| 1 |
41. Ap taidu, kur bailis meklej. |
41. Ap tajdu, kur bajlis mieklej |
41. O takim, króry stracha szukał. |
41. The one who was looking for fright |
|
|
|
| 2 |
Taids cylvāks, kur nikuo nazabeida, a gribēja redzēt baili, – |
Tajds cylŭaks, kur niko naza-biejda, a gribieja riedziat bajli, – |
Był człowiek, który niczego się nie bał, a chciał widzieć stracha, – |
There was a man who had never feared, and he wanted to see fright. |
|
|
|
| 3 |
sazajēmēs i nūguoja par pasauli maklātu bailis. |
saza-jemiaś i nu-goja par pasaŭli makłatu bajliś. |
zebrał się i poszedł w świat szukać stracha. |
He took off and went away to search for fright in the world. |
|
|
|
| 4 |
Atguoja zam vokora pi saimijnīka [saiminīka] prosās puorgulēt, a jis soka: |
At-goja zam wokora pi sajmijnika prosas por-gulat', a jis soka: |
Przyszedł pod wieczór do gospodarza, prosi o nocleg, a ten mówi: |
Towards evening he came to a farmer and asked for a bed, but he said: |
|
|
|
| 5 |
"Pi mane vītys navā, a ka gribi, to guļ kulā, bet tī navā labi!" – |
"Pi mania witys nawa, a ka gribi, to gul kułâ, bet ti nawa łabi!" – |
„U mnie miejsca niema, jeżeli chcesz, to śpij na bojsku, ale tam nie dobrze!” – |
“I don’t have space, but if you want you may sleep in the threshing barn, only it is not alright there!” |
|
|
|
| 6 |
"A kas tī ir, ka navā labi?" – |
"A kas ti ir, ka nawa łabi?" – |
„Dlaczego niedobrze?” – |
“What is the matter there?” |
|
|
|
| 7 |
"Bīdej brīsmeigi! Tī i dīn bais, a nakt navar iztiļt!" – |
"Bidiej briśmiejgi! Ti i din bajs, a nakt' nawar iz-tilt'!" – |
„Straszy okropnie! Tam i w dzień straszno, a w nocy nie można wytrzymać!” – |
“The place is haunted terribly! We are afraid of going there even during the day, but in the night it is unbearable!” |
|
|
|
| 8 |
"Nu, tai deļ mani vēļ lobuok," – tys cylvāks jau atsoka, |
"Nu, taj diel mani wiel łobok," – tys cyłŭaks jaŭ at-soka, |
„Tem lepiej dla mnie” – odpowiada ten człowiek, – |
“Well, that’s all the better for me,” replied the man, |
|
|
|
| 9 |
"es bailis i mekleju!" – |
"eś bajliś i miejkleju!" – |
„właśnie ja stracha szukam!” – |
“it’s fright that I am looking for!” |
|
|
|
| 10 |
Pajēme gramnīcys sveci i nūguoja. |
Pa-jemia gramnicys świaci i nu-goja. |
Wziął gromnicę i poszedł. |
He took altar candles and left. |
|
|
|
| 11 |
Aizdedze gramnīcys, iztaisēja rindzi, vydā pastatēja sūleņu, izvylka kartys nu kešys i suoka kartuot. |
Ajz-diadzia gramnicys, iz-tajsiaja rindźi, wyda pa-statieja suleniu, iz-wyłka kartys nu kieszys i sôka kartot'. |
Zaświecił gromnicę, zrobił koło, w środku postawił ławeczkę, wyciągnął karty z kieszeni i zaczął w karty grać. |
He lit the candles and made a circle, placed a small bench in the middle, took cards out of his pocket and began to play. |
|
|
|
| 12 |
Pozaver, a tī nu grīstu izkar kuoji plyku, pieč i ūtru, jis soka: |
Poza-wier, a ti nu gristu iz-kar koji płyku, piecz i utru, jis soka: |
Patrzy, a tam z powały spuszcza się noga goła, potem druga, dopiero on mówi: |
He noticed a bare foot hanging from the ceiling, then a second one appeared and he said: |
|
|
|
| 13 |
"Nu, kuop mudruok, kuo ta tu gruobuojīs? kuo tu gaidi?" |
"Nu, kop mudrok, kô ta tu grobojiś? kô tu gajdi?" |
„No, złaź prędzej, czego się syplesz? czego czekasz? – |
“Well, come down more quickly, why are you loitering? What are you waiting for?” |
|
|
|
| 14 |
Tūlaik nūzakuora rūka plyka i vys karenēja. |
Tułajk nuza-kora ruka płyka i wyss karienieja. |
Wtedy spuściła się ręka goła i wciąż wisiała. |
Now an arm appeared and hung down. |
|
|
|
| 15 |
Jis kai aizklīdz vysā bolsā, kai aizaluod: |
Jis kaj ajz-klidź wysa bołsa, kaj ajza-łod': |
On jak krzyknie na cały głos, jak zaklnie: |
He shouted at full voice, full of scorn: |
|
|
|
| 16 |
"Kū tu dūmoj tī? Ka es teva beistūs? Kuop tiuleņ zemē!" |
"Ku tu dumoj ti? Ka eś tiewa biejstus? Kop tiŭleń ziamia!" |
„Co ty tam myślisz? że ja ciebie się boję? Złaź zaraz na dół!” – |
“What do you think? That I am afraid of you? Come down at once!” |
|
|
|
| 17 |
Tys jau atsoka: "Nu, labi, ka tu nazabeist, bet kas tev pazvolēja īt te i sēdēt?" – |
Tys jaŭ at-soka: "Nu, łabi, ka tu naza-biejst, bet kas tieŭ pa-zwoleja it tia i siadiat?" – |
Tamten odpowiada: „Dobrze, że się nie boisz, ale kto ci pozwolił przyjść tu i siedzieć? – |
The appearance answered: “Well, it’s fine that you are not afraid, but who allowed you to sit here?” |
|
|
|
| 18 |
"A maņ te īdeve puorgulēt i es bailis mekleju! |
"A mań tia i-diewia por-gulat' i eś bajliś miekleju! |
„Mnie tu dali przenocować, ja strachu szukam! |
“I was let in here for a night’s rest, and I am looking for fright! |
|
|
|
| 19 |
A tu, kaids tu esi i kū tu te dori?" – |
A tu, kajds tu esi i ku tu tia dori?" – |
A ty, coś za jeden i co tu robisz?” – |
But what about you, what are you and what are you doing here?” |
|
|
|
| 20 |
Jis atsoka: "Mani muote nūžņaudze bez krista i mani te lyka z [iz] pokotys, kab es naudys sorguotu." – |
Jis at-soka: "Mani motia nu-żniaŭdzia biez krista i mani tia łyka z [!] pokotys, kab eś naŭdys sorgotu." – |
On odpowiada: „Mnie matka udusiła bez chrztu i mnie tu dali na pokutę, żebym pieniędzy pilnował”. – |
The ghost answered: “My mother choked me while I was still unchristened and for my atonement I have to guard money.” |
|
|
|
| 21 |
"A kur te ir nauda? – |
"A kur tia ir naŭda? – |
„A gdzie tu pieniądze?” – |
“Where is the money?” |
|
|
|
| 22 |
"Ir treis skreinis apnoktys [aproktys] zemē." – |
"Ir trejs skriejnis ap-noktys [ap-roktys] ziamiâ." – |
„Są trzy skrzynie zakopane w ziemi.” – |
“There are three chests buried in the ground.” |
|
|
|
| 23 |
"Nu, kuop zemē i paruodi maņ." – |
"Nu, kop ziamia i pa-rodi mań." – |
„To zleź i pokaż mi”. |
“Well, come down and show me.” |
|
|
|
| 24 |
Jis nūkuope, izroka treis skreinis i paruodēja jam. |
Jis nu-kopia, iz-roka trejs skriejnis i pa-rodieja jam. |
Tamten zlazł, wykopał wtrzy skrzynie i pokazał mu. |
The ghost descended, dug out three chests and showed him. |
|
|
|
| 25 |
A jis tūlaik kai giva jū, syta, syta, cik dzeivu goru atstuoja, pa durs izsvīde i pascēja [pasacēja]: |
A jis tułajk kaj giwa ju, syta, syta, cik dziejwu goru at-stoja, pa durs iz-świdia i pa-ścieja: |
A on wtedy jak chwycił go, bił, bił, ledwie żywego ducha zostawił, za drzwi wyrzucił i powiedział: |
But he caught him and beat him, beat him until he was barely alive, shoved him out through the door and said: |
|
|
|
| 26 |
"Kab tu maņ vairuok nazaruodītib, a to es tevi da smierts nūsiššu [nūsisšu]!" |
"Kab tu mań wajrok naza-roditib, a to eś tiewi da śmiert'ś nu-siszszu!" – |
„Żebyś mi się więcej tu nie pokazywał, bo cię na śmierć zbiję!” – |
“Don’t show yourself ever again or I will kill you!” |
|
|
|
| 27 |
Vot jis i nūguoja, a tys cylvāks acagula [atzagula] gulēt. |
Wot jis i nu-goja, a tys cyłŭaks aca-guła gulat'. |
Tamten poszedł, a ten człowiek położył się spać. |
So he left, while the man lay down to sleep. |
|
|
|
| 28 |
Reitā, ceļās saimīnīks i soka: |
Rejta, cielaś sajmijniks i soka: |
Nazajutrz, wstaje gospodarz i mówi: |
In the morning the farmer rose and said: |
|
|
|
| 29 |
"Vajaga nūīt, pazavērt, koč juo kauleņč [kauleņus] salasēt [salaseit], jū mušeņ apjēde [apēde] jau gon!" – |
"Wajaga nu-it, pa-za-wiart, kocz jô kaŭleńcz sa-łasiet, ju muszeń ap-jedia jaŭ gon!" – |
„Trzeba pójść, zobaczyć, choć kosteczki jego pozbierać, pewnie go już zjadło!” – |
“I have to go and look, if only to collect his bones, he must have been devoured by now!” |
|
|
|
| 30 |
Īt, verās, a jis dzeivs i vasals! – |
It, wieras, a jis dziejws i wasałs! – |
Idą, patrzą, a on żywy i zdrowy! – |
He went and saw that he was alive and well! |
|
|
|
| 31 |
"A kas?" soka, "maņ nikuo natyka, es jiusim vēļ īdūšu naudys! |
"A kas?" soka, "mań niko na tyka, eś jiŭsim wial i-duszu naŭdys! |
A co?” – mówi, „mnie nic się nie stało, i ja wam jeszcze dam pieniędzy! |
“So what?” said he, “no harm was done to me and I will even give you money! |
|
|
|
| 32 |
Sazalosit vysi saimijnīki [saiminīki] nu dzeraunis i atnezit [atnesit] pyuru sev kurs!" |
Saza-łosit wysi sajmijniki nu dzieraŭnis i at-niazit pyŭru sieŭ kurs!" – |
„Zbierzcie się wszyscy gospodarze ze wsi i przynieście pur każdy!” – |
All the farmers of the village shall gather and each shall bring a bushel!” |
|
|
|
| 33 |
Atguoja vysi, atneze [atnese] pyurs [pyurus], jis vysim atmērēja, vysys treis skreinis izdalēja. |
At-goja wysi, at-niazia pyŭrs, jis wysim at-mierieja, wysys trejs skriejnis iz-dałeja. |
Przyszli wszyscy, przynieśli pury, on wszystkim odmierzył, wszystkie trzy skrzynie rozdzielił. |
They all came and brought bushels and he measured off [money] for all, he dealt out all three chests. |
|
|
|
| 34 |
Soka tī saimijnīki [saiminīki]: "Pajem tu sev naudys!" – |
Soka ti sajmijniki: "Pa-jem tu sieŭ naŭdys!" – |
Mówią ci gospodarze: „Weźże ty sobie pieniędzy!” – |
Said the farmers: “Take some money for yourself!” |
|
|
|
| 35 |
A jis soka: "Maņ navajag! Es bailis meklēju!" – |
A jis soka: "Mań nawajag! Eś bajliś miekleju!" – |
A on mówi: „Mnie nie potrzeba! Ja stracha szukam!” – |
But he replied: “I don’t need it! I am seeking fright!” |
|
|
|
| 36 |
Sazajēmēs i nūguoja! |
Saza-jemiaś i nu-goja! |
Zabrał się i poszedł! |
He took off and left! |
|
|
|
| 37 |
Guoja, guoja, atguoja iz mīstu, jaunā sātā īguoja i prosās puorgulēt, a jī atsoka tai: |
Goja, goja, at-goja iz mistu, jaŭnâ satâ i-goja i prosas por-gulat', a ji at-soka taj: |
Szedł, szedł, przyszedł do miasta do nowego domu wszedł i prosi o nocleg, a tam odpowiadają mu tak: |
He walked and he walked and came to a town. He entered a new house and asked to stay for the night, but they said to him: |
|
|
|
| 38 |
"Ok, cylvāks! mums pošim vajaga nu tenīnis bēgt!... |
"Ok, cyłŭaks! mums poszim wajaga nu tianiniś biagt'!... |
„Och, człowieku! nam samym trzeba stąd uciekać!.. |
“Dear man! We have to run away from here ourselves! |
|
|
|
| 39 |
Vēļ dīn, kai dīn, – par dīnu mes te dzeivuojam, a nakt eimam iz vacū sātu gulātu. |
Wial din, kaj din, – par dinu mies tia dziejwojam, a nakt' ejmam iz wacu satu gułatu. |
Dzień, jak dzień, - przez dzień my tu żyjemy, ale na noc idziemy do starego domu spać. |
In the daytime we can bear it and we live here, but during the night we go to the old house to sleep. |
|
|
|
| 40 |
Ite bīdej cīši! |
Itia bidiej ciszi! |
Tu straszy bardzo! |
This place is haunted all over! |
|
|
|
| 41 |
Kab kas palyktu, to apāstu jū te!" – |
Kab kas pa-łyktu, to ap-astu ju tia!" – |
Gdyby kto został, to zjałoby go tu!” – |
If someone were to stay they would be devoured!” |
|
|
|
| 42 |
Jis atsoka: "A vot es palikšu, – |
Jis at-soka: "A wot eś pa-likszu, – |
On odpowiada: „A ja zostanę, |
He replied: “That’s fine with me, I’ll stay! |
|
|
|
| 43 |
es bailis mekleju, vēļ i jiusim baiļu paruodiešu!" |
eś bajliś miekleju, wial i jiŭsim bajlu pa-rodieszu!" |
ja stracha szukam, jeszcze i wam stracha pokażę!” – |
It’s fright I am seeking, I will show it to you.” |
|
|
|
| 44 |
Jī nūguoja paceļu, a jis i palyka! |
Ji nu-goja pacielu, a jis i pa-łyka! |
Poszli oni, a on został! |
They left and he stayed. |
|
|
|
| 45 |
Aizdedze gramnīcys sveci, apvede rindzi, acasāda [atzasāda] vydā i kartuoj. |
Ajz-diadzia gramnicys świaci, ap-wiedia rindźi, aca-sada wydâ i kartoj. |
Zaświecił gromnicę, zakreślił koło, siadł w środku i gra w karty. |
He lighted the altar candles, made a circle, sat down in the middle and took out the cards. |
|
|
|
| 46 |
Ap pušnakts kai pīskrēja valnu, smutu ar dzelža kuojom, gribēja jū apāst! |
Ap pusznakt's kaj pi-skriaja wałnu, smutu ar dzielża kojom, gribieja ju ap-aśt'! |
O północy, jak zlecieli się dyabli, „smuty” z żelaznemi rogami, chcieli go zjeść! |
At midnight devils and demons with iron feet came running and wanted to devour him. |
|
|
|
| 47 |
Vaicoj iz jū: "Kam tu te atguoji? kas tev pazvolēja?" – |
Wajcoj iz ju: "Kam tu tia at-goji? kas tieŭ pa-zwoleja?" – |
Pytają go: „Czemu tu przyszedłeś? Kto ci pozwolił?” – |
They asked him: “Why did you come here? Who gave you the right?” |
|
|
|
| 48 |
"Maņ saimijnīks [saiminīks] pazvolēja, a kuo jius te?" – |
"Mań sajmijniks pa-zwoleja, a kô jiŭs tia?" – |
„Mnie gospodarz pozwolił, a wyście tu po co?” – |
“The farmer gave me the right, but what are you doing here?” |
|
|
|
| 49 |
"A myusim te iraida naudys buca." |
"A myŭsim tia irajda naŭdys buća." |
„My tu mamy pieniędzy beczkę!” – |
“We have a barrel of money here.” |
|
|
|
| 50 |
Vot jis svīde iz jū ar škaplerim, soka: |
Wot jis świdia iz ju ar szkaplerim, soka: |
On rzucił na nich szkaplerzami, i mówi: |
He threw a scapular at them and said: |
|
|
|
| 51 |
"Kur tei buca? Izcelit maņ bucu!" – |
"Kur tiej buca? Iz-cielit' mań bucu!" – |
„Gdzie ta beczka? Dostańcie mi beczkę!” – |
“Where is the barrel? Get it out for me!” |
|
|
|
| 52 |
Jī izcēla [izcēle], a jis sasyta jūs ar škaplerim i izdzyna, pascēja [pasacēja]: |
Ji iz-ciela, a jis sa-syta jus ar szkaplerim i iz-dzyna, paścieja: |
Oni dostali, a on wybił ich szkaplerzami, wypędził i powiedział: |
They got out the barrel and he beat them up with the scapular and drove them away, saying: |
|
|
|
| 53 |
"Kab jius vairuok te naītu, a na to da smierts nūsiššu [nūsisšu]!" – |
"Kab jiŭs wajrok tia na itu, a na to da śmiert's nu-siszszu!" – |
„Żebyście mi tu nie przychodzili, a nie, to do śmierci zbiję!” – |
“Don’t come here again or I will kill you!” |
|
|
|
| 54 |
Jī nūskrēja paceļu, jau naīs tī vaira nikod! |
Ji nu-skriaja pacielu, jaŭ na iś ti wajra nikod! |
Oni uciekli, już nie pójdą tam więcej nigdy! |
They ran away and were never seen again! |
|
|
|
| 55 |
Vot jis piec tuo acagula [atzagula] i gulēja da gaismys. |
Wot jis piec tô aca-guła i guleja da gajsmys. |
On się położył i spał do świtu. |
After this he lay down and slept until dawn. |
|
|
|
| 56 |
Iz reita soka tuos ļauds, kur jū sāta bejuse: |
Iz rejta soka tos laŭd's, kur ju sata biejusia: |
Nazajutrz mówią ci ludzie, do których ten dom należał: |
In the morning the people whose house it was said: |
|
|
|
| 57 |
"Vajag nūīt, juo kauleņč [kauleņus] salasēt!" – |
"Wajag nu-it, jô kaŭleńcz sałasiet!" – |
„Trzeba pójść jego kosteczki pozbierać!” – |
“We have to go and gather his bones!” |
|
|
|
| 58 |
Nūej, pazaver, – a jis dzeivs i vasals i soka tai iz jūs: |
Nu-ej, paza-wier, – a jis dziejws i wasałs i soka taj iz jus: |
Idą, patrzą, – a on żywy i zdrowy a on mówi tak do nich: |
They went, they saw – he was alive and well and he said to them: |
|
|
|
| 59 |
"Vaira te nabīdeiškama! varāsit [varēsit] jau dzeivuot! |
"Wajra tia na bidiejszkama! warasit jaŭ dziejwot! |
„Więcej tu nie będzie straszyć! możecie już mieszkać! |
“The place will not be haunted anymore. You can live here now! |
|
|
|
| 60 |
A vot jiusim naudys buca!" – |
A wot jiŭsim naŭdys buca!" – |
A oto wam pieniędzy beczka!” – |
And here is a barrel of money for you!” |
|
|
|
| 61 |
Jī grib jū aizturēt, aizmoksuot jam, a jis soka: |
Ji grib ju ajz-turiat, ajz-moksot' jam, a jis soka: |
Oni chcą go zatrzymać, zapłacić mu, a on mówi: |
They wanted to hold him back and pay him, but he said: |
|
|
|
| 62 |
"Nagribu es nikuo! Maņ juoīt tuoļuok bailis maklātu!" – |
"Na gribu eś niko! Mań jôit tolok bajliś makłatu!" – |
„Nie chcę ja nic! Mnie trzeba iść dalej stracha szukać!” – |
“I don’t want anything! I have to go on in my search for fright!” |
|
|
|
| 63 |
I nūguoja paceļu! |
I nu-goja pacielu! |
I poszedł. |
And he went away. |
|
|
|
| 64 |
Aizguoja iz cytu kienisti, kur beja vīns vin [viņ] kieniņč [kieniņš] i kieninīne i sulains. |
Ajz-goja iz cytu kieniśti, kur bieja wins win kienińcz i kienininia i sułajns. |
Zaszedł do drugiego królestwa, gdzie był sam tylko król i królowa i jeden służący. |
He went to another kingdom where there was only a king, a queen and a servant. |
|
|
|
| 65 |
Īguojis iz pili, vaicoj jis, par kū nikur nikuo navā? – |
I-gojis iz pili, wajcoj jis, par ku nikur niko nawa? – |
Wszedłszy do zamku, pyta, czemu nigdzie nikogo niema? – |
He went to the castle and asked why there wasn’t anybody anywhere. |
|
|
|
| 66 |
A kieniņč [kieniņš] i kieninīne suok rauduot cīši i soka: |
A kienińcz i kienininia sôk raŭdot' ciszi i soka: |
A król i królowa zaczynają płakać i mówią: |
The king and queen began to cry bitterly and said: |
|
|
|
| 67 |
"Par tū, ka pi jūs lyla nalaime! |
"Par tu, ka pi jus łyła nałajmia! |
„Dlatego, ze u nich wielkie nieszczęście! |
“Because we have such big misfortune! |
|
|
|
| 68 |
Meita juos kai nūmyra, tai palyka puorluodāta par rogonu i cik nakts apād pa cylvākam. |
Miejta jos kaj nu-myra, taj pa-łyka porłodata par rogonu i cik nakt's ap-ad pa cyłŭakam. |
Córka ich jak umarła, tak została zaklęta w wiedźmę i każdej nocy zjada po człowieku. |
When our daughter died she became a witch by an evil spell and each night she devours a human. |
|
|
|
| 69 |
Jau vysu kienisti izjēde [izēde], – |
Jaŭ wysu kieniśti iz-jedia, – |
Już całe królestwo wyjadła, – |
She has already cleaned out the kingdom – |
|
|
|
| 70 |
iz ituos nakts īs sulains, reitā kieninīne, – |
iz itos nakt's iś sułajns, rejta kienininia, – |
na tę noc pójdzie służący, jutro królowa, |
this night the servant will go, tomorrow the queen, |
|
|
|
| 71 |
pareitā kieniņč [kieniņš] i beigta dzeive jūs!" – |
parejta kienińcz i biejgta dziejwia jus! – |
pojutrze król i koniec!” – |
the day after tomorrow it will be the king and our life will be at an end!” |
|
|
|
| 72 |
Jis soka: "Es šudiņ īšu iz jū, može jei mane naapjēss [naapēss]!" – |
Jis soka: "Eś szudiń iszu iz ju, może jej mania na ap-jeśś!" – |
On mówi: „Ja dziś pójdę do niej, może ona mię nie zje!” – |
He said: “Today I will go to her, maybe she won’t devour me!” |
|
|
|
| 73 |
Soka kieniņč [kieniņš]: "Naej, pats nu bailis nūmiersi!" – |
Soka kienińcz: "Na ej, pat's nu bajliś nu-miersi!" – |
„Nie idź, sam ze strachu umrzesz!” – |
Said the king: “Don’t go, you will die of fright!” |
|
|
|
| 74 |
"Na, īšu, – es bailis i mekleju!" – |
"Na, iszu, – eś bajliś i miekleju!" – |
„Nie, pójdę, ja stracha szukam!” – |
“No, I’ll go – It’s fright I am looking for!” |
|
|
|
| 75 |
Sazalada vokorā, nūīt iz baznīcu, – |
Saza-łada wokora, nu-it iz baźnicu, – |
Zebrał się wieczorem, idzie do kościoła, – |
He got ready in the evening and went to the church – |
|
|
|
| 76 |
nūvede jū sulains i aizslēdze. |
nu-wiadia ju sułajns i ajz-śladzia. |
zaprowadził go służący i zamknął. |
the servant took him there and locked him in. |
|
|
|
| 77 |
Verās, tei kieniņa meita guļ zalta škierstā, a iz vyds baznīcys brīsmeigi lyla guba kaulu! |
Wieras, tiej kieninia miejta gul załtâ szkierstâ, a iz wyds baźnicys briśmiejgi łyła guba kaŭlu! |
Patrzy, ta królewna leży w złotej trumnie, a na środku kościoła, okropnie wielka kupa kości! |
He saw the princess lying in a golden coffin, but in the middle of the church there was a terrible huge heap of bones! |
|
|
|
| 78 |
Aizdedze jis gramnīcys sveci, nūguoja aiz oltora, pataisēja rindži, acatupa [atzatupa] iz ceļu tamā rindžī, pajēme gruomotu i skaita puotors [puotorus]. |
Ajz-diadzia jis gramnicys świaci, nu-goja ajz ołtora pa-tajsieja rindżi, aca-tupa iz cielu tamâ rindżî, pa-jemia gromotu i skajta potors. |
Zaświecił gromnicę, poszedł za ołtarz, zrobił koło, ukląkł w tem kole, wziął książkę i mówi pacierze. |
He lighted the alter candles, went to the altar, made a circle, knelt down in the circle, took out his book and read prayers. |
|
|
|
| 79 |
Ka aizguoja pušnakts, izlīņ kienineite nu škiersta, ūš [ūž] i soka: |
Ka ajz-goja pusznakt's, iz-liń kieniniejtia nu szkiersta, usz i soka: |
Skoro przyszła północ, wyłazi królewna z trumny, wącha, wącha i mówi: |
At midnight the princess climbed out of the coffin, sniffed and said: |
|
|
|
| 80 |
"A kur te byus cylvāks, deļ apješšonys [apēsšonys] maņ?" – |
"A kur tia byŭś cyłŭaks, diel ap-jeszszonys mań?" – |
„A gdzie tu jest człowiek, do zjedzenia dla mnie?” – |
“Where is a human for me to devour?” |
|
|
|
| 81 |
Skraida pa vysu baznīcu, aizskrīņ [aizskrīn] aiz oltora. |
Skriajda pa wysu baźnicu, ajz-skriń ajz ołtora. |
Biegała po całym kościele, wbiegła za ołtarz: |
She ran about the whole church, she rushed to the altar. |
|
|
|
| 82 |
"A to tu te esi"? |
"A to tu tia esi"? |
„A toś ty tutaj?” – |
“Are you here?” |
|
|
|
| 83 |
I grib jū giut, a jis ar škaplerim syt jū par rūkom, – |
I grib ju giŭt, a jis ar szkaplerim syt ju par rukom, – |
I chciała go chwycić, ale on jak zaczął bić ją szkaplerzami po rękach, – |
And she wanted to catch him, but he hit her on the arms with the scapular – |
|
|
|
| 84 |
jei i nūkreit iz zemis! |
jej i nu-krejt iz ziamis! |
tak padła za ziemię. |
and she fell down! |
|
|
|
| 85 |
Triukās kuojuos, grib otkon jū giut, a jis otkon ar škaplerim! |
Triŭkas kojos, grib otkon ju giŭt, a jis otkon ar szkaplerim! |
Zerwała się na nogi, chce znowu go chwycić, a on znowu szkaplerzami! |
She jumped up and wanted to catch him again, but again he hit her with the scapular! |
|
|
|
| 86 |
Vot jis kovās ar jū, cikom gaiļs aizdzīduoja, – |
Wot jis kowas ar ju, cikom gajls ajz-dzidoja, – |
Bił się z nią, aż kogut zapiał, – |
So they fought until the cock crowed – |
|
|
|
| 87 |
tūlaik jei acastuoja [atzastuoja] nu juo i acagula [atzagula] škierstā. |
tułajk jej aca-stoja nu jô i aca-guła szkierstâ. |
wtedy ona go odeszła i położyła się w trumnie. |
then she let go and lay down in the coffin. |
|
|
|
| 88 |
Reitā atīt kieniņa sulains pazavārtu voi jis dzeivs iraida? |
Rejta, at-it kieninia sułajns paza-wartu woj jis dziejws irajda? |
Nazajutrz przychodzi królewski służący zobaczyć, czy on żyje jeszcze? |
In the morning the king’s servant came to look whether he was still alive |
|
|
|
| 89 |
a jis tup ceļūs i skaita puotors [puotorus]. |
a jis tup cielus i skajta potors. |
a on klęczy i mówi pacierze. |
and found him kneeling and saying prayers. |
|
|
|
| 90 |
Nūīt jis iz kieniņu, kieniņč [kieniņš] cīši ruods, a jis soka, vēļ iz ūtris nakts īškys iz baznīcu! |
Nu-it jis iz kieniniu, kienińcz ciszi rods, a jis soka, wial iz utris nakt's iszkys iz baźnicu! |
Zaprowadził go do króla, król nadzwyczaj rad, a on mówi, że jeszcze na drugą noc pójdzie do kościoła! |
He went to the king, who was very glad, and he said he would go to the church for another night. |
|
|
|
| 91 |
Vokorā nūvede jū sulains i aizslēdze, – |
Wokora nu-wiadia ju sułajns i ajz-śladzia, – |
Wieczorem zaprowadził go służący i zamknął, – |
In the evening the servant took him there and locked him in. |
|
|
|
| 92 |
a jis izkuope aukši [augši] pi varganu, iztaisēja rindži ar gramnīcys sveci i gaida. |
a jis iz-kopia aŭkszi pi warganu, iz-tajsieja rindżi ar gramnicys świaci i gajda. |
a on wlazł na chóry koło organów, zrobił koło gromnicą i czeka. |
He climbed up to the organ, made a ring of altar candles and waited. |
|
|
|
| 93 |
Jei izguoja vīnpacmatā [vīnpadsmatā] stundē, par vīnu stundi jau ogruokē i suoka juo meklēt, – |
Jej iz-goja winpacmata stundia, par winu stundi jaŭ ogrok i sôka jo mieklet', – |
Wyszła ona o jedenastej godzinie, o jedną godzinę już wcześniej i zaczęła go szukać, – |
She came out at eleven o’clock, one hour earlier than before and started to seek him. |
|
|
|
| 94 |
dastatēja škierstu i grib kuopt aukši [augši]. |
da-statieja szkierstu i grib kopt' aŭkszi. |
przystawiła trumnę i chce wleźć na chóry. |
She pushed the coffin [under the gallery] and wanted to climb up. |
|
|
|
| 95 |
Jis pajēme i krista jū ar škaplerim, tai jei krita, i otkon kuope, – |
Jis pa-jemia i kriśta ju ar szkaplerim, taj jej krita, i otkon kopia, – |
Zaczął ją żegnać szkaplerzami, tak spadła i znowu wlazła, – |
He hit her crosswise with the scapular and she fell down, but she climbed up again – |
|
|
|
| 96 |
kuope i krita i tai jū mūcēja, cikom gaiļs aizdzīduoja, – |
kopia i krita i taj ju mucieja, cikom gajls ajz-dzidoja, – |
wlazła i spadła i tak go męczyła, aż kogut zapiał, – |
she climbed and she fell and struggled with him until the cock crowed. |
|
|
|
| 97 |
tūlaik i acagula [atzagula] škierstā. |
tułajk i acaguła szkierstâ. |
wtedy się położyła do trumny. |
Then she lay down in her coffin. |
|
|
|
| 98 |
Reitā, atguoja sulains, nūvede jū iz kieniņu, – |
Rejta, at-goja sułajns, nu-wiadia ju iz kieniniu, – |
Nazajutrz, przyszedł służący, zaprowadził go do króla, – |
In the morning the servant came and led him to the king. |
|
|
|
| 99 |
kieniņč [kieniņš] prosa jū, kab palyktu, cikom jis jū ratavuos. |
kienińcz prosa ju, kab pa-łyktu, cikom jis ju ratawoś. |
król prosi go, żeby został, dopóki jej nie zbawi. |
The king asked him to stay until he would have rescued her. |
|
|
|
| 100 |
Jis i palyka, nūguoja iz baznīcu iz trešys nakts i paleida zam škiersta, zamuškys, – |
Jis i pa-łyka, nu-goja iz baźnicu iz treszys nakt's i pa-łejda zam szkiersta, zamuszkys, – |
On został, poszedł do kościoła na trzecią noc i wlazł pod trumnę, pod spód, – |
He stayed, he went to the church for the third night and crept under the coffin, underneath. |
|
|
|
| 101 |
a jei jau izlīņ dasmatā stundē i meklej jū pa baznīcu. |
a jej jaŭ iź-liń dasmata stundia i mieklej ju pa baźnicu. |
a ona wyłazi już o dziesiątej godzinie i szuka go po kościele. |
That night she climbed out already at ten o’clock and sought him in the church. |
|
|
|
| 102 |
Cikom jei meklēja, jis tai šaļtei, īkuope juos škierstā i acagula [atzagula]. |
Cikom jej miekleja, jis taj szaltiaj, i-kopia jos szkiersta i aca-guła. |
Podczas gdy go szukała, on wlazł do jej trumny i położył się. |
While she was searching for him he climbed into her coffin and lay down. |
|
|
|
| 103 |
Jei atskrēja, saūda i klīdz, kab palaistu jū, a jis soka: |
Jej at-skrieja, sa-uda i klidz, kab pa-łajstu ju, a jis soka: |
Ona przybiega, zwąchała go i krzyczy, żeby ją puścił, a on mówi: |
She came running, snuffled and yelled to let her in, but he said: |
|
|
|
| 104 |
"Puorzakrist, to palaiškys? [!]" – |
"Porza-krist, to pa-łajszkys?" – |
„Przeżegnaj się, to puszczę!” – |
“Cross yourself and I will let you in!” |
|
|
|
| 105 |
Jei soka, šei jau treis desmit pīci godi krista namatuse, šei aizamiersa, namuok! – |
Jej soka, szej jaŭ trejs dieśmit pici godi krista na matusia, szej ajza-miersa, na môk! – |
Ona mówi, że już trzydzieści pięć lat się nie żegnała, zapomniała, nie umie! |
She said she hadn’t crossed herself for thirty five years and had forgotten how to do it. |
|
|
|
| 106 |
Jis soka: "Sok piec mane pakaļ! |
Jis soka: "Sok piec mania pakal! |
On mówi: „Mów za mną! |
He said: “Say after me: |
|
|
|
| 107 |
Īkš vuorda Dīva Tāva, Dāla, svātā Gora, –amen!" – |
Iksz ŭorda Diwa Tawa, Dała, swata Gora, – amen!" – |
W imię Ojca, Syna i Ducha świętego, – amen!” |
In the name of the Father, of the Son, and of the Holy Spirit – Amen!” |
|
|
|
| 108 |
A jei soka: "Īkš vuornom, žogotom, vysim seikim putnenim!" – |
A jej soka: "Iksz wornom, żogotom, wysim siejkim putnienim!" – |
A ona mówi: „Wronom, srokom, wszystkim drobnym ptaszkom!” – |
But she said: “In the name of crows, of magpies, and of all small birds!” |
|
|
|
| 109 |
Nūzamūcēja jis ar jū gluži, cikom davede jū da tuo, ka jei puorzakristeja i suoka piec juo pakaļ skaitēt: "Tāvs myus". – |
Nuza-mucieja jis ar ju głużi, cikom dawiedia ju da tô, ka jej porza-kriśtieja i soka [=sôka] piec jô pakal skajtiet: "Taŭs myŭs". – |
Męczył się z nią okropnie, nim ją zmusił do tego, że się przeżegnała i zaczęła za nim mówić: „Ojcze nasz.” – |
He struggled with her a lot before he brought her to cross herself and say after him: “Our Father”. |
|
|
|
| 110 |
Nūskaitēja "Tāvs myus," i prosa: |
Nu skajtieja "Taŭs myŭs," i prosa: |
Zmówiła „ojcze nasz” i prosi: |
She said “Our Father” and begged: |
|
|
|
| 111 |
"Tagad laid mani! |
"Tagad łajd mani! |
„Teraz puść mię! |
“Now let me in! |
|
|
|
| 112 |
Tiuleņ gaiļs aizdzīduos, a iz mane drēbis degs!" – |
Tiŭleń gajls ajz-dzijdoś, a iz mania driabiś diagś!" – |
Zaraz kogut zapieje, a na mnie ubranie się zapali!” – |
Soon the cock will crow and my clothes will burn!” |
|
|
|
| 113 |
A jis juos nalaiž! |
A jis jos na łajż! |
A on jej nie puszcza! |
But he didn’t let her! |
|
|
|
| 114 |
Aizdzīduoja gaiļs i suoka drēbis degt iz juos i jei palyka plyka! |
Ajz-dzidoja gajls i sôka driabiś diagt' iz jos i jej pa-łyka płyka! |
Zapiał kogut i zaczęło ubranie się palić na niej i została nagą! |
The cock crowed and her clothes started to burn on her and she was naked! |
|
|
|
| 115 |
Jis izskrēja nu škiersta, sagiva jū aiz rūkys i turēja cīši, a jei apzamete i par luoci, i par vylku, i par lopsu, par vysaidim zvierim i par vysaidim tuorpim, – |
Jis iz-skriaja nu szkiersta, sa-giwa ju ajz rukys i turiaja ciszi, a jej apza-miatia i par łoci, i par wyłku, i par łopsu, par wysajdim zwierim i par wysajdim torpim, – |
On wyskoczył z trumny, chwycił ją za ręce i trzymał mocno, a ona przerzucała się w niedźwiedzia, i w wilka, i w lisa, w różne zwierzęta i w różne gady, – |
He jumped out of the coffin, caught her by the hand and held her tight, and she turned into a bear, into a wolf, into a fox, into all kinds of beasts and all kinds of reptiles – |
|
|
|
| 116 |
piec tuo izataisēja par vuorpsti. |
piec tô, iza-tajsieja par worpsti. |
potem, stała się wrzecionem. |
then she turned into a spindle. |
|
|
|
| 117 |
Jis tū vuorpsti sagiva i puorlauze iz ceļu, par kreisū placu puorsvīde, zam lobuos pazusis izgiva, kab naizkrystu iz zemis i tūlaik jei palyka par jaunu meitu, tai kai beja pet [pret] smierti. |
Jis tu worpśti sa-giwa i porłaŭzia iz cielu, par krejsu placu por-świdia, zam łobos pazusis iz-giwa, kab na iz-krystu iz ziamiś i tułajk jej pałyka par jaŭnu miejtu, taj kaj bieja piet' śmierti. |
On to wrzeciono złapał i złamał na kolanie, przez lewe ramię przerzucił, pod prawą pachą chwycił, żeby nie spadło na ziemię i wtedy ona stała się młodą dziewczyną, taką, jaką była przed śmiercią. |
He took the spindle and broke it on his knee, threw it over his left shoulder and caught it over his right shoulder so it didn’t fell down and at that moment she became a young girl as she had been at the time of her death. |
|
|
|
| 118 |
Vot jis apsēde jū ar sovu sveitu, acatupe [atzatupe] oba divi iz ceļu i suoka skaitēt puotors [puotorus]. |
Wot jis ap-siadia ju ar soŭu świejtu, aca-tupia oba diwi iz cielu i soka [=sôka] skajtiet' potors. |
On okrył ją swoją sukmaną, uklękli obydwoje i zaczęli się modlić. |
He covered her with his coat, they both knelt down and began to say prayers. |
|
|
|
| 119 |
Jau ausa gaisma, ka atguoja sulains attaisēt duris i atroda jūs oba div. |
Jaŭ aŭsa gajsma, ka at-goja sułajns at-tajsiet duris i at-roda jus oba diŭ. |
Już świtał dzień, kiedy przyszedł służący otworzyć drzwi i znalazł ich obydwoje. |
At dawn the servant came and opened the door and found the two of them. |
|
|
|
| 120 |
Vot jis nūvede jū iz kieniņu, iz kieninīni, a jī tiuleņ i pazyna, ka jūs meita! |
Wot jis nu-wiadia ju iz kieniniu, iz kieninini, a ji tiŭleń i pa-zyna, ka jus miejta! |
Zaprowadził do króla, do królowej, którzy zaraz poznali, że to ich córka! |
He brought them to the king and the queen and they at once recognized her daughter! |
|
|
|
| 121 |
I gribēja jī, kab jis pajimtu jū sev par sīvu, a jis atsacēja, ka mužikam napīdar ženeitīs ar kieniņa meitu! |
I gribieja ji, kab jis pa-jimtu ju sieŭ par sîwu, a jis at-sacieja, ka mużikam na pidar żenieitiś ar kieninia miejtu! |
I chcieli, żeby on ją wziął sobie za żonę, ale on odpowiedział, że chłopu nie przystoi żenić się z królewną! |
They wanted him to take her for his wife, but he answered that it was not fitting for a poor farmer to marry a princess! |
|
|
|
| 122 |
Jī grib jam aizmoksuot, a jis nikaidys moksys najem, soka, ka bailis jau gon pīredzēja, navā jam vairāk kuo meklēt, īs jau tagad iz sātu! |
Ji grib jam ajz-moksot', a jis nikajdys moksys na-jem, soka, ka bajliś jaŭ gon pi-riedzieja, nawa jam wajrak kô mieklet', iś jaŭ tagad iz satu! |
Chcieli mu zapłacić, ale on żadnej zapłaty nie wziął, mówiąc, że strachu już dość zobaczył, i niema już czego więcej szukać, że pójdzie teraz do domu! |
They wanted to pay him, but he wouldn’t take any money from them, he said he had seen enough fright and didn’t have to continue his search, he would go home now! |
|
|
|
| 123 |
Nu, i nūguoja jis iz sātu dzeivuoja tī i šudiņ može dzeivoj! |
Nu, i nu-goja jis iz satu dziejwoja ti i szudiń może dziejwoj! |
I poszedł do domu, żył tam i dziś może żyje! |
So he went home and lived happily ever after! |
|
|
|