| 1 |
24. Ap div bruoli gudri, trešš [trešs] duraks. |
24. Ap diu broli gudri, treszsz duraks. |
24. O dwu braciach rozumnych, trzecim durniu. |
24. Two clever brothers, the third a fool |
|
|
|
| 2 |
Beja tāvam treis dāli, div gudri, trešš [trešs] duraks, – |
Bieja tawam trejs dali, diŭ gudri, treszsz duraks, – |
Miał ojciec trzech synów, dwu rozumnych, trzeciego durnia – |
A father had three sons, two were clever, the third was a fool. |
|
|
|
| 3 |
tys tāvs nūmyra i lyka, mierdams, vysim, trejim pa naktei iz juo dūbis puorgulēt, piec bēru jau, ka jū paglobuos. |
tys taŭs nu-myra i łyka, mierdams, wysim, trejim pa naktiaj iz jô dubis por-gulat', piec bieru jaŭ, ka ju pa-głoboś. |
ten ojciec umarł i kazał, umierając, wszystkim trzem synom po jednej nocy na swoim grobie przenocować, po pogrzebie, skoro go pochowają. |
The father died and, on his dying bed, he asked all three of his sons to spend a night at his grave, after the funeral, when they would bury him. |
|
|
|
| 4 |
Ka jū paglobuoja, to vaidzēja [vajadzēja] vacuokam īt iz kopim, a jis beidās i prosa duraceņu, kab jis ītu iz juo vītā. |
Ka ju pa-głoboja, to wajdzieja wacokam it iz kopim, a jis biejdas i prosa duracieniu, kab jis itu iz jô wita. |
Skoro go pochowali, wypadało starszemu iść na cmentarz, ale on bał się i prosił głupiego, żeby poszedł na jego miejsce. |
When he was buried the oldest son was to go to the cemetery, but he was afraid and asked the fool to go in his place. |
|
|
|
| 5 |
A duraceņč [duraceņš] pa!lnūs gulēja, vuts kova i nobu ar krepečim mozuoja, – |
A duracieńcz pałnûs guleja, wut's kowa i nobu ar kriepieczim mozoja, – |
A głupi w popiele spał, wszy bił i pępek smarkocinami mazał, – |
The fool spent his days lying in the ashes, killing lice and smearing his navel with snot. |
|
|
|
| 6 |
jis nazabeidās nikuo! |
jis naza-biejdas niko! |
i nie bał się niczego. |
He wasn’t afraid of anything! |
|
|
|
| 7 |
Nūguoja iz kopim i guļ! |
Nu-goja iz kopim i gul! |
Poszedł na cmentarz i położył się spać! |
He went to the graveyard and lay down. |
|
|
|
| 8 |
Ap pušnakts ceļās tāvs nu dūbis i īdūd jam vara zyrgu i soka tai: |
Ap pusznakt's cielas taŭs nu dubiś i i-dud' jam wara zyrgu i soka taj: |
O północy wstał ojciec z grobu, dał mu miedzianego konia i mówi tak: |
At midnight the father rose from the grave, gave him a coppery horse and said: |
|
|
|
| 9 |
"Tei vacuokā bruoļa laime, a ka jis navā pats atguojis, to es tev atdūšu! |
"Tiej wacoka brola łajmia, a ka jis nawa pat's at-gojis, to eś tieŭ at-duszu! |
"To jest szczęście starszego brata, ale skoro sam nie przyszedł to je tobie oddam. |
“This is your eldest brother’s luck, but as he hasn’t come himself, I’ll give it to you! |
|
|
|
| 10 |
Pajem tu ituo zyrga, a kai tev vaidzēs [vajadzēs] jū, izej uorā, apzagrīz treis reizis iz pādai aizsviļp, – jis atskrīs! |
Pa-jem tu ito zyrga, a kaj tieŭ wajdzieś ju, iź-ej ora, ap-zagriź trejś riejzis iz padai ajz-świlp, – jis at-skriś! |
Weź tego konia, wiele razy będzie ci potrzebny, wyjdź, okręć się trzy razy na pięcie i gwizdnij, – to przyleci! |
Take this horse, and when you will need it, go out, turn three times around on your heel and whistle – it will come running! |
|
|
|
| 11 |
Tūreiz, īlīņ jam kairajā ausī, par lobū izlīņ, to tev byus vysys drēbis vara, i sadli, i peicka, i kuopslys, vyss vara!" |
Turiejź, i-liń jam kajraja aŭsî, par łobu iz-liń, to tieŭ byŭś wysys driabiś wara, i sadli, i piejcka, i kopsłys, wyss wara!" |
Wtedy, wleź mu do lewego ucha, prawem wyleź, to będziesz miał całe ubranie miedziane, i siodło, i bat, i strzemiona, wszystko miedziane!" |
Then creep into its left ear and out of its right ear and you will have all coppery clothes, and a saddle, a whip and stirrups as well, all of copper!” |
|
|
|
| 12 |
Tāvs īleida dūbē atpakaļ, a duraceņč [duraceņš] nūguoja iz sātu. |
Taŭs i-lejda dubiâ atpakal, a duracieńcz nu-goja iz satu. |
Ojciec wlazł do grobu, a głupi poszedł do domu. |
The father climbed back into the grave and the fool went home. |
|
|
|
| 13 |
Iz ūtris nakts, vaidzēja [vajadzēja] īt vidiškējam, bet jis beidās i prasēja palnuruškys, kab ītu iz juo vītu. |
Iz utriś nakt's, wajdzieja it widiszkiejam, bet jis biejdas i prasieja pałnuruszkys, kab itu iz jô witu. |
Na drugą noc, trzeba było iść średniemu, ale i ten się bał i prosił popielucha, żeby poszedł na jego miejsce. |
The second night the middle brother should go, but he was afraid and asked the ash-boy to go in his place. |
|
|
|
| 14 |
Jis nūguoja! |
Jis nu-goja! |
On poszedł! |
And he did! |
|
|
|
| 15 |
Ap pušnakts, izleida tāvs nu dūbis, īdeve jam sudobra zyrgu i pascēja [pasacēja], ka tei vidiškuo bruoļa laime, |
Ap pusznakt's, iz-lejda taŭs nu dubis, i-diewia jam sudobra zyrgu i pa-ścieja, ka tiej widiszko brola łajmia, |
O północy, wylazł ojciec z grobu, dał mu srebrnego konia i powiedział, że to średniego brata szczęście, |
At midnight the father climbed from the grave, gave him a silver horse and said that it were the middle brother’s luck – |
|
|
|
| 16 |
a ka šys navā atguojis, to byus deļ tevi! |
a ka szys nawa at-gojis, to byŭs diel tiewi! |
ale skoro nie przyszedł to niech i to będzie dla ciebie! |
“but as he hasn’t come, it is yours!” |
|
|
|
| 17 |
Lyka jam taipat, izīt uorā, ka vaidzēs [vajadzēs] zyrga, apzagrīst treis reizis iz pāda, aizsviļpuot, par kairū ausi īleist, par lobū izleist i byus sudobra drēbis patim, a zyrgam sudobra sadli, i kuopslys i peicka. – |
Łyka jam taj pat', iz-it ora, ka wajdzieś zyrga, ap-za-grist' trejś riejzis iz pada, ajz-świlpot', par kajru ausi i-lejśt', pa łobu iz-lejśt' i byŭs sudobra driabis patim, a zyrgam sudobra sadli, i kopsłys i piejcka. – |
Kazał mu tak samo wyjść, gdy będzie potrzebować konia, okręcić się trzy razy na pięcie, gwizdnąć, lewem uchem wleść, prawem wyleść, to będzie miał srebrne ubranie dla siebie, a na konia srebrne siodło i strzemiona i bat. – |
He told him the same thing: to go out when he would be in need of the horse, to turn around three times on his heel, to whistle, to creep in by the left ear and out by the right ear and he would get silver clothes and a silver saddle for the horse, and stirrups and a whip. |
|
|
|
| 18 |
Iz trešys nakts, nūguoja jau tys duraks aiz seva i tāvs īdeve jam zalta zyrgu. |
Iz treszys nakt'ś, nu-goja jaŭ tys duraks ajz siewa [!] i taŭs i-diewia jam załta zyrgu. |
Na trzecią noc, poszedł już ten głupi za siebie i ojciec dał mu złotego konia. |
The third night the fool went for his own sake and the father gave him a golden horse. |
|
|
|
| 19 |
I beja tamā kienistī kieniņč [kieniņš] i beja jam vīna meita. |
I bieja tamâ kieniśtî kienińcz i bieja jam wina miejta. |
I był w tem królestwie król, który miał jedną córkę |
In this kingdom there was a king who had one daughter. |
|
|
|
| 20 |
Vot jis padeve zini vysim, ka jis grib tū meitu pi veira izdūd [izdūt]. |
Wot jis pa-diewia zini wysim, ka jis grib tu miejtu pi wiejra iz-dud'. |
i kazał ogłosić, że chce tę córkę za mąż wydać. |
He made everyone know that he wanted to marry his daughter off. |
|
|
|
| 21 |
Pajēme, pataisēja aukstu [augstu], aukstu [augstu] stykla kolnu, – |
Pa-jemia, pa-tajsieja aŭkstu, aŭkstu stykła kołńu, – |
Wziął, zrobił wysoką, wysoką szklaną górę, |
He made a very, very high mountain of glass – |
|
|
|
| 22 |
divpacmit [divpadsmit] verstu aukstumā [augstumā], izsādynuoja tī viersā sovu meitu i pīscēja [pīsacēja], kab vysi, par treis dīnys, iz tuo kolna juotu, a tys, kas izjuos, nūmauks jei [jai] nu piersta zalta gradzynu un jū pabučuos, tys jū pajims par sīvu. |
diŭpaćmit wierstu aŭkstuma, iz-sadynoja ti wiersâ soŭu miejtu i pi-ścieja, kab wysi, par trejs dinys, iz to kołna jôtu, a tys, kas iz-joś, nu-maŭkś jej nu piersta załta gradzynu un ju pa-buczoś, tys ju pa-jimś par sîwu. |
na dwanaście wiorst wysoką, posadził tam na wierzchu swoją córkę i kazał, żeby wszyscy, przez trzy dni, na tę górę probowali wjechać, a ten, kto wjedzie zdejmie królewnie z palca złoty pierścień i ją pocałuje, ten ją weźmie za żonę. |
it was twelve versts high – and he made his daughter sit on top and ordered that within three days everybody should ride to that mountain and the one who would reach the top, pull the golden ring from her finger and kiss her would be the one to take her for a wife. |
|
|
|
| 23 |
Ka atguoja jau tei dīna, tī bruoli gudrī sazaladās i juoj, a jis prosās: |
Ka at-goja jaŭ tiej dina, ti broli gudri saza-ładas i joj, a jis prosas: |
Skoro przyszedł dzień, ci bracia rozumni zebrali się i jadą, a ten głupi prosi: |
When the day came the clever brothers got ready to go, and he asked: |
|
|
|
| 24 |
"Pajemit i mane leidza, bruoleiši!" |
"Pa-jemit' i mania lejdza, brolejszi!" |
"Weźcie i mię z sobą, bracia!" |
“Take me with you, dear brothers!” |
|
|
|
| 25 |
Vot jī izlomuoja jū, poši nūjuoja, a jū pameta [pamete] sātā. |
Wot ji izłomoja ju, poszi nu-joja, a ju pa-mieta satâ. |
Ci wyłajali go, sami pojechali, a jego zostawili w domu. |
They berated him and went away while he stayed at home. |
|
|
|
| 26 |
Jis izguoja uorā, treis reizis apzagrīze iz pāda, aizsviļpa i atskrēja jam vara zyrgs, – |
Jis iz-goja ora, trejs riejzis apza-grizia iz pada, ajz-świlpa i at-skriaja jam wara zyrgs, – |
Głupi wyszedł, trzy razy okręcił się na pięcie, gwizdnął i przyleciał miedziany koń, |
He went out, turned three times around on his heel, whistled and the coppery horse came running. |
|
|
|
| 27 |
par kairū ausi īleida, par lobū izleida i izataisēja cīši šmuks puiss ar vara drēbim, – |
par kajru ausi i-lejda, par lóbu iz-lejda i iza-tajsieja ciszi szmuks pujśś ar wara driabim, – |
on mu lewem uchem wlazł, prawem wylazł i zrobił się bardzo ładnym chłopakiem w miedzianem ubraniu, – |
He crept in by the left ear and out by the right ear and turned into a very handsome young man with coppery clothes. |
|
|
|
| 28 |
sāda iz zyrga i nūjuoja! |
sada iz zyrga i nu-joja! |
dosiadł i pojechał! |
He mounted his horse and rode off! |
|
|
|
| 29 |
Juo zyrgs mudris, dadzyna bruoļs [bruoļus] sovus, sadeve jim ar peicku par koklu i nūjuoja paceļu! |
Jô zyrgs mudris, da-dzyna brols soŭus, sa-diewia jim ar piejcku par kokłu i nu-joja pacielu! |
Koń jego leciał prędko, dopędził więc braci, dał im batem po plecach i pojechał dalej! |
His horse was fast, he overtook his brothers, hit them with his whip on the neck and rode away. |
|
|
|
| 30 |
Vysi cīši nūzabreinēja, ka taidu nabeja vēļ redziejuši! |
Wysi ciszi nuza-briejniaja, ka tajdu na bieja wial riedziejuszi! |
Wszyscy bardzo się zdziwili bo takiego jeszcze nie widzieli! |
Everybody wondered, for they had never seen someone like this! |
|
|
|
| 31 |
Jis kai skrēja, tai četri versti izskrēja z [iz] tuo kolna, – |
Jis kaj skriaja, taj czetri wiersti iz-skriaja z [! iz] to kołna, – |
Jak leciał, tak od razu na cztery wiorsty wleciał na górę, – |
He rushed up the mountain, about four versts high, |
|
|
|
| 32 |
apzagrīze zyrgu i pa tim ļaudim jis i izgaisa! |
ap-za-grizia zyrgu i pa tim laŭdim jis i iz-gajsa! |
potem zawrócił konia i wśród tłumu zginął! |
then he turned his horse and disappeared among the people. |
|
|
|
| 33 |
Atjuoj iz sātu, licīs iz cepļa i guļ! |
At-joj iz satu, liciś iz ciepla i gul! |
Przyjechal do domu, położył się na piecu i śpi! |
He came home and lay down by the oven. |
|
|
|
| 34 |
Atjuoja i bruoli i stuosta, |
At-joja i broli i stosta, |
Przyjechali i bracia i opowiadają, |
The brothers came home and said |
|
|
|
| 35 |
ka niskaids [nizkaids], naradzāts bejis, taiduos drēbīs šmukuos, pats taids i zyrgs i nikas jū nazynuoja, jis i izgaisa! |
ka niskajds, na-radzats biejis, tajdos driabis szmukos, pat's tajds i zyrgs i nikas ju na-zynoja, jis i iz gajsa! |
że był jakiś nieznajomy w takiem pięknem ubraniu i sam taki piękny i koń, ale nikt go nie znał, i niewiadomo gdzie się on podział! |
that there had been someone, unseen before, in such and such clothes, and himself such and his horse, and nobody knew him, and he had disappeared! |
|
|
|
| 36 |
Iz ūtris dīnys, bruoli otkon juoj, a palnuruška prosās: |
Iz utris dinys, broli otkon joj, a pałnuruszka prosas: |
Na drugi dzień, bracia znów jadą, a popieluch prosi: |
The next day the brothers rode off again and the ash-boy asked him: |
|
|
|
| 37 |
"Pajemit i mane leidza, bruoleiši!" |
"Pa-jemit i mania lejdza, brolejszi!" |
"Weźcie i mnie z sobą bracia!" – |
“Take me with you, dear brothers!” |
|
|
|
| 38 |
Jī izasmēja nu juo i aizjuoja poši! |
Ji iza-śmiaja nu jo i ajz-joja poszi! |
Oni się wyśmiali z niego pojechali! |
They laughed at him and went away alone. |
|
|
|
| 39 |
Vot jis izguoja uorā, aizsviļpuoja i atskrēja jam sudobra zyrgs, – |
Wot jis iz-goja ora, ajzświlpoja i at-skriaja jam sudobra zyrgs, – |
Wtedy on wyszedł, gwizdnął i przyleciał srebrny koń, – |
But he went out and whistled, and the silver horse came running to him. |
|
|
|
| 40 |
pa kairū ausi īleida, pa lobū izleida i nūjuoja ar sudobra drēbim – |
pa kajru aŭsi i-lejda, pa łobu iz-lejda i nu-joja ar sudobra driabim – |
wziął i lewem uchem mu wlazł, prawem wylazł i pojechał w srebrnem ubraniu – |
He crept in by the left ear, crept out by the right ear and rode off in silver clothes – |
|
|
|
| 41 |
i sadli i kuopslys i peicka, vyss sudobra, a jis pats vēļ šmukuoks kai vakar beja! |
i sadli i kopsłys i piejcka, wyss sudobra, a jis pat's wial szmukoks kaj wakar bieja! |
i siodło i strzemiona i bat, wszystko miał srebrne, a sam jeszcze był piękniejszy, niż wczoraj! |
saddle, stirrups, and whip, all from silver, and he himself even more handsome than the day before! |
|
|
|
| 42 |
Dadzyna bruoļu, sadeve par koklu ar peicku, – |
Da-dzyna brolu, sa-diewia par kokłu ar piejcku, – |
Dopędził braci, uderzył po plecach batem, – |
He overtook his brothers, stroke them on the neck with the whip. |
|
|
|
| 43 |
kai skrēja iz tuo kolna, tai iz ostoņu verstu izskrēja, – |
kaj skriaja iz to kołna, taj iz ostoniu wierstu iz-skriaja, – |
jak leciał na górę, tak na ośm wiorst wleciał, – |
When he rushed up the mountain, he came up eight versts high – |
|
|
|
| 44 |
apzagrīze i paceļu iz sātu, izaroka palnūs i guļ! |
ap za-grizia i pacielu iz satu, iza-roka pałnŭs i gul! |
zawrócił i pojechał do chaty, zagrzebał się do popiołu i śpi! |
turned around and went away, back home, where he buried himself in the ashes and lay waiting. |
|
|
|
| 45 |
Atjuoj bruoli i navar izalīleit, kaids tys bejis par šmuku, i zyrgs sudobra, i drēbis, i vyss kas sudobra! |
At-joj broli i nawar iza lilejt', kajds tys biejis par szmuku, i zyrgs sudobra, i driabis, i wyss kas sudobra! |
Przyjeżdżają bracia i nie mogą się dość nachwalić, jak ten nieznajomy był piękny, i koń srebrny, i ubranie i wszystko srebrne! |
The brothers came home and couldn’t stop marvelling about the handsome man and his silver horse, and his clothes, all of silver! |
|
|
|
| 46 |
Kai skrēja tai da pus kolna izskrēja!..... |
Kaj skriaja taj da puś kołna iz-skriaja!..... |
Jak leciał, tak do połowy góry wleciał!…. |
How he had rushed up to the middle of the mountain! |
|
|
|
| 47 |
Vys stuosta ap itū puisi! |
Wyss stosta ap itu pujsi! |
Wszyscy opowiadają o tym chłopaku! |
Everybody was talking about this lad! |
|
|
|
| 48 |
Iz trešys dīnys, bruoli juoj otkon, a jis i naprosa jau, kab jū jimtu! |
Iz treszys dinys, broli joj otkon, a jis i na prosa jaŭ, kab ju jimtu! |
Na trzeci dzień, bracia jadą, znów, a on nie prosi nawet, żeby go wzięli! |
On the third day the brothers went again, but he didn’t ask anymore to accompany them. |
|
|
|
| 49 |
Ka jī izjuoja, jis tiuleņ īt uorā, – |
Ka ji iz-joja, jis tiŭleń it ora, – |
Skoro wyjechali, zaraz wyszedł, |
When they had left, he immediately went out – |
|
|
|
| 50 |
apzagrīze treis reizis iz pāda, aizsviļpa i atskrēja jam zalta zyrgs, – |
apza-grizia trejs riejzis iz pada, ajz-świlpa i at-skriaja jam załta zyrgs, – |
okręcił się trzy razy na pięcie, gwizdnął i przybiegł złoty koń, – |
turned three times around on his heel, whistled, and the golden horse came running towards him. |
|
|
|
| 51 |
jis pa kairū ausi īleida, pa lobū izleida i izataisēja par taidu šmuku puisi ar zalta drēbim, ka vysā kienistī taida šmuka nabeja! |
jis pa kajru aŭsi i-lejda, pa łobu iz-lejda i iza-tajsieja par tajdu szmuku pujsi ar załta driabim, ka wysâ kienistî tajda szmuka na bieja! |
on mu lewem uchem wlazł, prawem wylazł i zrobił się takim pięknym chłopakiem w złotem ubraniu, że w całem królestwie takiego pięknego nie było! |
He crept in by the left ear, he crept out by the right ear and turned into such a handsome young man with golden clothes that there was no equal in the whole kingdom! |
|
|
|
| 52 |
Dajuoja da tuo kolna, ka rozdzyna zyrgu, kai skrēja, ar reizi iz pus kolna izskrēja! |
Da-joja da to kołna, ka roz-dzyna zyrgu, kaj skriaja, ar riejzi iz puś kołna iz-skriaja! |
Przyjechał do tej góry, jak rozpędził konia, jak skoczył, od razu do pół góry wleciał! |
He came to the mountain, drove his horse and came up in one rush to the middle of the mountain. |
|
|
|
| 53 |
Kai skrēja ūtru reizi, tai viersum iz kolna iskrēja [izskrēja], kieniņa meitu pabučuoja, gradzynu jei [jai] pajēme, iz piersta sev uzmauce, – |
Kaj skriaja utru riejzi, taj wiersum iz kołna i-skriaja, kieninia miejtu pa-buczoja, gradzynu jej pa-jemia, iz piersta sieŭ iz-maŭcia, – |
Jak skoczył drugi raz, tak na sam wierzch, na górę wleciał, królewską córkę pocałował, pierścionek jej wziął, na palec sobie włożył, – |
He rushed a second time and reached the top of the mountain, kissed the princess, took off her ring and put it on his finger – |
|
|
|
| 54 |
apzagrīze zyrgu, nu kolna nūskrēja i pa ļaužu vydu i izgaisa! |
apza-grizia zyrgu, nu kołna nu-skriaja i pa laŭżu wydu i iz gajsa! |
zawrócił konia, z góry zleciał i pomiędzy ludźmi zginął! |
then he turned his horse, ran down the mountain and disappeared among the folk. |
|
|
|
| 55 |
Atjuoj bruoli iz sātu i breinīs, nu kurīnis jis taids acarads [atzarads] i kur jis palyka i nikas juo nazyna! |
At-joj broli iz satu i briejniś, nu kurinis jis tajds aca-rad'ś i kur jis pa-łyka i nikas jô na-zyna! |
Przyjeżdżają bracia do domu i dziwią się skąd taki się znalazł i gdzie się podział, a nikt go nie zna! |
The brothers came home and wondered where such man had come from and where he was now and that nobody knew him. |
|
|
|
| 56 |
A tys duraceņč [duraceņš] pajēme i rūku ar skusteņu apsēja, lai nikas naredz, ka jam gradzyns iz piersta. |
A tys duracieńcz pa-jemia i ruku ar skuśtieniu ap-siaja, łaj nikas na riadz, ka jam gradzyns iz piersta. |
A ten głupi wziął i rękę chusteczką obwiązał, żeby nikt nie widział, że u niego pierścionek na palcu. |
Meanwhile the fool bound a handkerchief around his hand so that nobody should see that he had the ring on his finger. |
|
|
|
| 57 |
Vaicoj bruoli: "Kam tev rūka apsīta?" – |
Wajcoj broli: "Kam tieŭ ruka ap-sijta?" – |
Pytają bracia: „Czemu masz rękę obwiązaną?” – |
The brothers asked: “Why do you have your hand bandaged?” |
|
|
|
| 58 |
A šys cierts molku īcierts rūkā! – |
A szys ciert'ś mołku i-ciert'ś ruka! – |
A, – on rąbał drzewo i zaciął się w rękę! |
He said he had cut his hand when cutting wood! |
|
|
|
| 59 |
Iz reita, syuta jau kieniņč [kieniņš] pa vysu kienisti, lai meklej pi kuo byus kieniņa meitys gradzyns iz piersta? |
Iz rejta, syŭta jaŭ kienińcz pa wysu kieniśti, łaj mieklej pi kô byŭś kieninia miejtys gradzyns iz piersta? |
Nazajutrz, posyła król po całem królestwie, szukać, u kogo jest któlewny [królewny] pierścień na palcu? |
In the morning the king sent men around all his kingdom to look for the one who had the princess’ ring on his finger. |
|
|
|
| 60 |
Meklej i meklej, navar nikur atrast, – |
Mieklej i mieklej, nawar nikur at-raśt, – |
Szukają i szukają, nie mogą nigdzie znaleźć, – |
The searched and they searched, they couldn’t find him anywhere. |
|
|
|
| 61 |
cik dīnu meklēja, navaida! |
cik dînu miekleja, nawajda! |
codzień szukają, niema! |
Many days they searched, nothing! |
|
|
|
| 62 |
Vot lyka kieniņč [kieniņš] meklēt pi vysu puišu lai byus kaids, voi boguots, voi bednys, šmuks, našmuks, kungs, voi mužiks, kab sevkuram rūkuos [rūkys?] pazavārtu! |
Wot łyka kienińcz mieklet pi wysu pujszu łaj byŭs kajds, woj bogots, woj biednys, szmuks, na szmuks, kungs, woj mużiks, kab sieŭ kuram rukos paza-wartu! |
Oto kazał król szukać u wszystkich chłopaków, niech będzie jaki chce, czy bogaty, czy biedny, piękny, czy niepiękny, chłop, czy pan, żeby u każdego ręce obejrzeć! |
Now the king ordered to search every man, however he was, rich or poor, handsome or ugly, gentleman or farmer, they had to look at the hand of each! |
|
|
|
| 63 |
Atīt iz tim bruolim, apzaver jūs rūku i redz ka trešš [trešs] bruoļs iraida, līk jam atīt, a tī bruoli gudrī soka: |
At-it iz tim brolim, apza-wier jus ruku, i riadź ka treszsz brols irajda, lik jam at-it, a ti broli gudri soka: |
Przychodzą do tych braei, oglądają ich ręce i widzą, że jest trzeci brat, – każą mu podejść, a ci bracia rozumni mówią: |
They came to the brothers, looked at their hands and saw that there was a third brother. They ordered him to come near, but the clever brothers said: |
|
|
|
| 64 |
"Pametit jū! jam navā gradzyna, jis duraceņč [duraceņš], jis palnūs apzaracs guļ, vuts kaun i ar krepečim nobu smērej!" |
"Pa-miatit' ju! jam nawa gradzyna, jis duracieńcz, jis pałnûs ap-za-raćś gul, wut's kaŭn i ar kriepieczim nobu śmiarej!" |
"Dajcie mu spokój, – on nie ma pierścionka, on głupi, w popiele zagrzebawszy się, śpi, wszy bije i smarkocinami pępek smaruje!" – |
“Leave him out! He doesn’t have the ring, he is a fool, he sleeps buried in the ashes, kills lice and smears his navel with snot!” |
|
|
|
| 65 |
Jī soka: "Tys nakas! šy navar nivīna atstuot!" |
Jī soka: "Tys nakas! szy nawar ni wina at-stot'!" |
Oni mówią: "To nic, my nie możemy nikogo pominąć!" |
They said: “No matter! We must not leave out anyone!” |
|
|
|
| 66 |
Verās, ka jam rūka apsīta, – |
Wieras, ka jam ruka ap sijta, – |
Patrzą, że u niego ręka obwiązana, – |
They saw that his hand was bandaged – |
|
|
|
| 67 |
atraisa skusteņu i redz: gradzyns iz piersta! |
at-rajsa skuśtieniu i riadź: gradzyns iz piersta! |
odwiązują chusteczkę i widzą: pierścionek na palcu! |
they untied the handkerchief and behold! the ring was on his finger! |
|
|
|
| 68 |
Gribēja jū izmozguot i salaidēt, kab iz kieniņa nūvest, a jis soka, ka navajaga! |
Gribieja ju iz-mozgot' i sałajdiet', kab iz kieninia nu-wiaśt', a jis soka, ka nawajaga! |
Chcieli go umyć i ubrać, żeby do króla zawieść, a on mówi, że niepotrzeba! |
They wanted to wash and dress him to bring him to the king, but he said there was no need! |
|
|
|
| 69 |
Izguoja, treis reizis apzagrīze iz pāda, aizsviļpa i atskrēja zalta zyrgs, – |
Iz-goja, trejs riejzis ap-za-grizia iz pada, ajz-świlpa i at-skriaja załta zyrgs, – |
Wyszedł, trzy razy okręcił się na pięcie, gwizdnął i przyleciał złoty koń. – |
He went out, turned around three times, whistled, and the golden horse came running – |
|
|
|
| 70 |
jis īleida kairā ausī, pa lobū izleida i izataisēja par pati šmukuokū puisi iz vysa pasauļa i tai nūjuoja lauluotūs! |
jis ilejda kajrâ aŭsî, pa łobu iz-lejda i iza-tajsieja par pati szmukoku pujsi iz wysa pasaŭla i taj nu-joja łaŭłotus! |
on mu wlazł lewem uchem, prawem wylazł i zrobił się najpiękniejszym chłopakiem na całym świecie i tak pojechał do ślubu! |
he crept in by the left ear, he crept out by the right ear and turned into the most handsome lad of the world, and such he rode away to marry! |
|
|
|
| 71 |
I es iz kuozu beja [beju], iežu un dzēru, pa lyupom tecēja, mutē ni lāseitis nabeja! |
I eś iz kozu bieja, jeżu un dzieru, pa łyŭpom tiecieja, mutiâ ni łasiejtiś na bieja! |
I ja na weselu byłem, jadłem i piłem, po ustach ciekło, w gębie ani kropelki nie było! |
And I have been to the wedding, too, I ate and I drank, it dripped from my lips, not a drop got into my mouth! |
|
|
|