| 1 |
30. Ap treis muosys. |
30. Ap trejs mosys. |
30. O trzech siostrach. (Sinobrody). |
30. The three sisters |
|
|
|
| 2 |
Bejuši muotei treis meitys, – |
Biejuszi motiaj trejs miejtys, – |
Były u matko trzy córki – |
A mother had three daughters. |
|
|
|
| 3 |
vysis treis sazaladās i guoja iz rūžu duorza doncuot. |
wysis trejs saza-ładas i goja iz rużu dorza doncot'. |
wszystkie trzy ubrały się i poszły do różanego ogrodu tańczyć. |
One day all three dressed up and went to the rose garden to dance. |
|
|
|
| 4 |
Daskrīņ [daskrīn] puiškins i soka tai iz vacuokū muosu: |
Da-skriń pujszkins i soka taj iz wacoku mosu: |
Przybiegł chłopak i mówi tak starszej siostrze. |
A young man came along and said to the eldest sister: |
|
|
|
| 5 |
"Ša, muoseņ, peirāgs tev! |
"Sza, mosień, piejrags tieŭ! |
"Naści, siostrzyczko, bułkę! |
“Here, sister, a pastry for you! |
|
|
|
| 6 |
Īsim mes ar tevim niu paceļu!" – |
Isim mies ar tiewim niŭ pacielu!" – |
Pójdź ze mną!" – |
Let’s go away together!” |
|
|
|
| 7 |
Jei soka: Naīšu! |
Jej soka: Na-iszu! |
Ona mówi: "Nie pójdę! |
She said: “I won’t go! |
|
|
|
| 8 |
Kas zyna, kur tu mani nūvessi!" – |
Kas zyna, kur tu mani nu-wieśsi!" – |
Kto wie, gdzie ty mnie zaprowadzisz!" – |
Who knows where you will lead me!” |
|
|
|
| 9 |
"Nūvežšu [nūvesšu] iz sovu sātu, tev byus labi dzeivuot pi mani! Īsim!" – |
"Nu-wieższu iz soŭu satu, tieŭ byŭś łabi dziejwot' pi mani! Isim!" – |
"Zaprowadzę do swego domu, tobie będzie dobrze żyć u mnie. Chodźmy!" – |
“I’ll take you to my home, you will have a good life at my place! Let’s go!” |
|
|
|
| 10 |
Nu, jei laižās īt i nūīt ar jū i daīt pi sātys, – juo sāta beja; |
Nu, jej łajżas it i nu-it ar ju i da-it pi satys, – jô sâta bieja; |
Poszła ona i idzie z nim i przychodzą do jego domu, – |
Well, she took off with him and they went to his house, to his home. |
|
|
|
| 11 |
īved jū ustobā, īdūd jei [jai] uobeleiti i soka tai: |
iwiad' ju ustobâ, i-dud' jej obielejti i soka taj: |
on ją wprowadza do izby, daje jej jabłuszko i mówi tak: |
He led her into the cottage, gave her a little apple and told her: |
|
|
|
| 12 |
"Staigoj tu ar itū uobeli pa vysom ustobom, tamā viņ ustobā naej, kur ar zyrga syudim aizlykta, ar lyukim aisspīta [aizspīsta] ir ar degti aizsmārāta!" – |
"Stajgoj tu ar itu obieli pa wysom ustobom, tamâ win ustobâ na-ej, kur ar zyrga syŭdim ajz-łykta, ar łyŭkim ajś-śpijta i ar diegti ajz-smarata!" – |
"Chodź z tem jabłkiem po wszystkich izbach, tylko do tej izby nie idź, która końskim gnojem obłożona, łykiem oplątana i dziegciem zasmarowana." – |
“Walk about all rooms with this apple, only don’t go to that room that is covered with horse dung, braided with baste and smeared with tar!” |
|
|
|
| 13 |
A tys nabeja uobeļs, beja dvēsele! |
A tys na bieja obiels, bieja dwiasiala! |
A to nie było jabłko, to była dusza! |
But it wasn’t an apple [he gave her], it was a soul! |
|
|
|
| 14 |
Piec tuo, jis pats nūskrēja tys puiškins. |
Piec tô, jis pat's nu-skriaja tys pujszkins. |
Potem poszedł sobie ten chłopak. |
Afterwards the fellow left. |
|
|
|
| 15 |
Staiguoja jei, staiguoja pa vysom ustobom, jei [jai] morkotnys teik, ka jei vīna poša palyka. |
Stajgoja jej, stajgoja pa wysom ustobom, jej morkotnys tiejk, ka jej wina posza pałyka. |
Chodziła ona, chodziła po wszystkich izbach, markotno się jej robi, że sama została. |
She walked about all the rooms for a while, then she got melancholic because she was left alone. |
|
|
|
| 16 |
Nu, tai jei īs, pazavērs, kas tī iraida tymā kambarī, ka jis nalyka jei [jai] īt? |
Nu, taj jej iś, paza-wierś, kas ti irajda tymâ kambarî, ka jis na łyka jej it? |
Myśli sobie, trzeba pójść zobaczyć, co tam jest w tej komorze, do której zabronił jej iść? |
Well, she would go and see what was inside that room and why he had barred her from entering! |
|
|
|
| 17 |
Vysur jis pazvolēja, a ti napazvolēja! |
Wysur jis pa-zwoleja, a ti napa-zwoleja! |
Wszędzie pozwolił, a tam nie pozwolił! |
He allowed her to go everywhere, but not there! |
|
|
|
| 18 |
Tai jei īt i īlīk ozūtē uobeleiti sovu, – |
Taj jej it i i-lik ozutiâ obielejti soŭu, – |
Włożyła za pazuchę jabłuszko |
So she went and put the apple under her arm. |
|
|
|
| 19 |
staigoj jei tī i verās, ka cik ļaužu daudz, pīkauts i ašņa kubuli, – |
stajgoj jej ti i wieras, ka cik laŭżu daŭdź, pi-kaŭts i asznia kubuli, – |
i poszła tam, i widzi dużo ludzi zabitych i kubły pełne krwi, |
She walked in and saw a lot of people, murdered, and tubs full of blood… |
|
|
|
| 20 |
ka jei verās i pīleic, īkreit ašņa kubulā tys uobeleits. |
ka jej wieras i pi-lejć, i-kreijt aszniâ kubułâ tys obielejts. |
patrzyła, pochyliła się i jabłuszko wpadło do kubła z krwią. |
While she was looking around she bent and the apple fell into a blood tub. |
|
|
|
| 21 |
Izvalk jei jū nu kubula, apslauka i aiztaisa otkon, kai jis i beja tys kambareits. |
Iz-wałk jej ju nu kubuła, ap-słaŭka i ajztajsa otkon, kaj jis i bieja tys kambarejts. |
Wyciągnęła je z kubła, wytarła i zamknęła komorę. |
She pulled it out, wiped it and closed the room as it had been. |
|
|
|
| 22 |
A jis atskrīņ, tys puiškins, i soka tai: |
A jis at-skriń, tys pujszkins, i soka taj: |
Tymczasem przybiegł chłopak i mówi: |
Home came the fellow and said to her: |
|
|
|
| 23 |
Paīskoj tu maņ, meitiņ, golvu!" |
Pa-iskoj tu mań, miejtiń, gołwu!" |
"Poiskaj ty mi dziewczynko, głowę!" – |
“Comb my head, dear!” |
|
|
|
| 24 |
Jei īskoj jam golvu, a jis soka tai: |
Jej iskoj jam gołwu, a jis soka taj: |
Zaczęła iskać mu głowę, a on mówi tak: |
She combed his head and he said: |
|
|
|
| 25 |
"Kas te ir, ka smird kristeita cylvāka smoka? |
"Kas tia ir, ka śmird kriśtiejta cyłŭaka smoka? |
"Co to jest, że czuć zapach chrzczonego człowieka? |
“What is here that reeks of a Christian? |
|
|
|
| 26 |
Voi tu beji tī?" – |
Woj tu bieji ti?" – |
Czy ty byłaś tam?" – |
Have you been there?” |
|
|
|
| 27 |
Jei soka: "Nabejuse!" – |
Jej soka: "Na biejusia!" – |
Ona mówi: "Nie była!" – |
She said: “No, I haven’t!” |
|
|
|
| 28 |
"Paruodi uobeleiti!" – |
"Pa-rodi obielejti!" – |
"Pokaż jabłuszko!" – |
“Show me the little apple!” |
|
|
|
| 29 |
Paruod jei uobeleiti, jis jem ir puorgrīž jū, a tys uobeleits pylns ašņa. |
Pa-rod' jej obielejti, jis jem i por-griż ju, a tys obielejts pyłns asznia. |
Pokazała jabłuszko, on wziął, rozerznął, a to jabłuszko pełne krwi. |
She showed him the apple, he took it and cut it through, and the apple was full of blood. |
|
|
|
| 30 |
Jis soka: "Vot, es zynu tagad, ka tu bejuse!" |
Jis soka: "Wot, eś zynu tagad, ka tu biejusia!" |
Mówi: "Teraz wiem, że tam byłaś!" |
He said: “Here you are! Now I know you have been there!” |
|
|
|
| 31 |
Vad jū kambarī, līk iz kubulu i atgrīž jei [jai] golvu! |
Wad ju kambari, lik iz kubułu i at-griż jej gołwu! |
Zaprowadził ją do komory, położył na kuble i odciął jej głowę! |
He led her into the chamber, put her on a tub and cut off her head! |
|
|
|
| 32 |
Nu, jau vīna nūlykta! |
Nu, jaŭ wina nułykta! |
Już jedna jest! |
Well, one was done away with. |
|
|
|
| 33 |
Piec tuo, jis nūskrīņ vēļ, a juos muosys palykušys, vys doncoj tymā rūžu duorzeņā, vys, vys doncoj! |
Piec to, jis nu-skriń wial, a jos mosys pałykuszis, wyss doncoj tymâ rużu dorzieniâ, wyss, wyss doncoj! |
Potem leci znowu, a jej siostry, zostały się, i wciąż tańczą w tym różanym ogródku, wciąż, wciąż tańczą! |
Afterwards he went away again. Her sisters had stayed where they were, still dancing in that rose garden, always dancing, always! |
|
|
|
| 34 |
Jis daskrīņ i soka tai iz vidiškū muosu: |
Jis da-skriń i soka taj iz widiszku mosu: |
Przybiega i mówi tak średniej siostrze: |
He came and said to the middle sister: |
|
|
|
| 35 |
"Ša, muoseņ, tev peirāgs!" |
"Sza, mosień, tieŭ piejrags!" |
"Masz, siostrzyczko, bułkę! |
“Here, sister, a pastry for you!” |
|
|
|
| 36 |
Jei pajem peirāgu, a jis soka tai: "Īsim niu!" |
Jej pa-jem piejragu, a jis soka taj: "Isim niŭ!" |
Wzięła ona bułkę, a on mówi tak: "Pójdź teraz ze mną!" – |
She took the pastry and he said to her: “Let’s go now!” |
|
|
|
| 37 |
Jei soka: "Može tu esi muons kaids, vīnu myusu muoseņu nazynu kas nūvede i navā juos, – |
Jej soka: "Może tu esi môns kajds, winu myŭsu mosieniu na-zynu kas nuwiadia i nawa jôs, – |
Ona mówi: "Może ty jesteś oszust jaki, jedną naszą siostrę ktoś uprowadził i niema jej, – |
She said: “Maybe you are a beguiler. One of our sisters was taken away by somebody and she didn’t return – |
|
|
|
| 38 |
može tu i esi tys?" – |
może tu i esi tys?" – |
może tyś to zrobił?" – |
maybe that was you?” |
|
|
|
| 39 |
"Na, es nasu [naasu] tys, es naredzieju tovys muosys! Īsim niu!" – |
"Na, eś nasu tys, eś na riedzieju toŭys mosys! Isim niŭ!" – |
"Nie, ja tego nie zrobiłem, ja nie wiedziałem twojej siostry! Pójdźmy!" – |
“No, it wasn’t me, I didn’t see your sister. Let’s go now!” |
|
|
|
| 40 |
Jei laižās īt ar jū i daīt da juo ustobys. |
Jej łajżas it' ar ju i da-it da jô ustobys. |
Poszła ona z nim i przyszli do jego domu. |
She took off with him and they went to his cottage. |
|
|
|
| 41 |
Īīt ustobā ar tū puiškinu, a jis jei [jai] īdūd tiuleņ uobeleiti i soka: |
I-it ustobâ ar tu pujszkinu, a jis jej i-dud' tiŭleń obielejti i soka: |
Weszli do izby, a chłopak jej daje zaraz jabłuszko i mówi: |
They entered the cottage and he at once gave her the little apple and said: |
|
|
|
| 42 |
"Staigoj tu ar itū uobeli pa vysom ustobom, tamā toļko ustobā naej, kur ar zyrga syudim aizlykta, ar lyukim aizspīsta, ar degti aizsmārāta!" – |
"Stajgoj tu ar itu obieli pa wysom ustobom, tamâ tolko ustobâ na ej, kur ar zyrga syŭdim ajz-łykta, ar lyŭkim ajz-śpista, ar diegti ajz-smarata!" – |
"Chodź z tem jabłuszkiem po wszystkich izbach, tylko do tej izby nie idź, która końskim gnojem obłożona, łykiem oplątana, dziegciem wysmarowana!" – |
“Walk about all rooms with this apple, only don’t go to that room that is covered with horse dung, braided with baste and smeared with tar!” |
|
|
|
| 43 |
I nūskrēja jis paceļu. |
I nu-skriaja jis pacielu. |
I pobiegł gdzieś sobie. |
And he went away. |
|
|
|
| 44 |
Staiguoja jei pa vysom pokojom i breinīs jei, kam jis nalyka jei [jai] īt tymā kambarī? |
Stajgoja jej pa wysom pokojom i briejniś jej, kam jis na łyka jej it tymâ kambarî? |
Chodziła ona po wszystkich pokojach i dziwi się, czemu nie kazał jej iść do tej komory? |
She walked about all rooms and wondered why he had barred her to go into this chamber. |
|
|
|
| 45 |
Kas tī iraida? i kai jei [jai?] tī naīt?... |
Kas ti irajda? i kaj jej ti na-it?... |
Co tam jest? i jak tam nie pójść?.. |
What was there? How could she not go there? |
|
|
|
| 46 |
Jei īt i redz, ka ašņa kubuli i cik ļaužu pīkauts i redz, ka juos muosa tī nūkauta guļ – |
Jej it i riadź, ka asznia kubuli i cik laŭżu pi-kaŭt's i riadz, ka jos mosa ti nu-kaŭta gul – |
Poszła, widzi, kubły pełne krwi i tyle ludzi zabitych i widzi, że jej siostra leży zabita, – |
She went and saw the blood tubs and the many murdered people, and she saw her sister lying there, killed – |
|
|
|
| 47 |
jei [jai], kai tur uobeleiti rūkā, īkreit tys uobeļs tamā kubulā ašņa, – |
jej, kaj tur obielejti rukâ, i-kriejt tys obiels tamâ kubułâ asznia, – |
jak trzymała jabłuszko w ręku, tak to jabłko wpadło do kubła z krwią, – |
she held the little apple in her hand and it fell into the blood tub – |
|
|
|
| 48 |
jei izvalk, apslauka jū tiuleņ i īzaraud: |
jej iz-wałk, ap-słaŭka ju tiŭleń i iza-raŭd': |
wydobyła je, obtarła i zaczyna płakać: |
she pulled it out and wiped it immediately and cried out: |
|
|
|
| 49 |
"Vot, muoseņ, kai tovu galveņu nūgrīze! |
"Wot, mosień, kaj toŭu galwieniu nu-grizia! |
"Och, siostrzyczko, ucięli ci główkę! |
“Alas, dear sister, he has cut your head off! |
|
|
|
| 50 |
Mušeņ nūgrīzz [nūgrīzs] i munu tamā kambarī!" |
Muszeń nu-griźź i munu tamâ kambarî!" |
Pewnie utną i moją w tej komorze!" – |
Surely he will cut mine, too, in this chamber!” |
|
|
|
| 51 |
Jei cīši raud, izīt nu tuo kambari, a jis i atskrīņ [atskrīn] jau, tys puiškins. |
Jej ciszi raŭd', iz-it nu tô kambari, a jis i at-skriń jaŭ, tys pujszkins. |
Płacze okropnie i wychodzi z tej komory, a on tymczasem przybiega, ten chłopak. |
She cried a lot and left the chamber, and he was already coming back, the fellow. |
|
|
|
| 52 |
Soka tai: Paīskoj tu maņ, meitiņ, golvu!" |
Soka taj: Paiskoj tu mań, miejtiń, gołwu!" |
Mówi tak: "Poiskaj ty mi, dziewczynko, główę!" |
He said: “Comb my head, dear!” |
|
|
|
| 53 |
Jei īskoj jam golvu, a jis soka: |
Jej iskoj jam gołwu, a jis soka: |
Iska ona mu głowę, a on mówi: |
She combed his head and he said: |
|
|
|
| 54 |
"Kas te ir, ka smird kristeita cylvāka smoka? |
"Kas tia ir, ka śmird kriśtiejta cyłŭaka smoka? |
"Co to jest, że czuć chrzczonego człowieka zapach? |
“What is here that reeks of a Christian? |
|
|
|
| 55 |
Voi tu beji tī?" – |
Woj tu bieji ti?" – |
Czy byłaś tam?" – |
Have you been there?” |
|
|
|
| 56 |
"Nabeju!" – |
"Na bieju!" – |
"Nie byłam!" – |
“No, I haven’t!” |
|
|
|
| 57 |
"Paruodi uobeleiti!" |
"Pa-rodi obielejti!" |
"Pokaż jabłuszko!" – |
“Show me the apple!” |
|
|
|
| 58 |
Jem, puorgrīž, a tys uobeleits pylns ašņa! |
Jem, por-griż, a tys obielejts pyłns asznia! |
Bierze, rozkrawa, a to jabłuszko pełne krwi! |
He took and sliced it, and the apple was full of blood! |
|
|
|
| 59 |
Vot jis zyna tagod, ka jei bejuse, – |
Wot jis zyna tagod, ka jej biejusia, – |
Już wie teraz, że była, |
Now he knew that she had been there – |
|
|
|
| 60 |
pajem jū kambarī, līk iz kubulu i atgrīž jei [jai] golvu – |
pa-jem ju kambari, lik iz kubułu i at-griż jej gołwu – |
bierze ją do komory, kładnie na kuble i ucina jej głowę – |
he took her to the chamber, put her on the tub and cut off her head – |
|
|
|
| 61 |
jau ūtra nūlykta niu! |
jaŭ utra nu-łykta niŭ! |
ot i druga leży teraz! |
and the second one was done with! |
|
|
|
| 62 |
A tī, tei vīna muosa palykuse, vys doncoj pa sovu rūžu duorzu, – |
A ti, tiej wina mosa pałykusia, wyss doncoj pa soŭu rużu dorzu, – |
A tam, ta siostra, która się została, wciąż tańczy w swoim różanym ogrodzie, – |
Meanwhile the one remaining sister was still dancing in her rose garden. |
|
|
|
| 63 |
i daskrīņ [daskrīn] jis otkon, tys puiškins i soka: |
i da-skriń jis otkon, tys puijszkins i soka: |
i przybiega on znowu, ten chłopak, i mówi: |
He went there again, the young man, and said: |
|
|
|
| 64 |
"Ša, muoseņ, tev peirāgs, īsim!" – |
"Sza, mosień, tieŭ piejrags, isim!" – |
"Masz, siostrzyczko, bułkę, pójdź ze mną!" – |
“Here, sister, a pastry for you, let’s go!” |
|
|
|
| 65 |
"Es naīšu! |
"Eś na iszu! |
"Nie pójdę! |
“I won’t! |
|
|
|
| 66 |
tu tys, mušeņ, i esi, kur divs munys muosenis nūvede!" – |
tu tys, muszeń, i esi, kur diŭs munys mosieniś nu-wiadia!" – |
ty zapewne jesteś tym, który dwie moje siostry uprowadził!" – |
Surely you are the one who has led away my two sisters!” |
|
|
|
| 67 |
"Na, es nasu [naasu] tys, es naredzieju tovu muoseņu! Īsim!" |
"Na, eś nasu tys, eś na riedzieju toŭu mosieniu! Isim!" |
"Nie, ja nim nie jestem, nie widziałem twoich siostrzyczek! Pójdźmy!" |
“No, it wasn’t me, I didn’t see your sisters! Let’s go!” |
|
|
|
| 68 |
Jei laižās īt ar jū i daīt da juo sātys, a jis tiuleņ īdūd jei [jai] uobeleiti i soka: |
Jej łajżas it ar ju i da-it da jô satys, a jis tiŭleń i-dud' jej obielejti i soka: |
Poszła ona z nim, przychodzą do jego domu, a on zaraz jej daje jabłuszko i mówi: |
She took off with him and they came to his home, and he gave her the little apple at once and said: |
|
|
|
| 69 |
"Staigoj pa vysom ustobom, tymā toļko kambarī naej, kur ar zyrga syudim aizlykts, ar lyukim aizspīsts, ar degti aizsmārāts!" |
"Stajgoj pa wysom ustobom, tymâ tolko kambarî na ej, kur ar zyrga syŭdim ajz-łykts, ar łyŭkim ajz-śpists, ar diegti ajz-smarats!" |
"Chodź po wszystkich izbach, do tej tylko komory nie chodź, która końskim gnojem obłożona, łykiem oplątana, dziegciem zasmarowana!" – |
“Walk about all rooms, only don’t go to that chamber that is covered with horse dung, braided with baste and smeared with tar!” |
|
|
|
| 70 |
I nūskrēja pats paceļu. |
I nu-skriaja pat's pacielu. |
I poleciał gdzieś dalej. |
And he went away. |
|
|
|
| 71 |
Staiguoja jei pa vysom ustobom i aizagrib jei [jai] īt tymā kambarī – |
Stajgoja jej pa wysom ustobom i ajza-grib jej it tymâ kambarî – |
Chodziła ona po wszystkich izbach i zachciało się jej pójść do tej komory, – |
She walked about all rooms and felt a desire to enter that chamber – |
|
|
|
| 72 |
jei i nūīt, – |
jej i nu-it, – |
poszła, – |
so she went – |
|
|
|
| 73 |
bet pajem uobeleiti, satyn skusteņā i nūnas, sovā skreineitē īlīk, a tys uobeļs dauzās i sytās pa skreineiti, kab jam sprugt [sprukt] vaļā. |
bet pa-jem obielejti, satyn skuśtieniâ i nu-nas, soŭâ skriejniejtiâ i-lik, a tys obiels daŭzas i sytas pa skriejniejti, kab jam sprugt' wala. |
ale wzięła pierw jabłuszko, zawiązała do chusteczki, zaniosła i włożyła do swojego kuferka, a to jabłko tłucze się, bije sie po kuferku, żeby wyskoczyć. |
but first she took the apple and wrapped it into her kerchief to carry it, put it into her box, and the apple beat and knocked around in the box in order to escape. |
|
|
|
| 74 |
Nūīt jei kambarī, – |
Nu-it jej kambarî, – |
Poszła do komory, – |
She entered the chamber – |
|
|
|
| 75 |
īguojuse, redz sovys muosys nūkautys, aizaraud jei brīsneigi i soka: |
i-gojusia, riadź soŭys mosys nu-kaŭtys, ajza-raŭd' jej briśniejgi i soka: |
wszedłszy, widzi zaraz swoje siostry zabite, zaczyna płakać okrutnie i mówi: |
inside she saw her murdered sisters, she began to cry terribly and said: |
|
|
|
| 76 |
Može i maņ te nūkauss [nūkaus]!" |
Może i mań tia nu-kaŭśś!" |
"Może i mnie tu zabiją!" – |
“Maybe I will be murdered here as well!” |
|
|
|
| 77 |
Izīt jei nu kambarīša uorā i aiztaisa, kai beja, sēd pokojā i raud, – |
Iz-it jej nu kambarisza ora i ajz-tajsa, kaj bieja, siad' pokojâ i raŭd, – |
Wyszła z komory, zamknęła ją jak było, usiadła w pokoju i płacze, – |
She left the chamber and closed it as it had been, sat in her room and wept. |
|
|
|
| 78 |
i atskrīņ [atskrīn] tys puiškins tiuleņ. |
i at skriń tys pujszkins tiŭleń. |
i przybiega ten chłopak |
Now the fellow came home. |
|
|
|
| 79 |
Soka iz jū: "Voi tu bejuse tī?" |
Soka iz ju: "Woj tu biejusia ti?" |
i mówi: "Czy ty byłaś tam?" |
He said to her: “Have you been there?” |
|
|
|
| 80 |
Deļ tuo, ka jam navar smokys saūst! |
Diel to, ka jam na-war smokys sauśt'! |
Bo nie może zapachu zwąchać. |
For he couldn’t scent the smell! |
|
|
|
| 81 |
Jei atsoka: "Nabejuse!" – |
Jej at-soka: "Na-biejusia!" – |
Ona odpowiada: "Nie byłam!" – |
She answered: “No, I haven’t!” |
|
|
|
| 82 |
Pajem, puorgrīž uobeleiti, – |
Pajem, por-griż obielejti, – |
Wziął przeciął jabłko, – |
He took the little apple and sliced it – |
|
|
|
| 83 |
navā uobeleits ar asni! |
nawa obielejts ar aśni! |
nie znalazł w niem krwi, |
there was no blood in the apple! |
|
|
|
| 84 |
Soka jis: "Vot loba, ka tu mani paklauseji! |
Soka jis: "Wot łoba, ka tu mani pa-kłaŭsieji! |
powiada: "Dobrze, żeś mię posłuchała! |
Said he: “Good for you to obey me! |
|
|
|
| 85 |
To tu byusi maņ par sīvu jau!" |
To tu byŭsi mań par siwu jaŭ!" |
Będziesz moją żoną!" – |
Now you will be my wife!” |
|
|
|
| 86 |
Jem jis jū par sīvu i dzeivoj ar jū. |
Jem jis ju par sîwu i dziejwoj ar ju. |
Wziął ją za żonę i żył z nią. |
He married her and lived with her. |
|
|
|
| 87 |
Par cik laika, jis redz, ka jei nūskumeiga, – |
Par cik łajka, jis riadz, ka jej nuskumiejga, – |
Po niejakimś czasie widzi, że ona smutna – |
After a while he noticed that she was sad. |
|
|
|
| 88 |
vaicoj iz jū, iz tū meitu: "Kū tu taida nūskumeiga? |
wajcoj iz ju, iz tu miejtu: "Ku tu tajda nuskumiejga? |
pyta ją, tę dziewczynę: "Czegoś taka smutna? |
He asked her: “Why are you so sad? |
|
|
|
| 89 |
Može tu gribi muotei ar tāvu gastīņču nūsyutēt?" – |
Może tu gribi motiaj ar tawu gaśtińczu nu-syŭtiet?" – |
Może chcesz matce i ojcu posłać co w prezencie?" – |
Would you like to send a present to your parents?” |
|
|
|
| 90 |
"Gribu gon!" – |
"Gribu gon!" – |
"O chcę, i bardzo." – |
“I would indeed!” |
|
|
|
| 91 |
"Cik ta tev lylu skreini taisēt, kimā gastīņču nūsyutēt?" – |
"Cik ta tieŭ łyłu skriejni tajsiet, kimâ gaśtińczu nu-syŭtiet?" – |
"Jaką ci skrzynie zrobić, w czem posłać?" – |
“How big a box should I make for you to send the present in?” |
|
|
|
| 92 |
Jei soka tai iz jū: "Pataisi treis ass garumā, div ass plotumā!" – |
Jej soka taj iz jû: "Pa-tajsi trejs aśś garuma, diû aśś płotuma!" – |
Ona mówi mu tak: "Zrób mi skrzynię trzy sążnie długą, dwa sążnie szeroką!" – |
She told him: “Make it three fathoms in length and two fathoms in width!” |
|
|
|
| 93 |
Jis tiuleņ nūīt iz mežu, pataisa skreini, kai jei prasēja, atnas iz jū i soka tai: |
Jis tiŭleń nu-it iz mieżu, pa-tajsa skriejni, kaj jej prasieja, at-nas iz jû i soka taj: |
Poszedł do lasu, zrobił skrzynię, taką jak prosiła, przyniósł i mówi tak: |
He went into the wood, made a chest as she had asked, brought it to her and said: |
|
|
|
| 94 |
"Ša tev! syuti muotei ar tāvu!" – |
"Sza tieŭ! syŭti motiaj ar tawu!" – |
"Naści! posyłaj co chcesz matce i ojcu!" |
“Here you are! Send it to your parents!” |
|
|
|
| 95 |
Jei pajem, pīlīk tī vysaidu duorgūs trauku, i nazi zalta, i lizeikys zalta, gluozis, vyss zalta, – |
Jej pajem, pilik ti wysajdu dorgus traŭku, i nazi załta, i liziejkys załta, głozis, wyss załta, – |
Wzięła ona, nakładła tam różnego drogiego naczynia, i nożów złotych i łyżek złotych i srebrnych, |
She took all kinds of precious dishes, golden knives and golden spoons, glasses, everything of gold – |
|
|
|
| 96 |
i nauda salīk zalta i sudobra, – |
i naŭda sa-lik załta i sudobra, – |
– |
and she put gold and silver money into the chest – |
|
|
|
| 97 |
i pajem jei sovu muosu, kur beja nūkauta, pyrmū, attrin ar zuolem, atdzeivynoj jū i īlīk jū skreinē, tī, kur vysi zalta trauki. |
i pa-jem jej soŭu mosu, kur bieja nu-kaŭta, pyrmu, at-trin ar zolam, at-dziejwynoj ju i i-lik ju skriejniâ, ti, kur wysi załta traŭki. |
wzięła swoją siostrę zabitą, tę pierwszą, wytarła ziołami, wskrzesiła ją i położyła ją do skrzyni, razem ze złotem naczyniem. |
finally she took her sister who had been killed, the first one, rubbed her with herbs, made her alive and put her into the chest, where she had put all the golden dishes. |
|
|
|
| 98 |
Salykuse tei skreinē, soka jei tai: |
Sa-łykusia tiej skriejniâ, soka jej taj: |
Włożywszy to wszystko do skrzyni, mówi mu tak: |
When the chest was ready she said: |
|
|
|
| 99 |
"Nu, nes tu jau niu!" – |
"Nu, niaś tu jaŭ niŭ!" – |
"Nieś teraz!" – |
“Well, carry it now!” |
|
|
|
| 100 |
Jis līk tū skreini iz placu i nas. |
Jis lik tu skriejni iz płacu i nas. |
Wziął on tę skrzynię na plecy i niesie. |
He put the chest on his shoulder and carried it. |
|
|
|
| 101 |
A jei, palykuse sātā, pajem cyssu [cysu] kiuli, apsac [apsadz] ar boltu pologu, iznas i izlīk iz jumta. |
A jej, pa-łykusia satâ, pa-jem cyssu kiŭli, ap-sac ar bołtu połogu, iz-nas i iz-lik iz jumta. |
A ona, zostawszy w domu wzięła snop słomy, okryła białem prześcieradłem, wyniosła i postawiła na dachu. |
She stayed at home, and she took a sheaf of straw and covered it with a white sheet, carried it to the roof and positioned it there. |
|
|
|
| 102 |
Jis nas, danas da upis i nūlīk tū skreini zemē, – |
Jis nas, da-nas da upiś i nu-lik tu skriejni ziamiâ, – |
Doniósł on do rzeki, postawił skrzynię na ziemi, – |
Meanwhile he had arrived at a river and put the chest down – |
|
|
|
| 103 |
vērsīs niu, kas tī iraida? – |
wiersiś niŭ, kas ti irajda? – |
chce zobaczyć, co tam jest? – |
he was about to look and see what was in it. |
|
|
|
| 104 |
A jei, tei meita, kur guļ tamā skreinē, soka tai: |
A jej, tiej miejta, kur gul tamâ skriejniâ, soka taj: |
A ta dziewczyna, leżąc w skrzyni, mówi tak: |
But the girl who was lying in the chest said: |
|
|
|
| 105 |
"Radzu, radzu, koč tuoli, da radzu!" – |
"Radzu, radzu, kocz toli, da radzu!" – |
"Widzę, widzę, choć zdaleka, ale widzę!" – |
“I see it, I see it, even if I am far, I see it!” |
|
|
|
| 106 |
Jis adzaverās [atzaverās] atpakaļ, redz, ka stuov iz jumta juo sīva, – |
Jis adza-wieras atpakal, riadz, ka stoŭ iz jumta jô sîwa, – |
On się ogląda i widzi, że stoi na dachu jego żona, – |
He turned around and saw his wife standing on the roof – |
|
|
|
| 107 |
jis dūmoj, ka jei stuovuādama [stuovādama] klīdz iz juo. |
jis dumoj, ka jej stoŭuadama klidz iz jô. |
myśli, że ona stojąc woła na niego. |
he thought she stood there and shouted at him. |
|
|
|
| 108 |
Jis tiuleņ līk iz placu skreini i nas par upi, – |
Jis tiŭleń lik iz płacu skriejni i nas par upi, – |
On zaraz wziął skrzynię na plecy i niesie przez rzekę, – |
He quickly put the chest back on his shoulders and carried it over the river. |
|
|
|
| 109 |
nūnas da tuos meitys sātys, īnas ustobā i soka tai: |
nu-nas da tos miejtys satys, i-nas ustobâ i soka taj: |
zaniósł do domu rodziców żony, wniósł do izby i mówi tak: |
He carried it to the girl’s home, entered the cottage and said: |
|
|
|
| 110 |
"Ša, muote tev ar tāvu gastīņči nu meitys!" |
"Sza, motia tieŭ ar tawu gastińczi nu miejtys!" |
"Macie matko i ojcze podarunek od córki!" |
“Here is a present from your daughter for you, mother and father!” |
|
|
|
| 111 |
I tiuleņ atskrīņ pats iz sātu. |
I tiŭleń at-skriń pat's iz satu. |
I zaraz się wrócił sam do domu. |
And he went back at once. |
|
|
|
| 112 |
Vot jī dzeivoj i dzeivoj i par cik laika, otkon jei nūskumeiga, – |
Wot ji dziejwoj i dziejwoj i par cik łajka, otkon jej nuskumiejga, – |
Żyli oni jeszcze czas jakiś, ona znów smutna, – |
Now they lived on for some time, and then she became melancholic again. |
|
|
|
| 113 |
jis vaicoj: "Kū tu nūskumeiga? |
jis wajcoj: "Ku tu nuskumiejga? |
on pyta: "Czegoś smutna? |
He asked: “Why are you so sad? |
|
|
|
| 114 |
Može tu gribi muotei ar tāvu vēļ gastīņču nūsyutēt?" – |
Może tu gribi motiaj ar tawu wial gaśtińczu nu-syŭtiet?" – |
Może chcesz matce i ojcu jeszcze co posłać?" – |
Do you want to send your parents another present?” |
|
|
|
| 115 |
"Deļ kam? Gribu gon!" – |
"Diel kam? Gribu gon!" – |
"Czemu nie? Chciałabym!" – |
“Why not? Indeed I do!” |
|
|
|
| 116 |
"A cik ta tev lylu skreini taisēt deļ gastīņču?" – |
"A cik ta tieŭ łyłu skriejni tajsiet diel gastińczu?" – |
"A jaką ci skrzynię zrobić na prezenta?" – |
“And how big a box should I make for the present?” |
|
|
|
| 117 |
"Pataisi četris ass garumā, treis ass plotumā!" |
"Pa-tajsi czetris aśś garuma, trejs aśś płotuma!" |
"Zrób cztery sążnie długą, trzy sążnie szeroką!" – |
“Make it four fathoms in length, three fathoms in width!” |
|
|
|
| 118 |
Jis pataisa taidu skreini, – |
Jis pa-tajsa tajdu skriejni, – |
Zrobił on taką skrzynię, – |
He made such a chest. |
|
|
|
| 119 |
jei pajem, pīlīk ti otkon vysaidu lītu i nauda zalta i sudobra, i sovu muosu, vidiškū, kur beja nūkauta kambarī, attrin ar zuolem, atdzeivynoj i pīlīk skreinē. |
jej pa-jem, pi-lik ti otkon wysajdu litu i naŭda załta i sudobra, i soŭu mosu, widiszku, kur bieja nu-kaŭta kambarî, at-trin ar zolam, at-dziejwynoj i pi-lik skriejniâ. |
ona wzięła, nakładła tam znówu różnych rzeczy i pieniędzy złotych i srebrnych i swoją siostrę średnią, która była zabita w komorze, natarła ziołami, wskrzesiła i włożyła do skrzyni. |
Again she put all kinds of things in it, and gold and silver money, and she took her middle sister, who had been murdered in the chamber, rubbed her with herbs, made her alive and laid her into the chest. |
|
|
|
| 120 |
Soka tai: "Nu, nes tu jau niu!" |
Soka taj: "Nu, niaś tu jaŭ niŭ!" |
Powiada tak: "Nieśże teraz!" |
Then she said: “Well, now carry it!” |
|
|
|
| 121 |
Jis līk iz placu, nas! |
Jis lik iz płacu, nas! |
Wziął on na plecy i niesie! |
He put it onto his shoulders and carried it away. |
|
|
|
| 122 |
A jei otkon cyssu [cysu] kiuli ar boltu pologu izlīk iz jumta. |
A jej otkon cyssu kiŭli ar bołtu połogu izlik iz jumta. |
A ona znów słomy snop w białem prześcieradle postawiła na dachu. |
Again she put a sheaf of straw with a white sheet on the roof. |
|
|
|
| 123 |
Danas jis da upis tū skreini, grib pazavārtu kas tī ira vydā, – |
Da-nas jis da upiś tu skriejni, grib paza-wartu kas ti ira wyda, – |
Przyniósł do rzeki tę skrzynię, i chce zobaczyć, co tam jest w środku, – |
When he had arrived at the river he wanted to take a look into the chest – |
|
|
|
| 124 |
nu, i tei meita, gur [kur] skreinē guļ, soka taipat: |
nu, i tiej miejta, gur skriejnia gul, soka taj pat': |
a ta dziewczyna, która w skrzyni leżała, mówi tak samo: |
and the girl who was lying in the chest said in the same way: |
|
|
|
| 125 |
"Radzu, radzu, koč tuoli da radzu!" |
"Radzu, radzu, kocz toli da radzu!" |
"Widzę, widzę, choć zdaleka, ale widzę!" – |
“I see it, I see it, even if I am far, I see it!” |
|
|
|
| 126 |
A jis dūmoj, ka juo sīva klīdz iz jū, adzaverās [atzaverās], redz ka jei stuov iz jumta, – |
A jis dumoj, ka jô sîwa klîdz iz jû, adza-wieras, riadz ka jej stoŭ iz jumta, – |
A on myślał, że żona woła na niego, oglądnął się, widzi, że stoi na dachu, – |
And he thought that his wife shouted at him, looked back and saw her standing on the roof – |
|
|
|
| 127 |
jis tiuleņ skreini iz placu i nas par upi. |
jis tiŭleń skriejni iz płacu i nas par upi. |
wziął skrzynię na plecy i przeniósł przez rzekę. |
immediately he put the chest onto his shoulders and carried it over the river. |
|
|
|
| 128 |
Daīt da tuos meitys sātys, īnas ustobā: |
Da-it da tos miejtys satys, i-nas ustobâ: |
Przyszedł do domu rodziców żony, wniósł do izby: |
He came to the girl’s house, carried the chest into the cottage: |
|
|
|
| 129 |
"Vot tev muote ar tāvu, nu meitys gastīņči!" |
"Wot tieŭ motia ar tawu, nu miejtys gastińczi!" |
"Ot wam matko i ojcze, od córki podarunek!" – |
“Here, mother and father, a present from your daughter!” |
|
|
|
| 130 |
A pats mudri atpakaļ, muojā! |
A pat's mudri atpakal, môja! |
A sam prędko nazad do domu! |
And quickly he returned home. |
|
|
|
| 131 |
Par cik laika jei otkon nūskumeiga – |
Par cik łajka jej otkon nuskumiejga – |
Po niejakimś czasie, ona znów smutna. – |
After some time she became again melancholic. |
|
|
|
| 132 |
"Nu, kū? tu gribi vēļ gastīņču syutēt muotei?" |
"Nu, ku? tu gribi wial gaśtińczu syŭtiet motiaj?" |
"Może jeszcze co chcesz posłać rodzicom?" |
“What is the matter? Do you want to send your mother another present?” |
|
|
|
| 133 |
Vaicoj iz jū tys puiškins. |
Wajcoj iz ju tys pujszkins. |
pyta chłopak. |
the fellow asked her. |
|
|
|
| 134 |
"Nūsyuti, ka gribi, – es skreini pataisiešu, pasoki vin [viņ] cik ta lylu taisēt?" |
"Nu-syŭti, ka gribi, – eś skriejni patajsieszu, pasoki win cik ta łyłu tajsiet?" |
"Poślij, jeżeli chcesz, – skrzynię zrobię, powiedz tylko, jakiej wielkości?" – |
“Send it if you want – I’ll make a chest, just say how big I should make it!” |
|
|
|
| 135 |
Jei atsoka! [:] "Pataisi pīcis ass garumā, četrys ass plotumā!" |
Jej at-soka! "Patajsi piciś aśś garuma, czetris aśś płotuma". |
Ona mówi: "Zrób pięć sążni długą, cztery sążnie szeroką." – |
She answered: “Make it five fathoms in length, four fathoms in width!” |
|
|
|
| 136 |
Jis i pataisa! |
Jis i pa-tajsa! |
On zrobił! |
And he did it! |
|
|
|
| 137 |
Vot jei pīlīk tamā skreinē vysu, vysu, napamat jam nikur nikuo, tik vīnu guļteņu. |
Wot jej pi-lik tamâ skriejniâ wysu, wysu, na-pamat jam nikûr nikô, tik winu gultieniu. |
Włożyła ona do tej skrzyni wszystko, co tylko mogła, nie zostawiła mu nic, tylko jedno łóżeczko. |
Now she put everything into this chest, every little thing, she didn’t leave anything but one bed. |
|
|
|
| 138 |
Pajem tuos zuolis, kur var dzeivu cylvāku pataisēt, attrin tūs vyss ļauds, kur beja nūkauts kambarī i salīk skreinē vysys tuos zuolis i vysu naudu salīk. |
Pa-jem tos zolis, kur war dziejwu cyłŭaku pa-tajsiet, at-trin tus wyss laŭds, kur bieja nu-kaŭts kambarî i sa-lik skriejniâ wysys tos zolis i wysu naŭdu sa-lik. |
Wzięła ziół, któremi można wrócić życie człowiekowi, natarła wszystkich ludzi, którzy byli zabici w komorze i włożyła do skrzyni wszystkie zioła i wszystkie pieniądze. |
She took the herbs with which to make people alive, rubbed all the people who were murdered in the chamber with these herbs, and then she put all the herbs into the chest and all the money, too. |
|
|
|
| 139 |
Iz cepļa pīlīk jei molkys pagaļu i skuju i apsac [apsadz] ar boltu pologu! |
Iz ciepla pi-lik jej mołkys pagalu i skuju i ap-sac ar bołtu połogu! |
Na piecu położyła kilka polan, igliwia i okryła białem prześcieradłem |
She put firewood and fir needles onto the oven and covered it with a white sheet. |
|
|
|
| 140 |
aukši [augši], aukši [augši], lai jis dūmoj, ka jei guļ iz cepļa, – |
aŭkszi, aŭkszi, łaj jis dumoj, ka jej gul iz ciepla, – |
wysoko, wysoko, żeby myślał, że ona leży na piecu, – |
She made it very high to let him think that she was lying on the oven. |
|
|
|
| 141 |
i cyssu [cysu] kiuļs beja jei pastateits iz jumta. |
i cyssu kiŭls bieja jej pastatiejts iz jumta. |
a snop słomy postawiła na dachu. Potem wlazła do skrzyni, – |
And the sheaf of straw was positioned on the roof. |
|
|
|
| 142 |
Piec tuo, adzaguļstās [atzaguļstās] tamā skreinē, jis līk iz placu i nas. |
Piec tô, adza-gułstas tamâ skriejnia, jis lik iz płacu i nas. |
a on wziął na plecy i niesie. |
Then she lay down in the chest, and he took it and carried it on his back. |
|
|
|
| 143 |
Danas da upis, grib pazavārtu kas tī ir, a jei gulādama soka tai: |
Da-nas da upis, grib paza-wartu kas ti ir, a jej guładama soka taj: |
Przyniósł do rzeki, chce zobaczyć, co tam jest w skrzyni, a ona, leżąc, mówi tak: |
He came to the river and wanted to have a look inside, but she, lying inside, said: |
|
|
|
| 144 |
"Radzu, radzu, koč tuoli, da radzu!" |
"Radzu, radzu, kocz toli, da radzu!" |
"Widzę, widzę, choć zdaleka, ale widzę!" – |
“I see it, I see it, even if I’m far, I see it!” |
|
|
|
| 145 |
Pazaverās atpakaļ, – stuov sīva iz jumta, bolta..... |
Paza-wieras atpakal, – stoŭ sîwa iz jumta, bołta..... |
Ogląda się – stoi żona na dachn [dachu], biała..... |
He looked back – his wife was standing on the roof, in white… |
|
|
|
| 146 |
Jis tiuleņ skreini iz placu i par upi, danas da muotis: |
Jis tiŭleń skriejni iz płacu i par upi, da-nas da motis: |
Wziął skrzynię na plecy, poszedł przez rzekę i przyniósł do matki: |
Immediately he put the chest on his back and carried it over the river, to her mother: |
|
|
|
| 147 |
"Ša tev muote ar tāvu gastīņči nu meitys!" |
"Sza tieŭ motia ar tawu gaśtińczi [!] nu miejtys!" |
"Macie matko i ojcze, prezenta od córki!" |
“Here, mother and father, a present from your daughter!” |
|
|
|
| 148 |
I pats skrīņ atpakaļ, – |
I pat's skriń at-pakal, – |
A sam leci nazad, – |
And hurried back. |
|
|
|
| 149 |
jam vys baiļs beja, kū jei tī dora muojā, tei sīva jau. |
jam wyss bajls bieja, ku jej ti dora mojâ, tiej sîwa jaŭ. |
wciąż się bał o to, co ona tam robi w domu, ta żona. |
He was afraid what she might be doing at home, his wife. |
|
|
|
| 150 |
Atskrīņ jis atpakaļ verās, ka stuov cyssu [cysu] kiuļs iz jumta, – |
At-skriń jis atpakal wieras, ka stoŭ cyssu kiŭls iz jumta, – |
Przybiegł, patrzy, że stoi snop słomy na dachu, – |
When he came home he saw the sheaf of straw on the roof – |
|
|
|
| 151 |
izkuop iz cepļa, a tī skujis, molkys pagalis, apsakts [apsagts] ar boltu pologu. |
iz-kop iz ciepla, a ti skujis, mołkys pagaliś, ap-sakts ar bołtu połogu. |
wlazł na piec, a tam igliwie, drzewo, polana okryte białem prześcieradłem. |
he climbed on the oven and found fir needles and pieces of wood, covered with a white sheet. |
|
|
|
| 152 |
Apskrīņ vysur, redz ka navā nikur nikuo – |
Ap-skriń wysur, riadź ka nawa nikûr nikô – |
Obszedł wszędzie, widzi, że niema [nie ma] nigdzie nic, – |
He ran about and saw that there was nothing left anywhere – |
|
|
|
| 153 |
pajem jis izkapti i nūzagrīžās i ar golvu čūksts aizbuož! |
pa-jem jis izkapti i nuza-griżas i ar gołwu czuksts ajz-boż! |
wziął kosę i zarznął się i głową d... zatknął! |
he took an axe and cut his head and shoved it into his arse! |
|
|
|
| 154 |
Vot čorta dzeive i beigta! |
Wot czorta dziejwia i biejgta! |
Ot i skończył dyabeł życie. |
Behold, the devil’s life was over! |
|
|
|
| 155 |
I es tī beju, iežu, dzēru, mutē ni lāsis natyka, a maņ beja blinc [blins] treju godu, – |
I eś ti bieju, jeżu, dzieru, mutiâ ni łasis na tyka, a mań bieja blinc treju godu, – |
I ja tam byłem, jadłem, piłem, do gęby ani kropli się nie dostało, a były u mnie bliny od trzech lat upieczone, |
And I was there as well, I ate and I drank, not a drop got into my mouth, and I had pancakes for three years – |
|
|
|
| 156 |
kur bejus, nabejus, Donats ar Masjai apjēde [apēde] tūs blinc [blinus], – |
kur biejus, na biejus, Donats ar Masiaj ap-jedia tus blinc, – |
przybiegli Donat z Masią, zjedli te bliny – |
it came one way or the other, Donats and Masja ate up those pancakes – |
|
|
|
| 157 |
es pagivu čepeļnīku, kai griužu čūkstā Donatam i Masjai, i šudiņ tamā vītā malns caurums! |
eś pa-giwu czepielniku, kaj griŭżu czukstâ Donatam i Masiaj, i szudiń tamâ witâ małns caŭrums! |
chwyciłem ożog, jak pchnąłem w d... Donatowi z Masią, tak do dzisiaj została w tem miejscu czarna dziura! |
I took the poker and shoved it into Donat and Masja in their bums, they still have a black hole at that place! |
|
|
|