| 1 |
28. Ap buorineiti IV |
28. Ap boriniejti IV. |
28. O sierotce. IV. |
28. The orphan girl |
|
|
|
| 2 |
Soka vaci ļauds, ka navar piertī gulēt, deļ tam, ka, soka, tī valns bīdej. |
Soka waci laŭd'ś, ka na-war piertî gulat', diel tam, ka, soka, ti wałns bidiej. |
Mówią starzy ludzie, że nie można w łaźni spać, dlatego, że tam dyabeł straszy. |
Old people say that one must not sleep in the bathhouse because they say the devil haunts it. |
|
|
|
| 3 |
Bejuse pamuote vīnai meitiņai, jei beja buorineite. |
Biejusia pâmotia winaj miejtiniaj, jej bieja boriniejtia. |
Była sierotka, która miała macochę. |
There was stepmother of a girl who was an orphan. |
|
|
|
| 4 |
I nūguoja pamuote sasdinis vokorā iz pierti ar sovom meitom, – |
I nugoja pâmotia sasdiniś wokora iz pierti ar soŭom miejtom, – |
Poszła ta macocha w sobotę wieczór do łaźni ze swojemi córkami – |
Once on a Saturday’s evening the stepmother went to the bathhouse with her own daughters. |
|
|
|
| 5 |
jei izamozguoja, nūīt jei iz sātu i prosās tagad buorine: |
jej iza-mozgoja, nu-it jej iz satu i prosas tagad borinia: |
umyła się, przyszła do domu, dopiero prosi ją sierota: |
They finished bathing and went back home, and now the orphan girl asked: |
|
|
|
| 6 |
“Mam, palaissi maņ [mani] iz pierti?” |
"Mam, pałajśsi mań iz pierti?" |
„Mamo, puść mię do łaźni?” |
“Mum, will you let me go to the bathhouse?” |
|
|
|
| 7 |
A jau beja pavieli. |
A jaŭ bieja pâwieli. |
A już było późno. |
It was late already. |
|
|
|
| 8 |
Jei soka: “Ej, ej, lai tevi koč tī valns nūraun!” |
Jej soka: "Ej, ej, łaj tiewi kocz ti wałns nu-raŭn!" |
Ona mówi: „Idź, idź, niech cię tam dyabeł porwie!” – |
She said: “Go, go, the devil may as well take you away!” |
|
|
|
| 9 |
A jei nazabeidās i nūīt, – |
A jej naza-biejdas i nu-it, – |
A sierotka sie nie bała i poszła, – |
But she did not fear and left. |
|
|
|
| 10 |
vylkās zemē i redz, ka atskrēja bolūdeits i adzatupa [atzatupa] iz lūga. |
wyłkas ziemia i riadz, ka at-skrieja bołudiejts i adza-tupa iz ługa. |
rozebrała się i widzi, że przyleciał gołąbek i usiadł na oknie. |
When she undressed she saw a little dove flying towards her and sitting down at the window. |
|
|
|
| 11 |
Piec tuo, atskrīņ [atskrīn] valns i syt durovuos, klabynoj, klīdz: “Voi mudri?” |
Piec tô, at-skriń wałns i syt durowos, kłabynoj, klidz: "Woj mudri?" |
Potem zaś przybiegł dyabeł i bije w drzwi, puka, krzyczy: „Czy prędko się umyjesz?” – |
Then the devil came running, he knocked and rapped at the door and shouted: “Will you be quick?” |
|
|
|
| 12 |
A bolūdeits soka iz buorineiti: “Nazabeist, tu meitiņ, i nazasteic [nazasteidz]!” |
A bołudiejts soka iz boriniejti: "Naza-biejst, tu miejtiń, i naza-stiejć! |
A gołąbek mówi do sierotki: „Nie bój się dzieweczko, i nie śpiesz się! |
And the dove said to the orphan girl: “Don’t fear, dear girl, and don’t hurry! |
|
|
|
| 13 |
pasoki, ka tev jiudiņa navā!” |
pasoki, ka tieŭ jiŭdinia nawa!" |
Powiedz mu, że wody nie masz!” – |
Tell him you don’t have water!” |
|
|
|
| 14 |
Jei i soka kluseņom: “Jiudiņa maņ navā!” – |
Jej i soka kłusieniom: "Jiŭdinia mań nawa!" – |
Ona mówi powolutku: „Wody nie mam!” |
She said quietly: “I don’t have water!” |
|
|
|
| 15 |
Jis pajēms spani pīci, īsvīž jei [jai] pa durs [durss], pa tam, ka jam navā pazvaleits īt vydā. |
Jis pajemś spani pici, iświż jej pa durs, pa tam, ka jam nawa pazwalejts it' wydâ. |
Dyabeł wziął pięc wiader, cisnął jej przeze drzwi, bo mu nie wolno iść do środka. |
He took five buckets, hurled them through the door, for he wasn’t allowed to enter. |
|
|
|
| 16 |
Par cik laika, otkon jis syt durovuos i klīdz: “Voi mudri?” – |
Par cik łajka, otkon jis syt durowos i klidz: "Woj mudri?" – |
Po niejakim czasie, znów się doboja do drzwi i krzyczy: „Czy prędko się umyjesz?” – |
After a while he knocked again at the door and shouted: “Will you be quick?” |
|
|
|
| 17 |
Bolūdeits soka: “Nazabeist i nazasteic [nazasteidz], buorineit! |
Bołudiejts soka: "Naza-biejst i naza-stiejć, boriniejt! |
Gołąbek mówi: „Nie bój się i nie spiesz się, sierotko! |
The little dove said: “Don’t fear and don’t hurry, little orphan! |
|
|
|
| 18 |
pasoki jam, ka tev slūtu navā!” – |
pasoki jam, ka tieŭ słutu nawa!" – |
powiedz mu, że miotły nie masz.” – |
Tell him you don’t have a birch bundle!” |
|
|
|
| 19 |
Jei soka kluseņom, ka šei [šai] slūtu navā, ar kū pērtīs! – |
Jej soka kłusieniom, ka szej słutu nawa, ar ku piartiś! – |
Ona mówi powolutku, że miotły nie ma, czem się parzyć! – |
She said quietly that she had no birch bundle to flap herself in the steam. |
|
|
|
| 20 |
Valns īsvīde jei [jai] pa durs [durss] vysu kliepi slūtu, a par šaļti otkon syt durovuos i klīdz: “Voi mudri?” – |
Wałns i-świdia jej pa durs wysu klepi słutu, a par szalti otkon syt durowos i klidz: "Woj mudri?" – |
Dyabeł wrzucił jej przez drzwi całe brzemie mioteł, a po chwili znowu bije we drzwi i krzyczy: „Czy prędko się umyjesz?” – |
The devil hurled a big bunch of twigs through the door, but after a while he was again rapping at the door and shouting: “Will you be quick?” |
|
|
|
| 21 |
Bolūdeits soka: “Pasoki jam, ka tev zīpu navā!” |
Bołudiejts soka: "Pasoki jam, ka tieŭ zîpu nawa!" |
Gołąbek mówi: „Powiedz mu, że mydła nie masz!” – |
The little dove said: “Tell him you don’t have soap!” |
|
|
|
| 22 |
Jis īsvīde cik gobulu zīpu pa durs. |
Jis i-świdia cik gobułu zipu pa durs. |
Dyabeł wrzucił kilka kawałków mydła przez drzwi. |
He hurled several pieces of soap through the door. |
|
|
|
| 23 |
Bolūdeits vys vuicēja jū, kab jei saceitu ka jei [jai] tuo, voi tuo, vyss [vys] jei [jai] navaida: |
Bołudiejts wyss wujcieja ju, kab jej saciejtu ka jej tô, woj tô, wyss jej nawajda: |
Gołąbek wciąż uczył ją, żeby mówiła, że u niej tego lub owego nie ma: |
The little dove taught her all the time how to tell that she was lacking this and that, everything was lacking: |
|
|
|
| 24 |
to krakla, to zeču, to kūrpu, to lyndraku, to grebeņu, vyss [vys] navā jei [jai]. |
to krakła, to zieczu, to kurpu, to łyndraku, to griebieniu, wyss nawa jej. |
to koszuli, to pończoch, to trzewików, to spodnic, to grzebieni. |
now a shirt, now socks, now shoes, now a skirt, now a comb, she was lacking everything. |
|
|
|
| 25 |
Valns nese i nese i pīnese vysa kuo, – |
Wałns niasia i niasia i pi-niasia wysa kô, – |
Dyabeł nosił i nosił i naznosił wszystkiego, – |
The devil fetched things and fetched other things and brought her all kind of things – |
|
|
|
| 26 |
a kai gaiļs aizdzīduoja, to jis i nūbāga paceļu. |
a kaj gajls ajz-dzidoja, to jis i nu-baga pacielu. |
a skoro kogut zapiał, tak uciekł. |
but when the rooster started singing he ran away. |
|
|
|
| 27 |
Reitā, syuta pamuote sovu meitu iz pierti, lai jau jei buorinis kauleņč [kauleņus] salosa, ka jau byus jū valni apāduši, – |
Rejta, syŭta pâmotia soŭu miejtu iz pierti, łaj jaŭ jej boriniś kaŭleńcz sałosa, ka jaŭ byŭś ju walni ap-aduszi, – |
Nazajutrz, posyła macocha swoją córkę do łaźni, żeby pozbierała sierotki kosteczki, że już ją dyabli zjedli, – niezywa na ognisku upieczona. I skończone! |
In the morning the stepmother sent her daughter to the bathhouse, to gather the orphan girl’s bones, for the devil would have finished her for sure. |
|
|
|
| 28 |
a jei atskrīņ [atskrīn] iz muoti i soka: |
a jej at-skriń iz moti i soka: |
a ona przybiega do matki i mówi: |
But she came back to her mother and said: |
|
|
|
| 29 |
“Mameņ, jei dzeiva ira, jei sēdeit iz vyds drēbu, vysa loba gona jei [jai]!” – |
"Mamień, jej dziejwa ira, jej siedieit iz wyds driebu, wysa łoba gona jej!" – |
„Mamusiu, ona żyje i siedzi na kupie ubrania, wszystkiego ma dość!” – |
“Mummy, she is alive, she sits in the midst of clothes, she has enough of everything that’s good!” |
|
|
|
| 30 |
Nūskrīn pamuote poša i prosa, kab jei ītu iz ustobu i vaicoj: |
Nu-skriń pâmotia posza i prosa, kab jej itu iz ustobu i wajcoj: |
Leci macocha sama i prosi ją, żeby szła do izby i pyta: |
The stepmother went herself and asked her to come to the cottage and asked: |
|
|
|
| 31 |
“A kas tev cik monta deve daudz?” – |
"A kas tieŭ cik monta diewia daŭdź?" – |
„A któż ci dał tyle tego?” – |
“Who gave you so many things?” |
|
|
|
| 32 |
“A maņ valns pīnese!” – |
"A mań wałns pi-niasia!" – |
„A mnie dyabeł przyniósł!” – |
“The devil brought them to me!” |
|
|
|
| 33 |
Nu, iz ūtru sasdeni [sastdini], nūīt pamuote ar buorineiti iz pierti, a sovu meitu pamat sātā – |
Nu, iz utru sasdieni, nu-it pâmotia ar boriniejti iz pierti, a soŭu miejtu pa-mat satâ – |
W następną sobotę, idzie macocha z sierotką do łaźni, a swoją córkę zostawia w domu – |
Well, on the next Saturday the stepmother went to the bathhouse with the orphan, leaving her daughter at home. |
|
|
|
| 34 |
jei izamozguojuse, atīt atpakaļ i soka tai tei meita: |
jej iza-mozgojusia, at-it atpakal i soka taj tiej miejta: |
umyła się, przychodzi, a ta córka mówi jej tak: |
When she had finished bathing and returned, the daughter said: |
|
|
|
| 35 |
“Mam, voi palaissi mani tagad iz pierti?” – |
"Mam, woj pałajśsi mani tagad iz pierti?" – |
„Mamo, puść mię teraz do łaźni?” – |
“Mum, will you let me go to the bathhouse now?” |
|
|
|
| 36 |
A jei soka tai, kai ar dusmem: |
A jej soka taj, kaj ar duśmiam: |
A matka odpowiada niby z gniewem: |
And she said, as if angry: |
|
|
|
| 37 |
“Ej, ej, lai tevi koč valns nūraun!” |
"Ej, ej, łaj tiewi kocz wałns nu-raŭn!" |
„Idź, idź, niech cię dyabeł porwie!” – |
“Go, go, the devil may as well take you away!” |
|
|
|
| 38 |
Beja jau pavieli, jei nūguoja, suok pērtīs, a valns atskrīņ [atskrīn], suok sist durovuos i klīdz: “voi mudri?” – |
Bieja jaŭ pawieli, jej nu-goja, sôk piartiś, a wałns at-skriń, sôk siśt' durowos i klidz: "Woj mudri?" – |
Było już ciemno, ona poszła, zaczęła się parzyć, a dyabeł przybiegł, zaczął bić w drzwi i krzyczeć: „Czy prędko się umyjesz?” – |
It was late already, she went and started bathing, and the devil came running, rapped at the door and shouted: “Will you be quick?” |
|
|
|
| 39 |
Jei atsoka: “Tiuleņ, tiuleņ! |
Jej at-soka: "Tiŭleń, tiŭleń! |
Ona odpowiada: „Zaraz, zaraz!” |
She answered: “In a moment, in a moment!” |
|
|
|
| 40 |
pa tam, ka bolūdeits nabeja atskrējs iz jū i napavuicēja juos. |
pa tam, ka bołudiejts na bieja at-skriejs iz ju i napa-wujcieja jos. |
dla tego, że gołąbeczek nie przyleciał do niej i nie nauczył jej. |
because the little dove hadn’t come to her and hadn’t taught her. |
|
|
|
| 41 |
Jei izamozguoja mudri i attaisēja durs [durss] vaļā, – |
Jej iza-mozgoja mudri i attajsieja durs wala, – |
Umyła się więc prędko i otworzyła drzwi, |
She washed quickly and opened the door – |
|
|
|
| 42 |
kai jei attaisēja durs [durss], tai jū valns i isvīde [izsvīde] iz kruosnis, a ar dvēseli nūskrēja iz eļni. |
ka jej at-tajsieja durs, taj ju wałns i i-świdia iz krośniś, a ar dwiasiali nu-skriaja iz elni. |
skoro otworzyła, tak ją dyabeł chwycił za łeb, duszę wyrwał, kości i ciało rozszarpał i rzucił na ognisko, a z duszą poleciał do piekła. |
the moment she opened the door the devil jerked her into the stove and ran to hell with her soul. |
|
|
|
| 43 |
Atīt jau muote iz reita i verās, ka meita nadzeiva, – |
At-it jaŭ motia iz rejta i wieras, ka miejta nadziejwa, – |
Przychodzi matka nazajutrz i patrzy, że córka nieżywa |
Her mother came in the morning and saw that her daughter was dead – |
|
|
|
| 44 |
gotova jau, iz kruosnis izcapta. |
gotowa jaŭ, iz krośnis iz-capta. |
na ognisku upieczona. |
she was finished, fried on the stove! |
|
|
|
| 45 |
I beigta! |
I biejgta! |
I skończone! |
The end! |
|
|
|