| 1 |
26. Ap buorineiti. |
26. Ap boriniejti. (306-310) |
26. O sierotce. |
26. The orphan girl |
|
|
|
| 2 |
Beja pamuote i beja jei [jai] pameita, i jei tū pameitu naīradzēja [naīredzēja], – |
Bieja pâmotia i bieja jej pâmiejta, i jej tu pâmiejtu na-iradziaja, – |
Była macocha, miała pasierbicę, której niecierpiała, – |
There was a stepmother and her stepdaughter, whom she hated. |
|
|
|
| 3 |
tai jei soka tai iz tāvu, iz veiru jau sovu: |
taj jej soka taj iz tawu, iz wiejru jaŭ soŭu: |
i mówi tak do ojca, do męża swego: |
So she said to the father, her husband: |
|
|
|
| 4 |
"Izgubej tu maņ itū meitu! |
"Iz-gubiej tu mań itu miejtu! |
"Zgub mi tę dziewczynę! |
“Kill this girl for me! |
|
|
|
| 5 |
ka tu maņ jū naizgubeisi, to es ar tevim nadzeivuošu!" |
ka tu mań ju na-izgubiejsi, to eś ar tiewim na-dziejwoszu!" |
Jeżeli ty mi jej nie zgubisz, to ja z tobą żyć nie będę!" |
If you don’t kill her, I won’t live with you!” |
|
|
|
| 6 |
Iz reita, jis soka tai: "Meitiņ, īsim mes sienīs!" – |
Iz rejta, jis soka taj: "Miejtiń, isim mies sieniś!" – |
Nazajutrz ojciec mówi tak: "Córeczko pójdźmy po grzyby!" – |
In the morning he said: “Let’s go for mushrooms, dear daughter!” |
|
|
|
| 7 |
"Nu, īsim tēteit!" – |
"Nu, isim tiatiejt!" – |
"Pójdźmy tato!" – |
“All right, let’s go!” |
|
|
|
| 8 |
Vot jī nūīt iz mežu sienīs, a tāvs soka tai: |
Wot ji nu-it iz mieżu sieniś, a taŭs soka taj: |
Poszli do lasu po grzyby, a ojciec mówi tak: |
They went to the forest to gather mushrooms, and father said: |
|
|
|
| 9 |
"Ej tu, meitiņ, tuoļuok laseit a es tepat laseišu a kod byus laiks nūīt iz sātu, to es teva pasaukšu!" |
"Ej tu, miejtiń, tolok łasiejt a eś tia pat' łasiejszu a kod byŭś łajks nu-it iz satu, to eś tiewa pasaŭkszu!" |
"Idź ty córeczko, dalej zbierać, a ja tu samo zbierać będę, a skoro będzie czas do domu, to cię zawołam!" |
“You, my daughter, go and gather a bit further away, while I will gather here. When the time will come to go home, I’ll call you!” |
|
|
|
| 10 |
Jei nūīt tuoļuok, losa sieņc [sieņs], a jis nūīt iz sātu tys tāvs jau. |
Jej nu-it tolok, łosa sieńc, a jis nu-it iz satu tys taŭs jaŭ. |
Poszła ona dalej zbierać grzyby, a on poszedł do domu, ten ojciec. |
She went on and picked mushrooms, while he went home, the father. |
|
|
|
| 11 |
Staigoj jei, staigoj, pa mežu, daīt vokors, tymss, tai jei sauc: "Tēt'! ū!" |
Stajgoj jej, stajgoj, pa mieżu, dait wokors, tymss, taj jej saŭć: "Tiat'! û!" |
Chodziła ona, chodziła po lesie, przyszedł wieczór zrobiło się ciemno, tak ona woła: "Tato! u! – |
She walked and she walked around the forest, evening came, it was dark, and she called out: “Daddy! Yoo-hoo!” |
|
|
|
| 12 |
Nikas naadzasaucēs [naatzasaucēs]! |
Nikâs na-ad-za-saucias! |
Nikt nie odzywa się! |
Nobody answered her call. |
|
|
|
| 13 |
Suok jei rauduot i jei cīši raud, – |
Sôk jej raŭdot' i jej ciszi raŭd', – |
Zaczyna płakać, płacze okropnie – |
She began to weep and wept bitterly, |
|
|
|
| 14 |
klīdz jei otkon: "Tēt'! ū!" |
klidz jej otkon: "Tiat'! û!" |
krzyczy: "Tato! u! |
she cried out again: “Daddy! Yoo-hoo!” |
|
|
|
| 15 |
a tēteiti naredz i nadzierd. |
a tiatiejti na riadz i na dzierd'. |
a taty nie widać i nie słychać. |
but she didn’t see nor hear her daddy. |
|
|
|
| 16 |
Tai jei sauc tai: "Tēt! ū!... |
Taj jej saŭć taj: "Tiat'! û!... |
Dopiero woła tak: "Tato! u!... |
Now she called out: “Daddy! Yoo-hoo! |
|
|
|
| 17 |
ka tu naadzasaucīs [naatzasaucīs] eistys tāvs, to tu adzasauc [atzasauc] koč pūra tāvs!" – |
ka tu na-ad-za-saŭciś ejstys taŭs, to tu ad-za-saŭć kocz pûra-taŭs!" – |
jeżeli ty się nie odzywasz rodzony ojcze, to odeźwij się choć ty błotny ojcze!" – |
If you, my real father, won’t answer, than you answer, father of the bog!” |
|
|
|
| 18 |
Nu, jis tiuleņ i adzasaucēs [atzasaucēs], tys pūra tāvs: "Meit, ū!...." |
Nu, jis tiŭleń i ad-za-saŭcias, tys pûra-taŭs: "Miejt, û!...." |
Zaraz się odezwał ten błotny ojciec: "Córko, u!..." |
Well, and the father of the bog did answer at once: “Daughter, yoo-hoo!” |
|
|
|
| 19 |
Daīt pi juos i soka tai: "Eime iz sātu, meis [meit], vuorēsim putru!" |
Dait pi jos i soka taj: "Ejmia iz satu, miejs, – woriesim putru!" |
Przyszedł do niej i mówi tak: "Pójdźmy do domu, córko, ugotujemy kaszy!" – |
He approached her and said: “Let’s go home, daughter, and cook gruel!” |
|
|
|
| 20 |
Jī nūīt iz sātu, iz tuo pūra tāva, iz tuo valna sātu, – |
Ji nu-it iz sâtu, iz tô pûra-tawa, iz tô wałna sâtu, – |
Poszli do domu do tego błotnego ojca, do tego dyabła, – |
They went home to this moor-father’s home, this devil’s home. |
|
|
|
| 21 |
jis līk jei [jai] tuos sieņc [sieņs] vuorēt. |
jis lik jej tos sieńć woriet'. |
dyabeł kazał jej grzyby gotować. |
He asked her to cook the mushrooms. |
|
|
|
| 22 |
Jei vuorej sieņc [sieņs] i atskrīņ peleite i soka tai: |
Jej woriej sieńć i at-skriń pielejtia i soka taj: |
Gotuje ona grzyby i przybiega myszka i mówi tak: |
She cooked the mushrooms, and a little mouse came running and said: |
|
|
|
| 23 |
"Īdūd maņ, meitiņ, sieņu aizāst!" – |
"Idud' mań, miejtiń, sieniu ajz-aśt'!" – |
"Daj mi, dziewczynko, grzybów skosztować!" – |
“Give me some mushrooms to eat, dear girl!” |
|
|
|
| 24 |
Jei pajem, pīlej sieņu tei peleitei i jei paād labi. |
Jej pajem, pilej sieniu tiej pielejtiaj i jej pa-ad łabi. |
Ona wzięła nalała grzybów myszce i myszka się najadła. |
She poured some mushrooms out for the little mouse and it ate its fill. |
|
|
|
| 25 |
Piec tuo, ka jau sieņc [sieņs] izvuoreitys beja, jī pīāde obadivi, tys pūra tāvs i tei meita, tūs sieņu, – |
Piec tô, ka jaŭ sieńć iz-woriejtys bieja, ji pi-adia obadiwi, tys pûra-taŭs i tiej miejta, tus sieniu, – |
Potem, kiedy grzyby ugotowane były, pojedli obydwoje, ten błotny ojciec i ta dziewczyna, tych grzybów, – |
After that, when the mushrooms were ready, they both ate, this moor-father and the girl. |
|
|
|
| 26 |
jis soka tai: "Satais maņ, meit, vītu, – |
jis soka taj: "Satajs mań, miejt, witu, – |
dopiero on mówi tak: "Pościel mi córeczko spać, – |
He told her: “Make my bed, daughter – |
|
|
|
| 27 |
ē kur mani [maņ] stuov koktā tuos drēbis, kurs es taisu vītu, – |
ê kur mani stoŭ koktâ tos driabis, kurs eś tajsu witu, – |
tam w kącie leży bielizna do posłania, – |
look, there in the corner are the clothes to make my bed with. |
|
|
|
| 28 |
pīlīc maņ tī vyss, – |
pi-lić mań ti wyss, – |
połóż mi to wszystko, – |
Put them all together here, |
|
|
|
| 29 |
satais maņ lobu meikstu vītu iz cepļa!" |
satajs mań łobu miejkstu witu iz ciepla!" |
pościel mi dobrze, miękko na piecu!" |
make me a nice cosy bed on the oven!” |
|
|
|
| 30 |
Jei verās, ka tī akmini, tymā koktā i bluči, – |
Jej wieras, ka ti akmini, tymâ koktâ i błuczi, – |
Ona patrzy, a tam w kącie, kamienie i kłody, – |
She saw that there were stones in that corner and logs. |
|
|
|
| 31 |
pajem jei, salīk iz cepļa bluču zam suonu, akmini zam golvys. |
pajem jej, salik iz ciepla błuczu zam sonu, akmini zam gołwys. |
wzięła, położyła na piecu kłody pod bok, kamienie pod głowę. |
She took and put the logs on the oven as the side pieces and the stones for the head. |
|
|
|
| 32 |
Jis i adzaguļstās [atzaguļstās], – |
Jis i adza-gułstas, – |
On się poszedł położyć, |
He lay down. |
|
|
|
| 33 |
īdams guātu, īdūd jei [jai] symtu atslāgu i soka tai: |
idams gułatu, idud' jej symtu atsłagu i soka taj: |
dał jej wiązkę za stu kluczyków i powiedział tak: |
Going to bed, he gave her a hundred keys and said: |
|
|
|
| 34 |
"Skraidi tu, meit, pa ustobu, skandynama, kab es dzierdātu, ka tu te esi!" – |
"Skriajdi tu, miejt, pa ustobu, skandynama, kab eś dzierdatu, ka tu tia esi!" – |
"Biegaj córko, po izbie i dzwoń, żebym słyszał, że tu jesteś!" |
“Run about the room, daughter, and rattle, so that I will hear where you are!” |
|
|
|
| 35 |
A tei peleite soka jei [jai] tai: |
A tiej pielejtia soka jej taj: |
A ta myszka mówi jej tak: |
But the little mouse said to her: |
|
|
|
| 36 |
"Dūd šur maņ atslāgys, meitiņ, a poša līņ zam cepļa, a na, to jis tevi nūsiss! |
"Dud' szur mań atsłagys, miejtiń, a posza liń zam ciepla, a na, to jis tiewi nu-siśś! |
"Daj tu mnie klucze, dziewczynko, a sama wleź pod piec, bo on cię zabije! |
“Give me the keys, dear, and creep under the oven, otherwise he will kill you! |
|
|
|
| 37 |
Es skraidiešu pa ustobu i skandynuošu!" – |
Eś skriajdieszu pa ustobu i skandynoszu!" – |
Ja będę biegać po izbie i dzwonić!" – |
I will run about the room and rattle!” |
|
|
|
| 38 |
Nu, jei paleida zam cepļa, a pele vys skrēja pa auksteini [augsteini] i pa zemeini i vys skandynova ar tom atslāgom. |
Nu, jej palejda zam ciepla, a piala wyss skriaja pa aŭkstiejni i pa ziemiejni i wyss skandynowa ar tom atsłagom. |
Wlazła ona pod piec, a myszka wciąż biegała i wysoko i nizko i wciąż dzwoniła temi kluczami. |
She crept under the oven, while the mouse kept running around rattling with the keys. |
|
|
|
| 39 |
Vot jis jem, griuž akmiņč [akmiņus] zemē nu cepļa, griuž ūtru i trešu i klausa ka vys skandynoj! |
Wot jis jem, griŭż akmińcz ziemiâ nu ciepla, griŭż utru i treszu i kłaŭsa ka wyss skandynoj! |
A on wziął, cisnął kamień z pieca na dół, cisnął drugi i trzeci i słucha, że wciąż dzwoni! |
And he pushed the stones down from the oven, one after the other, and listened to the rattling! |
|
|
|
| 40 |
Jis vyss [vysus] akmiņč [akmiņis] nūsvīž i blučš [blučus] nūsvīž, i dzierd ka vys skandynoj. |
Jis wyss akmińcz nŭ-świż i błuczsz nu-świż, i dzierd’ ka wyss skandynoj. |
Wszystkie kamienie zrzucił i kłody zrzucił i słyszy, że wciąż dzwoni. |
He threw down all the stones and the logs, but all the time he heard the rattling. |
|
|
|
| 41 |
Jis vaicoj: "Voi tu, meit, te?" – |
Jis wajcoj: "Woj tu, miejt, tia?" – |
Pyta: "Czyś ty córeczko, tu?" – |
“Are you here, daughter?” he asked. |
|
|
|
| 42 |
Jei soka: "Te!" – |
Jej soka: "Tia!" – |
Ona mówi: "Tu!" – |
|
|
|
| “Yes, I am!” she said. |
| 43 |
"Voi tu, meit, dzeiva?" – |
"Woj tu, miejt, dziejwa?" – |
"Czyś ty córeczko, żywa?" – |
“Are you alive, daughter?” |
|
|
|
| 44 |
Jei soka: "Dzeiva!" – |
Jej soka: "Dziejwa!" – |
Ona mówi: "Żywa" – |
“Yes, I am!” she said. |
|
|
|
| 45 |
Nu, jis redz, ka jis juo nanūsyta i navaida jam ar kū nūsvīst, jis soka tai: |
Nu, jis riadz, ka jis jô na-nu-syta i na wajda jam ar ku nu-świśt', jis soka taj: |
Widzi on, że jej nie zabił i nie ma czem rzucać, więc mówi tak: |
Well, he saw that he didn’t kill her and he had no more stones to throw, so he said: |
|
|
|
| 46 |
"Tu meit, guļstīs tagad i guļ labi!" |
"Tu miejt, gulśtiś tagad i gul łabi!" |
"Ty, córko, kładnij się teraz i śpij dobrze!" – |
“Lay down now, daughter, and sleep well!” |
|
|
|
| 47 |
Jei i adzagulās [atzagulēs]. |
Jej i adza-gułas. |
Ona się położyła. |
She laid down. |
|
|
|
| 48 |
Iz ūtris dīnys, jis soka tai: |
Iz utris dinys, jis soka taj: |
Nazajutrz, mówi on tak: |
The next day he said to her: |
|
|
|
| 49 |
"Nu, meit, može tu gribi niu iz sātu nūbraukt?" |
"Nu, miejt, może tu gribi niŭ iz satu nu-braŭkt?" |
"No, córko, może chcesz teraz do domu pojechać?" – |
“Well, daughter, do you want to go home now?” |
|
|
|
| 50 |
Jei soka: "Gribu gon!" – |
Jej soka: "Gribu gon!" – |
Ona mówi: "Chcę bardzo!" – |
“Indeed I do”, she said. |
|
|
|
| 51 |
"Nu, to es tev moksuošu!" – |
"Nu, to eś tieŭ moksoszu!" – |
"Dobrze, ja ci teraz zapłacę! – |
“Then I will pay you!” |
|
|
|
| 52 |
A tei peleite daskrīņ i soka tai iz tū meitiņu: |
A tiej pielejtia da-skriń i soka taj iz tu miejtiniu: |
A myszka przybiega i mówi tak do tej dziewczynki: |
But the little mouse came running and said to the girl: |
|
|
|
| 53 |
"Verīs, meitiņ, ka jis tev dūs lobys drēbis, to tu najem, vaicoj, lai jis tev īdūd kur ir sapleisušis, – |
"Wieriś, miejtiń, ka jiś tieŭ duś łobys driabis, to tu na-jem, wajcoj, łaj jis tieu idud' kur ir saplejsuszis, – |
"Pamiętaj, dziewczynko, jak on ci da dobre ubranie, to nie bierz, proś, niech ci da to które jest podarte, – |
“Watch out, dear, when he gives you good clothes, don’t take them, ask for some that are torn – |
|
|
|
| 54 |
i šmukū zyrgu najem, – pajem vacū, pati nalobū, – |
i szmuku zyrgu na-jem, – pajem wacu, pati nałobu, – |
i ładnego konia nie bierz, weź starego, najgorszego, |
and don’t take the pretty horse – take the old one, the worst – |
|
|
|
| 55 |
i šmukūs rots najem, pajem, kuri vaci roti, solyuzuši!" |
i szmukus rots na-jem, pajem kuri waci roti, sołyŭzuszi!" |
i ładnego wozu nie bierz, weź stary wóz, połamany!" |
and don’t take the pretty carriage, take the old and broken one!” |
|
|
|
| 56 |
Jis paruoda jei [jai] šmukus drēbis i šmuku zyrgu i šmukus rots i paruoda vacus i soka tai: |
Jis paroda jej szmukus driabis i szmuku zyrgu i szmukus rôts i paroda wacus i soka taj: |
On jej pokazuje piękne ubranie i pięknego konia i piękny wóz i pokazuje stare i mówi tak: |
He showed her pretty clothes and a pretty horse and a pretty carriage and then showed her the old ones and asked: |
|
|
|
| 57 |
"Kurus tu jemsi, meit? |
"Kurus tu jemsi, miejt? |
"Które ty weźmiesz, córko?" – |
“Which will you take, daughter?” |
|
|
|
| 58 |
"A es jemšu, tāteit vacūs!" – |
"A eś jemszu, tatiejt wacus!" – |
"A ja wezmę, tato, stare!" – |
“Well, I’ll take the old ones, daddy!” |
|
|
|
| 59 |
"Nu, jem meit, i vacūs!" – |
"Nu, jem miejt, i wacus!" – |
"No, bierz córko, i stare!" – |
“Well, then take the old ones, daughter!” |
|
|
|
| 60 |
Pajēme jei vacū kraklu bez pierduokņu, pajēme lyndraks [lyndrakus] nūpleisušš [nūpleisušus], vysi cauri, skustu malnu, vacu, i zyrgu vacu, bez uodis jam čūksts, – |
Pajemia jej wacu krakłu biez pierdokniu, pajemia łyndraks nu-plejsuszsz, wysi caŭri, skustu małnu, wacu, i zyrgu wacu, biez odys jam czûksts, – |
Wzięła starą koszulę bez rękawów, wzięła spodnicę podartą, dziurawą, chustkę brudną, starą i konia starego z obdartą skórą na d…, – |
She took an old shirt without sleeves, a torn skirt, with holes in it, an old black kerchief, and an old horse with no skin on its behind, |
|
|
|
| 61 |
i roti vaci, salyuzuši skrituli, – |
i roti waci, sałyŭzuszi skrituli, – |
i wóz stary z połamanemi kołami |
and an old carriage with broken wheels – |
|
|
|
| 62 |
nu i brauc jei paceļu. |
nu i braŭc jej pacielu. |
i jedzie w drogę. |
and she went off. |
|
|
|
| 63 |
Pabrauc jei gabaleņu nu tīnis i jei palīk vysa ar zalta drēbēm, – |
Pabraŭc jej gabaleniu nu tinis i jej palijk wysa ar załta driabiam, – |
Odjechała kawałeczek stamtąd i całe jej ubranie stało się złotem – |
When she had left the place a little behind, all her clothes turned into gold – |
|
|
|
| 64 |
i zyrgam vīna spalveņa zalta, ūtra sudobra i zalta grūži, roti cīši, cīši šmuki palīk i jei poša skaista... |
i zyrgam wina spalwienia załta, utra sudobra i załta grużi, roti ciszi, ciszi szmuki palijk i jej posza skajsta... |
i koń ma jeden włosek złoty, drugi srebrny i złote lejce, wóz stał się bardzo, bardzo pięknym i ona sama zrobiła się ładną.... |
and the horse got a coat of gold and silver hair and a golden harness, the carriage became very, very pretty and she herself became beautiful… |
|
|
|
| 65 |
I brauc jau jei, – dabrauc da sātys, – |
I braŭc jaŭ jej, – da-braŭc da satys, – |
Jedzie, dojeżdża do domu, |
She rode on and came to her home. |
|
|
|
| 66 |
a pamuotei beja mozeņa kuceite, – |
a pamotiaj bieja mozienia kuciejtia, – |
a u macochy była malutka suczynka, – |
The stepmother had a tiny bitch. |
|
|
|
| 67 |
tei kuceite izskrīņ i rej: |
tiej kuciejtia iz-skriń i rej: |
ta suczynka wybiegła i szczeka: |
This bitch ran out and barked: |
|
|
|
| 68 |
"Kaukau! atbrauc myusu buorineite, vīnā zaltā! |
"Kau-kaŭ! atbraŭc myŭsu boriniejtia, winâ załtâ! |
"Kau, kau! jedzie nasza sierotka, cała w złocie!" |
“Woof woof! Here comes our orphan girl all in gold!” |
|
|
|
| 69 |
A rogona, – tei pamuote rogona beja, – syt kuceiti, kam jei soka, ka atbrauc ar zaltim. |
A rogona, – tiej pamotia rogona bieja, – syt kuciejti, kam jej soka, ka at-braŭc ar załtim. |
A wiedźma, ta macocha wiedźmą była, – bije suczynkę, czemu ona mówi, że cała w złocie! |
And the witch – the stepmother was a witch – beat the bitch because it said that the girl came in gold. |
|
|
|
| 70 |
Īīt jei ustobā, tei buorineite, a rogonai žāļ, kam cik skoista jei, ka vīnā zaltā – |
I-it jej ustobâ, tiej boriniejtia, a rogonaj żal, kam cik skojsta jej, ka winâ załtâ – |
Wchodzi do izby ta sierotka, a wiedźmie zazdrość, czemu taka ona ładna, i cała w złocie – |
She entered the cottage, the orphan girl, and the witch was sorry to see that she was so beautiful, all in gold. |
|
|
|
| 71 |
vaicoj: "Nu kuo tu cik boguota paliki, šmuka?" |
wajcoj: "Nu kô tu cik bogota paliki, szmuka?" |
pyta: "Z czego ty taka bogata stałaś się, ładna?" – |
She asked: “How did you become so rich and so pretty?” |
|
|
|
| 72 |
Jei pascēja [pasacēja] vysu, vysu iztuosteja [izstuosteja] kai jei lyka [tyka] pi pūra tuova [tāva] i kū jei tī darēja. |
Jej paścieja wysu, wysu iz-tośtieja [!] kaj jej łyka pi pura-towa [!] i ku jej ti darieja. |
Ona opowiedziała, wszystko, wszystko opowiedziała, jak trafiła do błotnego ojca i co tam robiła. |
She told her all, told her how she got to the moor-father and what she did there. |
|
|
|
| 73 |
Tūlaik jem rogona sovu meitu i dzan jū iz mežu: |
Tułajk jem rogona soŭu miejtu i dzan ju iz mieżu: |
Wtedy wzięła wiedźma swoją córkę i popędziła do lasn [lasu]: |
Then the witch called her own daughter and rushed her into the forest: |
|
|
|
| 74 |
"Ej tu, atnes maņ sieņu nu meža! – |
"Ej tu, atnieś mań sieniu nu mieża! – |
"Idź powiada, przynieś grzybów z lasu!" – |
“Go and bring me mushrooms from the wood!” |
|
|
|
| 75 |
Jei nūīt sienīs i losa jei sieņc [sieņs], i aizīt vokors, tymss vokors, jei klīdz: "Tēt, ū!... Tēt, ū! |
Jej nu-it sieniś i łosa jej sieńć, i ajz-it wokors, tymss wokors, jej klidz: "Tiat'! û!... Tiat'! û! |
Poszła ona po grzyby, nazbierała, a tu wieczór się robi, ciemny wieczór, ona woła: "Tato! u!... Tato! u!... |
She went and gathered mushrooms, and evening came and darkness, and she cried out: “Daddy, yoo-hoo! Daddy, yoo-hoo! |
|
|
|
| 76 |
Ka tu naadzasaucīs [naatzasaucīs] eistys tāvs, to tu adzasauc [atzasauc] koč pūra tāvs! |
Ka tu na-adzasaŭciś ejstys taŭs, to tu ad-za-saŭć kocz pûra-taŭs! |
Jeżeli ty się nie odzywasz rodzony ojcze, to choć ty się odezwij błotny ojcze!" – |
If you, my real father, won’t answer, than you do answer, father of the bog!” |
|
|
|
| 77 |
Jis i adzasaucēs tys pūra tāvs: "Meit, ū!..." |
Jis i adzasaucias tys pura-taŭs: "Miejt, û!..." |
Ten błotny ojciec zaraz się odzywa: "Córko, u!..." |
And he did call back, the moor-father: “Daughter, yoo-hoo!” |
|
|
|
| 78 |
Daīt pi juos i soka: "Eime iz sātu, vuorēsim putru!" – |
Dait pi jos i soka: "Ejmia [!] iz sâtu, woriesim putru!" – |
Przychodzi do niej i mówi: "Pójdźmy do domu, zgotujemy kaszy!" – |
He approached her and said: “Let’s go home and cook gruel!” |
|
|
|
| 79 |
Nu, i nūīt teirej jei sieņc [sieņs] i līk vuorēt, – izvuorej... |
Nu, i nu-it tiejriej jej sieńc i lîk woriet, – iz-woriej... |
Idą do domu, oczyściła ona grzyby, postawiła gotować, – ugotowała… |
Well, she went with him, and she cleaned the mushrooms and set them to cook until they were ready… |
|
|
|
| 80 |
Daskrīņ peleite i soka tai: |
Da-skriń pielejtia i soka taj: |
Przybiegła myszka i mówi tak: |
The little mouse came running and said: |
|
|
|
| 81 |
"Īdūd maņ, meitiņ, sieņu paāst!" – |
"I-dud' mań, miejtiń, sieniu pa-aśt!" – |
"Daj mi, dzieweczko, grzybów skosztować!" – |
“Give me some of the mushrooms to eat, dear girl!” |
|
|
|
| 82 |
A jei soka: "Tēteit, atskrēja pele, prosa nu mane sieņu!" – |
A jej soka: "Tiatiejt, at-skrieja piala, prosa nu mania sieniu!" – |
A ona mówi: "Tato, przybiegła myszka, prosi grzybów!" – |
But she said: “Daddy, there is a mouse that asks me for mushrooms!” |
|
|
|
| 83 |
Jis soka: "Sit jū, meit, sit! nadūd jei [jai] nikuo!" – |
Jis soka: "Sit ju, miejt, sit! na dud' jej nikô!" – |
On mówi: "Bij ją, córko, bij! nie daj jej nic!" – |
He said: “Strike her, daughter, strike her! Don’t give her anything!” |
|
|
|
| 84 |
Jei pajem, īsyt i nūbāg tei pele. |
Jej pa-jem, i-syt i nu-bag tiej piala. |
Ona się zamierzyła na myszkę, a myszka uciekła. |
She went and stroked the mouse and it ran away. |
|
|
|
| 85 |
Paāduši jau sieņu, jis soka: |
Pa-aduszi jaŭ sieniu, jis soka: |
Dopiero, jak pojedli grzybów, on mówi: |
When they had eaten the mushrooms he said: |
|
|
|
| 86 |
"Satais maņ, meit, vītu, – |
"Satajs mań, miejt, witu, – |
"Pościel mi córko spać, – |
“Make me a bed, daughter – |
|
|
|
| 87 |
ē kur koktā drēbis, kur es taisu vītu!" |
ê kur koktâ driabis, kur eś tajsu witu!" |
masz tam w kącie bieliznę na pościel!" – |
look, in the corner are the clothes for my bed!” |
|
|
|
| 88 |
Nu, jei jem, pīlīk akmiņu i bluču iz cepļa, jis i guļstās.... |
Nu, jej jem, pi-lik akminiu i błuczu iz ciepla, jis i gułstas.... |
Wzięła ona, położyła kamienie i kłody na piecu, on się położył…. |
Well, she took the stones and logs and put them on the oven, and he lay down… |
|
|
|
| 89 |
īdūd jei [jai] taipat atslāgys, lai jei skraida pa ustobu i skandynoj, – |
idud' jej taj-pat' atsłagys, łaj jej skriajda pa ustobu i skandynoj, – |
dał jej tak samo wiązkę kluczy, żeby biegała po izbie i dzwoniła, |
He gave her the keys and ordered to run about the room and rattle |
|
|
|
| 90 |
lai jis zyna, ka jei te!... |
łaj jis zyna, ka jej tia!... |
żeby wiedział, że ona jest tu samo…. |
so that he may know that she was there. |
|
|
|
| 91 |
Jei skraida pa ustobu i skandynoj, a jis kai griuž akmini, tai i atlauž jei [jai] vīnu kuoju, – |
Jej skriajda pa ustobu i skandynoj, a jis kaj griŭż akmini, taj i atłaŭż jej winu koju, – |
Biegała ona po izbie i dzwoniła, a on jak ciśnie kamieniem, tak złamał jej jedną nogę, – |
She ran about the room and rattled, and he pushed a stone and broke one of her legs – |
|
|
|
| 92 |
kai griuž ūtru, tai jū i nūsyt! |
kaj griŭż utru, tai ju i nu syt! |
jak ciśnie drugim, tak ją zabił! |
he pushed another one and killed her! |
|
|
|
| 93 |
Izraun jei [jai] dvēseli i pajem sev, a jū pībuož pylnu zyrga syudu, īsādynoj jū rotūs, aizjiudz zyrgu, apvalk jei [jai] drēbis i soka zyrgam, kab nūvaztu [nūvastu] jū da sātys. |
Iz-raŭn jej dwiasiali i pajem sieŭ, a ju pi-boż pyłnu zyrga syŭdu, i-sadynoj ju rotûs, ajz-jiûdz zyrgu, ap-wałk jej driabis i soka zyrgam, kab nu-waztu ju da satys. |
Wyrwał jej duszę i zabrał, a ciało napchał końskim gnojem, wsadził do wozu, zaprzągł konia, i kazał koniowi zawieźć ją do domu. |
He tore off her soul and took it, and he stuffed her with horse dung and sat her into a carriage, harnessed the horse, dressed her and told the horse to carry her to her home. |
|
|
|
| 94 |
Jis i nūvad jū da sātys. |
Jis i nuwad ju da satys. |
Wiezie ją ten koń do domu. |
The horse did so. |
|
|
|
| 95 |
Izskrīņ kuceite i rej: "Kaukau!... |
Iz-skrin kuciejtia i rej: "Kaŭ-kaŭ!... |
Wybiegła suczynka i szczeka: "Kau, kau! |
The little bitch came out and barked: “Woof woof! |
|
|
|
| 96 |
atbrauc myusu muotismeita! |
at-braŭc myŭsu motismiejta! |
jedzie nasza ojcowiczka! |
Here comes our mistress’ daughter! |
|
|
|
| 97 |
puorplāsta [puorplēsta] i zyrga syudu pībuozsta [pībuozta]!" |
por-płasta i zyrga syŭdu pi-bozsta!" |
rozdarta i końskim gnojem napchana!" – |
Torn to pieces and stuffed with horse dung!” |
|
|
|
| 98 |
Rogona jem tū kuceiti, syt, syt, a jei vys rej taipat... |
Rogona jem tu kuciejti, syt, syt, a jej wyss rej taj pat'... |
Wiedźma złapała tę suczynkę, biła, biła, a ta wciąż szczekała tak samo! |
The witch snatched the bitch and beat it and beat, but it continued to bark all the same. |
|
|
|
| 99 |
Atbrauc tei meita i jei nadzeiva jau – |
At-braŭc tiej miejta i jej nadziejwa jaŭ – |
Przyjechała dziewczyna nieżywa, – |
Her daughter arrived and was dead – |
|
|
|
| 100 |
rogona suok rauduot, i par sirdim, pajem tū kuceiti, nūsyt i apriuk jū zemēs. |
rogona sôk raŭdot', i par sirdim, pajem tu kuciejti, nu-syt i ap-riŭk ju ziemiâs. |
wiedźma zaczęła płakać i ze złości wzięła tę suczynkę, zabiła i zakopała do ziemi. |
the witch started to weep and in her wrath she took the little bitch, killed it and buried it. |
|
|
|
| 101 |
A tei buorineite izrūk tū kuceiti, atdzeivynoj jū, – |
A tiej boriniejtia iz-ruk tu kuciejti, atdziejwynoj ju, – |
A sierotka wykopała suczynkę, ocuciła ją, – |
But the orphan girl dug it out and made it alive again. |
|
|
|
| 102 |
piec tuo, izīt jei pi veira cīši boguota i da šūlaika jei dzeivoj. – |
piec tô, iz-it jej pi wiejra ciszi bogota i da szułajka jej dziejwoj. – |
potem poszła za bardzo bogatego męża i dotąd żyje. |
Later she married a very rich man, and she is still alive today. |
|
|
|
| 103 |
I vysa! |
I wysa! |
I wszystko! |
That’s all! |
|
|
|