciągnęli do gęstwiny, przywalili wielkiem drzewem, na wierzch narzucili gałęzi, – |
They pulled the corpse into a thicket, behind a big tree, and threw twigs upon it. |
|
|
|
| 73 |
sajēme naudu i nūbrauce iz sātu. |
sa-jemia naŭdu i nu-braŭcia iz satu. |
zabrali pieniądze i pojechali do domu. |
Then they took the money and rode home. |
|
|
|
| 74 |
Iz leikuma, soka duraks: |
Iz lej-kuma, soka duraks: |
Na zakręcie, mówi głupi: |
At a bend the simpleton said: |
|
|
|
| 75 |
"Tēteit, brauc, a es skrīšu iz popa sīvu, jei na tuoli ira, – |
"Tiatiejt', braŭć, a eś skriszu iz popa sîwu, jej na toli ira, – |
"Tato, jedź, a ja pobiegę do popadzi, ona nie daleko, – |
“Daddy, you go, but I will run to the pope’s wife, she doesn’t live far – |
|
|
|
| 76 |
pasceišu [pasaceišu], ka es popu nūsytu, a lai jei pagloboj jū!" |
paściejszu, ka eś popu nu-sytu, a łaj jej pa-głoboj ju!" |
powiem, że popa zabiłem, niech ona go pochowa!" – |
I will tell her that I have killed the pope and that she can bury him!” |
|
|
|
| 77 |
Tāvs jū prosa, kab jis naītu, vuica, ka byus slikti, a jis izlēcs nu rogovu i nūskrēja! |
Taŭs ju prosa, kab jis na itu, wujca, ka byŭś slikti, a jis iz laćś nu rogowu i nuskriaja! |
Ojciec prosi, żeby nie szedł, uczy, że będzie źle, a syn wyskoczył z sanek i pobiegł! |
Father begged him not to go, he cautioned him that there would be trouble, but he jumped from the sleigh and off he ran! |
|
|
|
| 78 |
Nūbrauce tāvs mudri iz sātu, naudu atdeve sīvai, i nūguoja iz klāvu, nūkova lylu uozi i nūbrauce atpakaļ iz mežu. |
Nu-braŭcia taŭs mudri iz satu, naŭdu at-diewia sîwaj, i nu-goja iz kławu, nu-kowa łyłu ozi i nu-braŭcia atpakal iz meżu. |
Pojechał ojciec prędko do domu, pieniądze oddał żonie i poszedł do chlewu, zarznął wielkiego kozła i pojechał znowu do lasu. |
Father rode quickly home, gave his wife the money and went to the barn, slaughtered a buck and rode back to the wood. |
|
|
|
| 79 |
Popu izjēme, īsvīde azarī, a uozi īlyka tamā vītā, kur pops beja nūglobuots. |
Popu iz-jemia, i-swidia azarî, a ozi i-łyka tamâ witâ, kur pops bieja nu-głobots. |
Popa wziął, wrzucił do jeziora, a kozła położył w tem miejscu, gdzie pop był schowany. |
He pulled the pope out, threw him into the lake, and put the buck at the place where the pope had been buried. |
|
|
|
| 80 |
A tys duraks, atguojis, soka iz popa sīvu: |
A tys duraks, atgojiś, soka iz popa sîwu: |
A ten głupi, przyszedłszy, mówi do popadzi: |
Meanwhile the simpleton came to the pope’s wife and said to her: |
|
|
|
| 81 |
"Es popu nūsytu, bet tu jam bēris sataisi!.... |
"Eś popu nu-sytu, bet tu jam biariś sa-tajsi!.... |
"Ja popa zabiłem, ale ty jemu zrób pogrzeb!.... |
“I have killed the pope, give him a funeral! |
|
|
|
| 82 |
Pajem dzeks [dzekus], īsim iz mežu, es tev paruodiešu, kur jis guļ!" |
Pa-jem dziaks, isim iz mieżu, eś tieŭ pa-rodieszu, kur jis gul!" |
Weź dziaczków, pójdziemy do lasu, ja ci pokażę, gdzie on leży!" – |
Take some fellows, let’s go into the wood, I’ll show you where he is lying!” |
|
|
|
| 83 |
Vysi zyna, ka jis duraks, popa sīva naklausē [naklause?] jū, bet aizīt jau vokors, a popa navaida, – |
Wysi zyna, ka jis duraks, popa sîwa naklaŭsia ju, bet ajz-it jaŭ wokors, a popa na-wajda, – |
Wszyscy wiedzą, że on głupi, popadzia go nie słucha, ale robi się wieczór, popa niema, – |
Everybody knew he was a simpleton and the pope’s wife didn’t listen to him, but when evening came and the pope wasn’t there |
|
|
|
| 84 |
pajem jei ļauds, īt iz mežu vārtūs. |
pa-jem jej laŭdś, it iz mieżu wartus. |
bierze ludzi, idzie do lasu zobaczyć. |
she took some people and went into the wood to look. |
|
|
|
| 85 |
Duraks davede pi tuos vītys, nūvylka zors [zorus], nūgriude kūku i izvylka uozi. |
Duraks da-wiedia pi tos witys, nu-wyłka zors, nu-griŭdia kuku i iz-wyłka ozi. |
Głupi doprowadził do tego miejsca, odgarnął gałęzie, zepchnął drzewo i wyciągnął kozła. – |
The simpleton led them to the place, pulled off the twigs, pushed away the tree and pulled out the buck. |
|
|
|
| 86 |
"Ša kur", – soka, – "verīs, voi ta tovs veirs ira, voi na tovs? |
"Sza kur", – soka, – "wieriś, woj ta toŭs wiejrs ira, woj na toŭs? |
"Masz tu," mówi, "patrz, czy to twój mąż, czy nie twój? |
“Here, look”, he said, “is this your husband or is it not yours? |
|
|
|
| 87 |
Voi tovam veiram beja četris kuojis? |
Woj toŭam wiejram bieja czetris kojis? |
Czy twój mąż miał cztery nogi? |
Did your husband have four legs? |
|
|
|
| 88 |
Voi beja garis auss? |
Woj bieja garis aŭśś? |
czy miał długie uszy? |
Did he have long ears? |
|
|
|
| 89 |
Voi beja eisa buordeņa i rogi līli? |
Woj bieja ejsa bordienia i rogi lili [!]? |
czy miał krótką bródkę i wielkie rogi? |
Did he have a short beardy and long horns? |
|
|
|
| 90 |
Voi jis bejis vyss pokoruots? |
Woj jis biejiś wyss pokorots? |
Czy był cały kosmaty? |
Was he scraggy all over? |
|
|
|
| 91 |
Voi tu pazeist jū?" – |
Woj tu pa-ziejst ju?" – |
Czy poznajesz go?" – |
Do you recognize him?” |
|
|
|
| 92 |
Popa sīva aizasirdeja, izlomuoja jū i nūguoja iz sātu, a duraks nūguoja iz tāvu, ruods, ka padarēja kū gribēja. |
Popa sîwa ajza-sirdiaja, iz-łomoja ju i nu-goja iz satu, a duraks nu-goja iz tawu, rods, ka pa-darieja ku gribieja. |
Popadzia zgniewała się, zwymyślała go i poszła do domu, a głupi poszedł do ojca, rad, że zrobił tak, jak chciał. |
The pope’s wife got angry, scolded him and went home, while the simpleton went to his parents. He was happy that he had done as he pleased. |
|
|
|
| 93 |
Tagad i tāvs davīrēja, ka jis duraks, nikuo jam nalyka darēt i nikur nu seva nalaide. |
Tagad i taŭs da-wirieja, ka jis duraks, niko jam na łyka dariet i nikur nu siewa nałajdia. |
Dopiero i ojciec uwierzył, że on głupi, nic mu nie kazał robić i nigdzie bez siebie nie puszczał. |
Now father was convinced that he was a simpleton. He didn’t give him any job to do and didn’t let him from his side. |
|
|
|
| 94 |
A tei nauda, beja laime, kuru Dīvs dūd sevkuram cylvākam, i durakam īdeve iz juo dalis! |
A tiej naŭda, bieja łaimia, kuru Diŭs dud' sieŭ kuram cyłŭakam, i durakam i-diewia iz jô daliś! |
A te pieniądze, były szczęściem, które Bóg daje każdemu człowiekowi i głupiemu dał na jego dolę! |
But as to the money – that was luck, which God gives each man, and so even the simpleton got his share! |
|
|
|