| 1 |
37. Ap briugonu nabašnīku |
37. Ap briŭgonu nabaszniku. |
37. O narzeczonym nieboszczyku. |
37. The dead lover |
|
|
|
| 2 |
Beja kungs i tam kungam vīna meita beja i beja tai meitai briugons, – |
Bieja kungs i tam kungam wina miejta bieja i bieja taj miejtaj briŭgons, – |
Był pan, miał jednę córkę, ta córka miała narzeczonego, |
There was a gentleman who had a daughter, and this daughter had a lover. |
|
|
|
| 3 |
dzeivuoja jis cik iļgi ar jū i nūmyra. |
dziejwoja jis cik ilgi ar ju i nu-myra. |
żył on z nią długo i umarł. |
They were together for some time and then he died. |
|
|
|
| 4 |
Jei aizataisēja sovā pokojā i raud cīši, – |
Jej ajza-tajsieja soŭâ pokojâ i raŭd' ciszi, – |
Ona się zamknęła w swoim pokoju i płacze okropnie, |
She locked herself in her room and cried bitterly. |
|
|
|
| 5 |
rauduoja jei vīnu vokoru, rauduoja ūtru vokoru. |
raŭdoja jej winu wokoru, raŭdoja utru wokoru. |
płakała jeden wieczór, płakałą drugi wieczór. |
She cried one night, she cried another night. |
|
|
|
| 6 |
Iz treša vokora, atīt briugons iz jū, – |
Iz tresza wokora, at-it briŭgons iz ju, – |
Na trzeci wieczór, przychodzi narzeczony |
In the third night the lover came to her – |
|
|
|
| 7 |
atguoja tys briugons i soka: |
at-goja tys briŭgons i soka: |
i mówi: |
he approached her and said: |
|
|
|
| 8 |
"Veļcīs, nazakavejīs, brauksim iz manim!" |
"Wialciś, naza-kawiejiś, braŭksim iz manim!" |
Ubieraj się, nie ociągaj się, pojedziesz do mnie!” – |
“Get dressed, let’s go to my place!” |
|
|
|
| 9 |
Nu, jei palyka cīš ruoda, – |
Nu, jej pałyka cisz roda, – |
Ona się bardzo ucieszyła, – |
Well, she was very glad – |
|
|
|
| 10 |
apzavylkuojās, pajēme jei škaplers [škaplerus] i rožancu i lyugšonu gruomotu, izguoja uorā, a jis palyka par zyrgu i soka: |
apza-wyłkojaś, pa-jemia jej szkaplerś i rożancu i łyŭgszonu gromotu, iz-goja ora, a jis pałyka par zyrgu i soka: |
ubrała się, wzięła szkaplerz i różaniec i do modlenia się książkę, wyszła, a on stał się koniem i mówi: |
she got dressed, took her scapular, rosary and prayer book and went out. He turned into a horse and said: |
|
|
|
| 11 |
"Sēstīs muna mīluo iz mane, brauksim iz munu sātu!" |
"Sieśtis muna miło iz mania, braŭksim iz munu satu!" |
„Siadaj moja miła na mnie, pojedziemy do mojego domu! – |
“Sit down on my back, darling, we will go to my place!” |
|
|
|
| 12 |
Jei brauce, brauce, jam tyka griuts cīši, jis soka: |
Jej braŭcia, braŭcia, jam tyka griŭts ciszi, jis soka: |
Jechała, jechała, zrobiło mu się ciężko, on mówi: |
They rode and they rode, he felt the heavy load, he said: |
|
|
|
| 13 |
"Mieness spīž, zvaidzenis leib, dzeivs ar nūmyrušu brauc, – |
"Mienieśś spiż, zwajdzieniś lejb, dziejws ar numyruszu braŭć, – |
„Miesiąc świeci, gwiazdki mrugają, żywy z umarłym jedzie, – |
“The moon is shining, the stars are twinkling, one alive rides with one dead – |
|
|
|
| 14 |
voi bais, jumprava?" – |
woj bajś, jumprawa?" – |
czy strach, panienko?” – |
are you afraid, maiden?” |
|
|
|
| 15 |
Jei atsoka: "Navā maņ bais!" |
Jej at-soka: "Nawa mań bajś!" |
Ona odpowiada: „Nie mam strachu!” – |
She answered: “I am not!” |
|
|
|
| 16 |
Vaicoj jis: "Kas pi teva griuts ira?" – |
Wajcoj jis: "Kas pi tiewa griŭts ira?" – |
Pyta on: „Co tam masz ciężkiego? – |
He asked: “What heavy thing is there with you?” |
|
|
|
| 17 |
"Navā pi mane nikuo, toļko vin [viņ] škapleri!" – |
"Nawa pi mania nikô, tolko win szkapleri!" – |
Nie mam nic, tylko szkaplerz!” |
“There is nothing, only my scapular!” |
|
|
|
| 18 |
Jis soka: "Svīst zemē!" |
Jis soka: "Świśt' ziamia!" |
On mówi: „Rzuć!” – |
He said: “Throw it down!” |
|
|
|
| 19 |
Jei nūsvīž tū [tūs] škaplerš [škaplerus]. |
Jej nu-świż tu szkaplersz. |
Ona rzuciła szkaplerz. |
She three away the scapular. |
|
|
|
| 20 |
Jis brauc, brauc ar jū, jam otkon griuts, jis soka: |
Jis braŭc, braŭc ar ju, jam otkon griŭts, jis soka: |
Jadą, jadą, jemu znów ciężko, on mówi: |
They rode and they rode, again he felt the heavy load, he said: |
|
|
|
| 21 |
"Mieness spīž, zvaidzenis leib, – |
"Mienieśś śpiż, zwajdzieniś lejb, – |
„Miesiąc świeci, gwiazdki mrugają, |
“The moon is shining, the stars are twinkling – |
|
|
|
| 22 |
dzeivs ar nūmyrušu brauc, – |
dziejws ar numyruszu braŭć, – |
żywy z umarłym jedzie, – |
one alive rides with one dead – |
|
|
|
| 23 |
voi bais, jumprava?" |
woj bajś, jumprawa?" |
czy strach panienko?” – |
are you afraid, maiden?” |
|
|
|
| 24 |
Jei atsoka: "Navā maņ bais!" – |
Jej at-soka: "Nawa mań bajś!" – |
Ona odpowiada: „Nie mam strachu!” – |
She answered: “I am not!” |
|
|
|
| 25 |
"A kas pi teva griuts ira?" – |
"A kas pi tiewa griŭts ira?" – |
„A co tam masz ciężkiego?” – |
“But what heavy thing is there with you?” |
|
|
|
| 26 |
"Nikuo navā, rožancys vin [viņ]!" – |
"Niko nawa, rożancys win!" – |
„Nic nie mam, tylko różaniec!” – |
“There is nothing, only my rosary!” |
|
|
|
| 27 |
"Svīst zemē!" |
"Swiśt' ziamia!" |
„Rzuć!” – |
“Throw it down!” |
|
|
|
| 28 |
Jei nūsvīde! |
Jej nu-świdia! |
Ona rzuciła. |
She threw it away! |
|
|
|
| 29 |
Brauc otkon, nūbrauce gobulu, jam griuts, jis soka: |
Braŭc otkon, nu-braŭcia gobułu, jam griŭts, jis soka: |
Jadą znowu, ujechali kawałek, jemu znowu ciężko, mówi on: |
Again they rode, after a while he felt her heavy load and said: |
|
|
|
| 30 |
"Mieness spīž, zvaidzenis leib, dzeivs ar nūmyrušu brauc, voi bais jumprava?" |
"Mienieśś spiż, zwajdzieniś lejb, dzejws ar numyruszu braŭć, woj bajś jumprawa?" |
„Miesiąc świeci, gwiazdki mrugają, żywy z umarłym jedzie, – czy strach panienko?” – |
“The moon is shining, the stars are twinkling, one alive rides with one dead, are you afraid, maiden?” |
|
|
|
| 31 |
Jei atsoka: "Navā maņ bais!" – |
Jej at-soka: "Nawa mań bajs!" – |
Ona odpowiada: „Nie mam strachu!” – |
She replied: “I am not!” |
|
|
|
| 32 |
"A kas pi teva griuts ira?" – |
"A kas pi tiewa griŭts ira?" – |
„Co tam masz ciężkiego?” – |
“But what heavy thing is there with you?” |
|
|
|
| 33 |
"Maņ lyugšona [lyugšonu] gruomota ira!" – |
"Mań lyŭgszona gromota ira!" – |
„Mam książkę do modlenia!” – |
“It is my prayer book!” |
|
|
|
| 34 |
"Svīst zemē!" – |
"Swiśt' ziamia!" – |
„Rzuć!” – |
“Throw it down!” |
|
|
|
| 35 |
Jei tu gruomotu nūsvīž. |
Jej tu gromotu nuświż. |
Ona tę książkę rzuciła. |
She threw the book away. |
|
|
|
| 36 |
Jis brauc, brauc, dabrauc pi baznecys [bazneicys], nūtur sovu zyrgu i soka: |
Jis braŭć, braŭć, da-braŭć pi baźniecys, nu-tur soŭu zyrgu i soka: |
Jadą, jadą, przyjeżdżają do kościoła, zatrzymał on swojego konia i mówi: |
They rode and they rode, they arrived at a church, he stopped the horse [!] and said: |
|
|
|
| 37 |
"Pastuov tu te, es īšu vydā!" – |
"Pa-stoŭ tu tia, eś iszu wyda!" – |
„Zaczekaj tutaj, ja pójdę do środka!” – |
“Stay here, I will go inside!” |
|
|
|
| 38 |
Īguoja jis vydā, a jei izkuope nu zyrga, daguoja pi baznīcys durovu i verās par škierbu, – |
I-goja jis wyda, a jej iz-kopia nu zyrga, da-goja pi baźnicys durowu i wieras par szkierbu, – |
Wszedł do środka, a ona zlazła z konia, przyszła do kościelnych drzwi i patrzy przez szparę, – |
He went inside, but she dismounted the horse, went to the church door and looked through a gap. |
|
|
|
| 39 |
verās, ka jis izvylka nabašnīku nu grobu i suoka āst, – |
wieras, ka jis iz-wyłka nabaszniku nu grobu i sôka aśt', – |
widzi, że on wyciągnął nieboszczyka z trumny i zaczął jeść, – |
She saw that he pulled a corpse out of a grave and started to eat. |
|
|
|
| 40 |
pajēde [paēde] i izguoja. |
pa-jedia i iz-goja. |
pojadł i wyszedł. |
Having eaten, he went out. |
|
|
|
| 41 |
Jei [jai] tyka cīši bais, – |
Jej tyka ciszi bajs, – |
Zrobiło się jej bardzo straszno, – |
She got very frightened. |
|
|
|
| 42 |
dabrauce jī pi kopu, jis nūturēja zyrgu, izguoja iz kopu – |
da-braŭcia ji pi kopu, jis nu-turiaja zyrgu, iz-goja iz kopu – |
przyjechali do cmentarza, ona zatrzymał konia, poszedł na cmantarz, |
They came to a graveyard, he stopped the horse, went to the graveyard – |
|
|
|
| 43 |
jei verās – izroka jis nabašnīku i suoka āst, – |
jej wieras – iz-roka jis nabaszniku i sôka aśt', – |
ona patrzy, że wykopał nieboszczyka i zaczął jeść, – |
she saw: he unburied a corpse and started to eat – |
|
|
|
| 44 |
jei [jai] tyka cīši bais, jei laide bēgt, – |
jej tyka ciszi bajs, jej łajdia biagt', – |
zrobiło się jej bardzo straszno, zaczęła uciekać, – |
she was very frightened and tried to flee – |
|
|
|
| 45 |
tūlaik jis pakaļ dzeitīs piec juos, – |
tułajk jis pakal dziejtiś piec jos, – |
wtedy zaczął ją gonić. – |
he was chasing after her at once – |
|
|
|
| 46 |
jei skrēja, skrēja, dzierd, ka jis na tuoli pi juos! |
jej skriaja, skriaja, dzierd', ka jis na toli pi jôs! |
Ona bieży, bieży i słyszy, że on już niedaleko za nią! |
she ran and she ran, she heard him close to her! |
|
|
|
| 47 |
Daskrēja jei pi gruomotys sovys, – |
Da-skriaja jej pi gromotys soŭys, – |
Dobiegła do książki swojej, – |
She arrived at her book – |
|
|
|
| 48 |
jei patvēra [patvēre] gruomotu, treis reizis ap golvu apgrīze i jis palyka cīš par lylu gobulu. |
jej pa-twiera gromotu, trejs riejzis ap-gołwu ap-grizia i jis pa-łyka cisz par łyłu gobułu. |
podniosła książkę, trzy raz koło głowy okręciła i on się został kawałek. |
she took the book, turned it three times over her head and he stayed a long way behind. |
|
|
|
| 49 |
Daskrēja jei pi rožyncys, patvēra [patvēre] tū rožancu, apgrīze ap golvu treis reizis, – |
Da skriaja jej pi rożyncys, patwiera tu rożancu, ap-grizia ap gołwu trejs riejzis, – |
Dobiegła do różańca, podniosła różaniec, okręciła koło głowy trzy razy, – |
She arrived at her rosary, grasped the rosary, turned it three times over her head – |
|
|
|
| 50 |
jis palyka vēļ par lyluoku gobulu. |
jis pa-łyka wial par łyłoku gobułu. |
on został jeszcze większy kawałek. |
he stayed behind another long bit. |
|
|
|
| 51 |
A jei vys skrīņ [skrīn], – |
A jej wyss skriń, – |
A ona wciąż bieży, – |
And she ran on. |
|
|
|
| 52 |
daskrēja jei pi škapleru, patvēra [patvēre] škaplers [škaplerus], apsvīde ap golvu treis reizis, – |
da-skriaja jej pi szkapleru, patwiera szkaplers, ap-świdia ap-gołwu trejs riejzis, – |
dobiegła do szkaplerza, podniosła szkaplerz, rzuciła koło głowy trzy razy – |
She arrived at her scapular, grasped the scapular, threw it three times around her head – |
|
|
|
| 53 |
jis palyka pa lylu gobulu. |
jis pałyka pa łyłu gobułu. |
on się został duży kawałek. |
he stayed a long way behind. |
|
|
|
| 54 |
Jei otkon skrēja, daskrēja pi ustobenis mozys, – |
Jej otkon skriaja, da-skriaja pi ustobieniś mozys, – |
Ona znów biegła, przybiegła do chatki małej, – |
She ran on and came to a little hut – |
|
|
|
| 55 |
īskrēja jei tamā ustobeņā, redz, a tī nabašnīks guļ... |
i-skriaja jej tamâ ustobieniâ, riadź, a ti nabaszniks gul... |
wbiegła do chatki, widzi, że tam nieboszczyk leży.... |
she rushed into the hut and saw a corpse lying there… |
|
|
|
| 56 |
I jis jau na tuoli ira, tys briugons. |
I jis jaŭ na toli ira, tys briŭgons. |
A on już niedaleko, ten narzeczony. |
And he was already close, the lover. |
|
|
|
| 57 |
Jei aizataisēja durs cīši, a jis jau daskrēja pi ustobenis i suok byukšinuotīs [byukšynuotīs]: |
Jej ajza-tajsieja durs ciszi, a jis jaŭ da-skriaja pi ustobieniś i sôk byŭkszinotis: |
Zamknęła ona drzwi, a on już przybiegł do chatki i zaczyna się tłuc. |
She locked the door, but he had already arrived at the hut and began to knock: |
|
|
|
| 58 |
"Laid mani vydā!" |
"Łajd' mani wydâ!" |
„Puść mię do środka!” – |
“Let me in!” |
|
|
|
| 59 |
Jei nalaiž juo vydā, a jis soka iz tuo nabašnīka: |
Jej na-łajż jô wyda, a jis soka iz tô nabasznika: |
Ona go nie puszcza, a on mówi do tego nieboszczyka: |
She didn’t let him in and he said to the corpse: |
|
|
|
| 60 |
"Celīs tu, laid mani!" |
"Cieliś tu, łajd' mani!" |
„Wstawaj, ty, puść mię! |
“You get up and let me in!” |
|
|
|
| 61 |
Jis īsuoka ceļtīs, a jei pakuora [pakuore] iz lūga rožancu, škaplers [škaplerus] iz durovu, i pajēme, gruomotu izlyka jam iz kriušu tam nabašnīkam i soka: |
Jis i-soka cialtiś, a jej pa-kora iz ługa rożańcu, szkaplers iz durowu, i pa-jemia, gromotu iz-łyka jam iz kriŭszu tam nabasznikam i soka: |
Zaczął nieboszczyk wstawać, a ona powiesiła na oknie różaniec, szkaplerz na drzwiach i wzięła, książkę położyła mu na piersiach, temu nieboszczykowi i mówi: |
He started to rise, but she hung the rosary at the window, the scapular at the door, took the book and put it on the chest of the corpse and said: |
|
|
|
| 62 |
"Guli tu leidza postoru dīnai!" – |
"Guli tu lejdza postoru dinaj!" – |
„Leż aż do sądnego dnia!” – |
“Lie here until the day of the Last Judgement!” |
|
|
|
| 63 |
Tūlaik gaiļs aizdzīduoja i tys briugons izputēja, a jei iz sātu ladās [laidēs] īt. |
Tułajk gajls ajz-dzidoja i tys briŭgons iz-putiaja, a jej iz satu ładas it. |
Wtem kogut zapiał i ten narzeczony zniknął, a ona się zabrała iść do domu. |
At that moment a rooster began to crow and the lover vanished, but she set off to go home. |
|
|
|
| 64 |
Guoja jei, guoja, nūguoja da sātys, – |
Goja jej, goja, nu-goja da satys, – |
Szła, szła, przyszła do domu, – |
She walked and she walked, she arrived at her home – |
|
|
|
| 65 |
īguoja sovā pokojā i nūmyra! |
i-goja soŭa pokoja i nu-myra! |
weszła do swego pokoju i umarła! |
she entered her room and died! |
|
|
|