| 1 |
44. Ap bednu puisi i ap lopsu |
44. Ap biednu pujsi i ap łopsu |
44. O biednym chłopaku i o lisie. |
44. The poor boy and the fox |
|
|
|
| 2 |
Beja bednys ceļvēceņč [ciļvēceņš], jis služēja par lesniku, nūmyra jam sīva i palyka dāls mozs. |
Bieja biednys cielwiecieńcz, jis służeja par leśniku, nu-myra jam siwa i pa-łyka dałs mozs. |
Był biedny człowiek, służył za leśnego; umarła mu żona i został syn mały. |
There was a poor little man who was in service as a woodman. His wife died and left a little son. |
|
|
|
| 3 |
Vīnu dīnu sagiva jis mužiku mežā, kur cierta bārzs [bārzus] zemē, – |
Winu dinu sa-giwa jis mużiku mieżâ, kur cierta barzs ziamia, – |
Jednego dnia złapał on chłopa w lesie, który zrąbał brzozę, – |
One day he caught a farmhand in the wood who was chopping down a birch tree. |
|
|
|
| 4 |
jis atjēme jam ciervi, atguojis iz ustobu, apkuka iz golda i nūmyra. |
jis at-jemia jam cierwi, at-gojis iz ustobu, ap-kuka iz gołda i nu-myra. |
odebrał mu siekierę, przyszedłszy do izby, oparł się na stole i umarł. |
He took the axe from him, went home, sat down at the table and died. |
|
|
|
| 5 |
Atīt tys mužiks, kab par škuodi aizmoksuot i verās, ka jis jau nūmierss [nūmiers]! |
At-it tys mużiks, kab par szkodi ajz-moksot' i wieras, ka jis jaŭ nu-mierśś! |
Przychodzi ten chłop, żeby za szkodę zapłacić i patrzy, że on już umarł! |
The farmhand came to pay for the damage and saw that he was dead. |
|
|
|
| 6 |
Jis ciervi pajēme i nūguoja, a tys puiseits aizsvīde guni, sadadzynuoja i sātu i tāvu, i palyka cik plyks ceplis! |
Jis cierwi pa-jemia i nu-goja, a tys pujsiejts ajz-świdia guni, sa-dadzynoja i satu i tawu, i pa-łyka cik płyks ciepliś! |
Siekierę wziął i poszedł, a ten chłopak zarzucił ogień, spalił i chatę i ojca i został tylko goły piec! |
He took his axe and left. Now the little boy threw a fire and burnt down the house and the father, nothing but the oven remained. |
|
|
|
| 7 |
Jis īleida tamā ceplī i sēdēja i nikas juo nazynoa, ka jis vēļ dzeivs ira. |
Jis i-lejda tamâ cieplî i siediaja i nikas jô na-zynoa, ka jis wial dziejws ira. |
Wlazł do tego pieca i siedział i nikt nie wiedział, że on jeszcze żyje. |
He crept into the oven and sat there, and nobody knew that he was still alive. |
|
|
|
| 8 |
Atskrēja lopsa i soka jam tai: |
At-skriaja łopsa i soka jam taj: |
Przybiegła liszka i powiada mu tak: |
A fox came running and spoke thus: |
|
|
|
| 9 |
"Klausīs! nūsit tu maņ tū zyrgu, kur tāvs tev pamete, to es tev izsvuotuošu kieniņa meitu i pats tu paliksi par kienini!" – |
"Kłaŭsiś! nu-sit' tu mań tu zyrgu, kur taŭs tieŭ pa-miatia, to eś tieŭ iz-swotoszu kieninia miejtu i pat's tu pa-liksi par kienini!" – |
„Słuchaj! zabij ty mi tego konia, którego ojciec ci zostawił, to ja ci wyswatam królewnę i sam zostaniesz królem!” – |
“Listen! Kill for me the horse that your father has left you and I will woe a king’s daughter for you and you will become a king yourself!” |
|
|
|
| 10 |
Puiškins pajēme pagali, lyka par golvu zyrgam, kur āde [ēde] pi sietenis i nūsyta jū, a lopsa pīdzēra [pīdzēre] ašņa i apjēde [apēde] gobulu galis i soka tai iz puisi: |
Pujszkins pa-jemia pagali, łyka par gołwu zyrgam, kur adia pi sietieniś i nu-syta ju, a łopsa pi-dziera asznia i ap-jedia gobułu galiś i soka taj iz pujsi: |
Chłopak wziął polano, dał po głowie koniowi, który się pasł przy płocie i zabił go, a liszka napiła się krwi, zjadła kawałek mięsa i mówi tak do chłopca: |
The boy took a piece of wood and put it at the head of the horse that was grazing at the fence and he killed it. The fox drank from the blood and ate a piece of meat and said to the boy: |
|
|
|
| 11 |
"Sorgoj tuo zyrga, kab maņ citi zvieri naapāstu juo! |
"Sorgoj tô zyrga, kab mań citi źwieri na ap-astu jô! |
„Pilnuj tego konia, żeby mi inne zwierzęta go nie zjadły! |
“Guard this horse so that other animals won’t eat from it! |
|
|
|
| 12 |
Es īšu iz kienini!" – |
Eś iszu iz kienini!" – |
Ja pójdę do króla!” – |
I will go to the king!” |
|
|
|
| 13 |
Nūskrēja iz mežu, izguoja iz klajumeņa, doncoj, skrīņ, kiuleņč [kiuleņus] mat, veselējas, ka jau paāduse i padzāruse. |
Nu-skriaja iz mieżu, iz-goja iz kłajumienia, doncoj, skriń, kiŭleńćz mat, wiesielejas, ka jaŭ pa-adusia i pa-dzarusia. |
Pobiegła do lasu, wyszła na polanę, tańczy, biega, koziołki przewraca, cieszy się, że się najadła i napiła. |
The fox ran off to the wood, went to a clearance, danced, ran around, somersaulted, frolicked, for it had eaten and drunk. |
|
|
|
| 14 |
Izīt vylks nu kriumu i vaicoj iz jū: |
Iz-it wyłks nu kriŭmu i wajcoj iz ju: |
Wychodzi wilk z krzaków i pyta: |
A wolf came out from the bushes and asked it: |
|
|
|
| 15 |
"Kūmeņ, kur tad tu beji, ka taida lusteiga?" – |
"Kumień, kur ta tu bieji, ka tajda luśtiejga?" – |
„Kumeczko, gdzie byłaś, żeś taka wesoła?” – |
“My pal, were have you been that you are so cheerful?” |
|
|
|
| 16 |
A lopsa atsoka: "U, tu! bīzauss! Kū tu zini! |
A łopsa at-soka: "U, tu! bizaŭśś! Ku tu zini! |
A liszka odpowiada: „Ach ty kłapouchy! Co ty wiesz! |
The fox replied: “Oh you, big-ear! What do you know! |
|
|
|
| 17 |
Es beju gostūs pi kieniņa Grudiņa – |
Eś bieju gostus pi kieninia Grudinia – |
Byłam w gościnie u króla Groma, – |
I was visiting King Thunder – |
|
|
|
| 18 |
tī gūds brīsmeigs deļ vysu zvieru, – |
ti gûds briśmiejgs diel wysu zwieru, – |
tam bal okropny dla wszystkich zwierząt – |
he is giving a terrible feast for all animals – |
|
|
|
| 19 |
kas grib, var nūīt, byus paēds i pazadzērs!" – |
kas grib, war nu-it, byŭś pa-jeds i paza-dzierś!" – |
kto chce, może pójść, naje się i napije się do woli!” – |
whoever wants may go there and will get food and drink!” |
|
|
|
| 20 |
"Kūmeņ, nūved tu mani iz tīneni!" prosa vylks, – |
"Kumień, nu-wiad' tu mani iz tinieni!" prosa wyłks, – |
„Kumeczko, zaprowadź mię tam!” prosi wilk, – |
“Take me there, my pal!” asked the wolf. |
|
|
|
| 21 |
a lopsa atsoka: "Vot es tevi tiuleņ i vezšu [vesšu]! |
a łopsa at-soka: "Wot eś tiewi tiŭleń i wiezszu! |
a liszka odpowiada: „Ja cię tak zaraz i poprowadzę!” |
But the fox replied: “I should take you there at once? You wish! |
|
|
|
| 22 |
Salos sovu vysu radni, koč aiz kaidam symtam jiusu byutu, tūreiz es jums i vezšu [vesšu]! |
Sa-łoś soŭu wysu radni, kocz ajz kajdam symtam jiusu byŭtu, turiejź eś jums i wieźszu! |
Zbierz swoją całą rodzinę, żeby was było więcej niż sto, wtedy ja was zaprowadzę! |
Assemble all your kin so that there be about a hundred of you, then I will take you! |
|
|
|
| 23 |
Byus gūds vysu mienesi!" |
Byŭś gûds wysu mieniesi!" |
Będzie bal cały miesiąc!” |
The feast will last for a whole month!” |
|
|
|
| 24 |
Vylks nūguoja iz mežu, aizgauduoja vysā golvā, sazalasēja lels pulks vylku i īt iz lopsu. |
Wyłks nu-goja iz mieżu, ajz-gaŭdoja wysa gołwa, saza-łasieja lełs pułks wyłku i it iz łopsu. |
Wilk poszedł do lasu, zawył na całe gardło, zebrał wielkie stado wilków i idzie do liszki. |
The wolf left the wood and howled at the top of its lungs, and a large pack of wolves came together and went to the fox. |
|
|
|
| 25 |
Jei soka: "Nu, labi! |
Jej soka: "Nu, łabi! |
Ona mówi: „Dobrze! |
The fox said: “Well then! |
|
|
|
| 26 |
ejte ar manim, a veritēs, kab nikur nikas naiztyktyļat [naiztyktuļat]!" – |
ejtie ar manim, a wieritiaś, kab nikur nikas na iz-tyktylat'!" – |
pójdźcie do mnie i pamiętajcie, żebyście nigdy nic nie ruszyli!” – |
Come with me but take care not to damage anything!” |
|
|
|
| 27 |
Atīt iz upi, vajaga puormaut, jei soka: |
At-it iz upi, wajaga por maŭt', jej soka: |
Przychodzą do rzeki, trzeba przepłynąć, ona mówi: |
They came to a river which they had to cross and the fox said: |
|
|
|
| 28 |
"Pagaidit drusceņu, nūzamozguoit [nūzamozgojit], es īšu pazavārtu kur deļ jiusu golds byus pastateits!" |
"Pagajdit druścieniu, nuza-mozgoit, eś iszu paza-wartu kur diel jiŭsu gołds byŭś pastatiejts!" |
„Poczekajcie troszeczkę, obmyjcie się, ja pójdę zobaczyć gdzie dla was stół będzie zastawiony!” – |
“Wait a little, wash yourself while I go and see where the table for you has been made!” |
|
|
|
| 29 |
Nūskrēja iz kienini Grudini i soka tai: |
Nu-skriaja iz kienini Grudini i soka taj: |
Pobiegła do króla Groma i mówi tak: |
The fox ran to King Thunder and said: |
|
|
|
| 30 |
"Jauns kieniņč [kieniņš] syuta mani svuotūs i atsyuta gastiņčim vysaidu zvieru, – |
"Jaŭns kienińcz syŭta mani swotus i at-syŭta gaśtińczim wysajdu źwieru, – |
„Nowy król przysyła mnie w swaty i przysyła w podarunku różnych zwierząt, – |
“A young king sends me as a wooer, and he is sending all kinds of animals as a present – |
|
|
|
| 31 |
kur, kieniņč [kieniņš], vītu dūsi deļ jūs?" – |
kur, kienińcz, witu dusi diel jus?" – |
gdzie je królu umieścisz?” – |
where will you have them, King?” |
|
|
|
| 32 |
Kieniņč [kieniņš] dūmoj sev, kas tys byus par kieniņu taidu jaunu? |
Kienińcz dumoj sieŭ, kas tys byŭs par kieniniu tajdu jaŭnu? |
Król myśli sobie, co to za król taki nowy! |
The king wondered who was this young king. |
|
|
|
| 33 |
Līk pīgatavēt pyuni i cyssu [cysu] tī pīkluot. |
Lik pi-gatawiet pyŭni i cyssu ti pi-kłot'. |
Kazał przygotować stodołę i słomy tam posłać. |
He ordered a barn be prepared and hay laid on the floor. |
|
|
|
| 34 |
A lopsa nūskrīņ iz vilkim i soka: |
A łopsa nu-skriń iz wilkim i soka: |
A liszka leci do wilków i mówi: |
The fox ran off to the wolves and said: |
|
|
|
| 35 |
"Nu, maunit par upi, bīzauss i nazaverit ni iz lobū, ni iz kairū pusi, taišni piec mane pakaļ ejte!" |
"Nu, maŭnit par upi, biz-aŭśś i naza-wierit ni iz łobu, ni iz kajru pusi, tajszni pieć mania pakal ejtie!" |
„No, płyńcie przez rzekę, kłapouchy i nie patrzcie ani w prawą, ani w lewą stronę, prosto za mną z tyłu jedźcie!” – |
“Now swim across the river, big-ears, and don’t look neither right nor left, just follow me!” |
|
|
|
| 36 |
Īskrēja pīgatavētā pyunē, tiuleņ durs sataisēja cīši, a lopsa padbuoze golvu zam slīksņa i soka: |
I-skriaja pigatawietâ pyŭniâ, tiŭleń durs sa-tajsieja ciszi, a łopsa pad-bozia gołwu zam ślikśnia i soka: |
Wbiegli do przygotowanej stodoły, zaraz drzwi zamknęli, a liszka wsunęła głowę pod próg i mówi: |
They ran into the barn that had been prepared and the fox closed the door at once, stuck its head under the threshold and said: |
|
|
|
| 37 |
"Vot jiusim i cīms! vot jiusim i gūds!" – |
"Wot jiŭsim i cîms! wot jiŭsim i gûds!" – |
„Ot wam i gościna! ot wam i bal!” – |
“Here you have your party! Here you have your feast!” |
|
|
|
| 38 |
Kieniņč [kieniņš] breinīs, kas tys taids par lylu bagaturi, ka jis tur cik zvieru zam sovys vaļdēšonys, a lopsa soka, ka par nedeļu vēļ atsyutēs, vairuok! |
Kienińcz briejniś, kas tys tajds par łyłu bagaturi, ka jis tur cik źwieru zam soŭys waldieszonys, a łopsa soka, ka par niedielu wial at-syŭtieś, wajrok! |
Król dziwi się, co to taki za wielki mocarz, który ma tyle źwierząt pod swojem panowaniem, a liszka mówi, że za tydzień, jeszcze przyśle więcej! |
The king wondered about this rich man who had so many animals under his rule, and the fox said that in a week he would send even more! |
|
|
|
| 39 |
Nūskrēja iz teiruma, nūzavēra kur ļauds struoduoja, sajēme nu jūs maizi, bīzupīnu, nūnese tam puiškinam, – |
Nu-skriaja iz tiejruma, nuza-wiera kur łaŭd's strodoja, sajemia nu jus majzi, bizu-pinu, nu-niasia tam pujszkinam, – |
Pobiegła na pole, wypatrzyła gdzie ludzie pracowali, porwała u nich chleba, twarogu, zaniosła chłopakowi, – |
The fox ran to a field, looked for a place where people were working, took from them bread and cottage cheese and brought it to the boy. |
|
|
|
| 40 |
poša pajēde [paēde] zyrga galis i nūguoja iz klajumeņa i otkon doncoj, skrīņ, kiuleņč [kiuleņus] mat! |
posza pa-jedia zyrga galiś i nu-goja iz kłajumienia i otkon doncoj, skriń, kiŭleńcz mat! |
sama pojadła końskiego mięsa i poszła na polanę i znowu tańczy, biega, koziołki maga!... |
The fox itself ate horse meat, went out to the clearance and danced again, frolicked and somersaulted. |
|
|
|
| 41 |
Izīt luocs i vaicoj: "Kur tu beji, kūmeņ, ka tu taida lusteiga?" – |
Iz-it łoćś i wajcoj: "Kur tu bieji, kumień, ka tu tajda luśtiejga?" – |
Wychodzi niedźwiedź i pyta: „Gdzie ty byłaś kumeczko, żeś taka wesoła?” – |
A bear came out and asked: “Where have you been, my friend, that you are so merry?” |
|
|
|
| 42 |
Jei soka: "Kū tu zini, greizysdepe? |
Jej soka: "Ku tu zini, grejzys-diapia? |
Ona mówi: „Co ty wiesz, krzywołapy? |
It said: “What do you know, Awry Paw? |
|
|
|
| 43 |
Tu zini depi vin [viņ] zeist! |
Tu zini diapi win ziejśt'! |
Ty umiesz tylko łapy ssać! |
You know nothing but to suck your paw! |
|
|
|
| 44 |
Es beju gostūs pi kieniņa Grudiņa, tī gūds deļ vysu zvieru, jēdīņa [iedīņa] i dzierīņa da kokla!'' – |
Eś bieju gostus pi kieninia Grudinia, ti gûds diel wysu źwieru, jedinia i dzierinia da kokła!" – |
Byłam w gościnie u króla Groma, tam bal dla wszystkich źwierząt, jedzenia i picia po szyję!” – |
I was visiting King Thunder, there is a feast for all animals, food and drink aplenty!” |
|
|
|
| 45 |
Luocs soka: "Kūmeņ, nūved i mani iz tīneni!" – |
Łoćś soka: "Kumień, nu-wiad' i mani iz tinieni!" – |
Niedźwiedź mówi: „Kumosiu, zaprowadź i mnie tam!” – |
The bear said: “Take me there, my friend!” |
|
|
|
| 46 |
A lopsa atsoka: "Tiuleņ es tevi, vīnu greizūdepi i vezšu [vesšu]! |
A łopsa at-soka: "Tiŭleń eś tiewi, winu grejzu-diapi i wieźszu! |
A liszka odpowiada: „Zaraz ja ciebie, krzywołapy jeden, tak i poprowadzę! |
But the fox replied: “Should I take you, one single awry paw? You wish! |
|
|
|
| 47 |
Salos vysu sovu radni i bruoļš [bruoļus] sovus, tūlaik es jiusu vezšu [vesšu], ka jius byus daudzi!" |
Sa-łos wysu soŭu radni i brolsz soŭus, tułajk eś jiŭsu wieźszu, ka jiŭs byŭś daŭdzi!" |
Zbierz całą swoją rodzinę i braci swoich, wtedy was zaprowadzę, jak was będzie dużo!” – |
Gather your friends and family, I’ll take you there when there are many of you!” |
|
|
|
| 48 |
Luocs nūguoja iz mežu, ka aizgramze, ka saskrēja luoču nu vysu pušu, aiz div simti sazalasēja i īt iz lopsu. |
Łoćś nu-goja iz mieżu, ka ajz-gramzia, ka sa-skriaja łoczu nu wysu puszu, ajz diŭ simti saza-łasieja i it iz łopsu. |
Niedźwiedź poszedł do lasu, jak zaryczał, jak zbiegły się niedźwiedzie ze wszystkich stron, tak przeszło dwie setki ich się zebrało i idą do liszki. |
The bear went into the wood and as he grunted out loud, bears came running from all sides, more than two hundred came together and went to the fox. |
|
|
|
| 49 |
Lopsa soka "Nu, labi, ejte pakaļ piec mane, toļko naiztīcit [naaiztīcit] nikur nikuo!" – |
Łopsa soka "Nu, łabi, ejtie pakal piec mania, tolko na iz-ticit nikur niko!" – |
Liszka mówi: „No, dobrze, idźcie za mną, tylko nie ruszcie nigdzie nic!” – |
The fox said: “Well then, follow me, but don’t damage anything on your way!” |
|
|
|
| 50 |
Atguojuši iz upi, soka jei: |
At-gojuszi iz upi, soka jej: |
Przyszedłszy do rzeki, mówi: |
When they came to the river the fox said: |
|
|
|
| 51 |
"Pagaidit, pazamozgoit [pazamozgojit] te, es īšu pazavārtu kur deļ jiusu golds byus apsakts [apsagts]!" – |
"Pa-gajdit, paza-mozgoit tia, eś iszu paza-wartu kur diel jiŭsu gołds byŭś ap-sakts!" – |
„Poczekajcie, pomyjcie się tu, pójdę zobaczyć gdzie dla was stół będzie nakryty!” – |
“Wait here and wash while I go to look where your table has been laid!” |
|
|
|
| 52 |
Nūskrēja iz kienini Grudini i soka: |
Nu-skriaja iz kienini Grudini i soka: |
Pobiegła do króla Groma i mówi: |
It ran to Kind Thunder and said: |
|
|
|
| 53 |
"Jauns kieniņč [kieniņš] syuta gastiņčim divi simti luoču, – |
"Jaŭns kienińcz syŭta gastińczim diwi simti łoczu, – |
„Nowy król przysyła w podarunku dwieście niedźwiedzi, – |
“The young king sends you a present of two hundred bears – |
|
|
|
| 54 |
kur byus deļ jūs vīta?" |
kur byŭś diel jus wita?" |
gdzie będzie dla nich miejsce?” – |
where will be place for them?” |
|
|
|
| 55 |
Kieniņč [kieniņš] lyka pīgatavēt ūtru pyuni, vēļ lyluoku, a lopsa skrīņ iz luočim i soka: |
Kienińcz łyka pi-gatawiet utru pyŭni, wial łyłoku, a łopsa skriń iz łoczim i soka: |
Król kazał przygotować drugą stodołę, jeszcze większą, a liszka bieży do niedźwiedzi i mówi: |
The king ordered another barn be prepared, one still bigger, and the fox rushed to the bears and said: |
|
|
|
| 56 |
"Mudri, mudri, greizuosdepis, ejte taišni, nazaverit ni z [iz] kreisū pusi, ni z [iz] lobū pusi!" – |
"Mudri, mudri, grejzos-diapiś, ejtie tajszni, naza-wierit ni z krejsu pusi, ni z łobu pusi!" – |
„Prędko, prędko, krzywe – łapy, idźcie prosto, nie patrzcie ani w lewą stronę, ani w prawą stronę!” |
“Quick, quick, Awry Paws, go straight, don’t look neither right nor left!” |
|
|
|
| 57 |
Nūvede jūs iz pyuni, durs tiuleņ sataisēja cīši, a jei, pīleikuse zam slīkšņa i soka: |
Nu-wiadia jus iz pyŭni, durs tiŭleń sa-tajsieja ciszi, a jej, pi-lejkusia zam śliksznia i soka: |
Zaprowadziła ich do stodoły, drzwi zaraz zamknęli, a ona, schyliwszy się pod próg i mówi: |
It led them to the barn, shut the door, put its head under the threshold and said: |
|
|
|
| 58 |
"Vot jiusim i gūds, byusit vasali!" |
"Wot jiŭsim i guds, byŭsit wasali!" |
„Ot wam i bal, bądźcie zdrowi!” – |
“Here is your feast, have a good time!” |
|
|
|
| 59 |
I nūskrēja paceļu. |
I nu-skriaja pacielu. |
I pobiegła. |
And ran away. |
|
|
|
| 60 |
Kieniņč [kieniņš] Grudiņc [Grudiņs] breinīs, kas tys par taidu bagaturi, ka jis cik zvieru tur zam sovys valdēšonys, a lopsa soka: |
Kienińcz Grudińc briejniś, kas tys par tajdu bagaturi, ka jis cik zwieru tur zam soŭys waldieszonys, a łopsa soka: |
Król Grom dziwi się, co to za taki mocarz, że tyle zwierząt ma pod swojem panowaniem, a liszka mówi: |
King Thunder wondered about this rich man who had so many animals under his rule, and the fox said: |
|
|
|
| 61 |
"Kas tys vēļ jam ira! |
"Kas tys wial jam ira! |
„Co to mu znaczy? |
“What is this for him! |
|
|
|
| 62 |
Par nedeļu jis vēļ vairuok atsyutēs, toļko grib, kab taisēt mudruok kuozys!" – |
Par niedielu jis wial wajrok at-syŭtieś, tolko grib, kab tajsiet mudrok kozys!" – |
Za tydzień on jeszcze więcej przyśle, tylko chciałby przyśpieszyć wesele!” – |
In a week he will send still more, only he wishes that the wedding be prepared more quickly!” |
|
|
|
| 63 |
Kieniņč [kieniņš] apzajēme, ka kuozys sataisēs, a lopsa nūskrēja iz teiruma, pīzoga galis, maizis, bīza pīna deļ puiškina, poša pījēde [pīēde] zyrga galis i sauleite [sauleitei] lācūt, izguoja iz klajumeņa. |
Kienińcz ap za-jemia, ka kozys sa-tajsieś, a łopsa nu-skriaja iz tiejruma, pi-zoga galiś, majziś, biza pina diel pujszkina, posza pi-jedia zyrga galiś i saŭlejtia łacut', iz-goja iz kłajumienia. |
Król obiecał, że wesele będzie, a liszka pobiegła na pole, nakradła mięsa, chleba, twarogu dla chłopaka, sama zjadła koniny i o wschodzie słonca wyszła na polanę. |
The king promised that the wedding would be prepared and the fox ran to the field, stole meat, bread and cottage cheese for the boy, itself ate horse meat to its fill, and at sunrise it went out to the clearance. |
|
|
|
| 64 |
Vot jei doncoj, skraide [skraida], kiuleņč [kiuleņus] mat, vysu vysaiš uovējas, a te izīt brīdz [brīds] i vaicoj: |
Wot jej doncoj, skriajdia, kiŭleńcz mat, wysu wysajsz owiejas, a tia iz-it bridź i wajcoj: |
Skacze, biega, koziołki maga, dokazuje, a tu wychodzi łoś i pyta: |
Here the fox danced, frolicked, somersaulted, fooled around in every way until a stag came out and asked: |
|
|
|
| 65 |
"Kūmeņ, kur ta beji, ka tu cik lusteiga?" |
"Kumień, kur ta bieji, ka tu cik luśtiejga?" |
„Kumosiu, gdzieżeś była, żeś taka wesoła?” |
“Where have you been, my friend, that you are so merry?” |
|
|
|
| 66 |
Jei soka: "U, tu valns ragātyjs! Kū tu zini? |
Jej soka: "U, tu walns ragâtyjs! Ku tu zini? |
Ona mówi: „Ty dyable roboty! Co ty wiesz? |
The fox said: “Oh you Devil’s Antlers! What do you know? |
|
|
|
| 67 |
Es beju gostūs pi kieniņa Grudiņa, tī brīsmeigs gūds deļ vysu zvieru!" – |
Eś bieju gostus pi kieninia Grudinia, ti briśmiejgs guds diel wysu zwieru!" – |
Byłam w gościnie u króla Groma, tam okropny bal dla wszystkich zwierząt!” – |
I was at King Thunder’s place, there is a terrible feast for all animals!” |
|
|
|
| 68 |
"Kūmeņ, nūved i mani!" – |
"Kumień, nu-wiad' i mani!" – |
„Kumosiu, zaprowadź i mnie!” – |
“Take me there, my friend!” |
|
|
|
| 69 |
"Nu, vot es vezšu [vesšu] taidu vīnu valnu ar rogim, kur nikuo namuok, zyna vin [viņ] līpa lopys grauzt! |
"Nu, wot eś wieźszu tajdu winu wałnu ar rogim, kur niko na môk, zyna win lipa łopys graŭźt! |
„A jakże! Ja tak zaraz i poprowadzę takiego djabła rogatego, który nic nie umie, tylko lipowe liście gryźć. |
“I should take one such devil with antlers who doesn’t know more than to chew on linden leaves! |
|
|
|
| 70 |
Salos sovys bruoļs [bruoļus] vyss [vysus] i radņu sovu, kab jiusu byutu daudz, tūlaik parunuosim! |
Sałoś soŭys brols wyss i radniu soŭu, kab jiŭsu byŭtu daŭdź, tułajk pa-runosim! |
Zbierz swoich braci wszystkich i krewnych swoich, żeby was było dużo, wtedy pogadamy! |
Gather all your brothers and relatives, when there are many of you we will talk about it! |
|
|
|
| 71 |
Es jau tī nūvežu symtu vylku, div simti luoču, jī vysi tī cīmuojās!" – |
Eś jaŭ ti nu-wieżu symtu wyłku, diŭ simti łoczu, ji wysi ti cimojas!" – |
Jużem zaprowadziła sto wilków, dwieście niedźwiedzi, oni wszyscy tam sie raczą!” – |
I have already taken there a hundred wolves and two hundred bears, they are all visiting there!” |
|
|
|
| 72 |
Nūskrēja brīdz [brīds] iz mežu, kai aizmauruoja, tai pīskrēja jūs kaidi simti treis i nūguoja vysi iz lopsu. |
Nu-skriaja bridź iz mieżu, kaj ajz-maŭroja, taj pi-skriaja jus kajdi simti trejs i nu-goja wysi iz łopsu. |
Pobiegł łoś do lasu, jak beknął, tak przybiegło ze trzysta łosi i poszli wszyscy do liszki. |
The stag ran out of the wood and as it roared out loud, about three hundred [stags] came running together and they all went to the fox. |
|
|
|
| 73 |
Nūvede jei jūs iz upi, lyka mozguotīs i soka: |
Nu-wiadia jej jus iz upi, łyka mozgotiś i soka: |
Zaprowadziła ona ich do rzeki, kazała myć się i mówi: |
The fox brought them to the river, told them to wash and said: |
|
|
|
| 74 |
"Pagaidit te, es īšu pazavārtu, kur deļ jiusu byus golds apsakts [apsagts], tī jau cik daudz iraida pasauļa, ka navā kur i kuojis izpert [īspert]!" |
"Pa-gajdit tia, eś iszu paza-wartu, kur diel jiŭsu byŭś gołds ap-sakts, ti jaŭ cik daŭdź irajda pasaŭla, ka nawa kur i kuojis iz-piart'!" – |
„Poczekajcie tu, ja pójdę zobaczyć, gdzie dla was będzie stół nakryty, tam już tak dużo jest ludzi, że niema gdzie i nogą stąpić!” – |
“Wait here, I will go and look where your table will be laid, there is so much folk already that the place is chock-full!” |
|
|
|
| 75 |
Nūskrēja iz kienini Grudini i soka: |
Nu-skriaja iz kienini Grudini i soka: |
Pobiegła do króla Groma i mówi: |
The fox ran to King Thunder and said: |
|
|
|
| 76 |
"Jauns Kieniņč [Kieniņš] syuta treis simti brīžu, kur jūs byus likt?" – |
"Jauns Kienińcz syŭta trejs simti brizu, kur jus byŭś likt'?" – |
„Nowy król przysyła trzysta łosi, gdzie ich pomieścić! – |
“The young king sends you three hundred stags, where should they be put?” |
|
|
|
| 77 |
Kieniņč [kieniņš] lyka pīgatavēt pošu lyluokū pyuni, a lopsa nūskrīņ iz jim i soka: |
Kienińcz łyka pi-gatawiet' poszu łyłoku pyŭni, a łopsa nu-skriń iz jim i soka: |
Król kazał przygotować samą największą stodołę, a liszka bieży do nich i mówi: |
The King ordered the very largest barn be prepared and the fox ran to the deer and said: |
|
|
|
| 78 |
"Nu, ejte niu pakaļ, cik nazaverit ni z [iz] kairū pusi, ni z [iz] lobū!" – |
"Nu, ejtie niu pakal, cik naza-wierit ni z kajru pusi, ni z łobu!" – |
„No, idźcie teraz za mną, tylko nie oglądajcie się ani w lewą stonę, ani w prawą!” |
“Follow me now, but don’t look right nor left!” |
|
|
|
| 79 |
Jī nūguoja taišni iz pyuni, – |
Ji nu-goja tajszni iz pyŭni, – |
Poszli prosto do stodoły, – |
They went straight to the barn. |
|
|
|
| 80 |
pajēme durs i sataisēja piec jūs, a lopsa pagriude [pagryude] golvu zam slīkšņa i soka: |
pajemia durs i sa-tajsieja piec jus, a łopsa pa-griŭdia gołwu zam śliksznia i soka: |
wzięli drzwi i zamknęli za niemi, a liszka wsunęła głowę pod próg i mówi: |
The fox shut the door after them and stuck its head under the threshold and said: |
|
|
|
| 81 |
"Vot jiusim i cīms!" – |
"Wot jiŭsim i cîms!" – |
Ot wam i gościna!” – |
“Here you have your invitation!” |
|
|
|
| 82 |
Nūskrēja iz kieniņu, vaicoj: |
Nu-skriaja iz kieniniu, wajcoj: |
Pobiegła do króla, pyta: |
It ran to the king and asked: |
|
|
|
| 83 |
"Kad byus niu kuozys? |
"Kad byŭś niŭ kozys? |
„Kiedy będzie wesele? |
“When will the wedding take place? |
|
|
|
| 84 |
Ka briuguons navar jau izrimt!" |
Ka briŭgons nawar jaŭ iz-rimt'!" |
narzeczony nie może już wytrzymać!” – |
The wooer can’t wait!” |
|
|
|
| 85 |
Soka kieniņč [kieniņš]: "Nu, lai jis atbrauc pazarādētīs kaids jis ira!" – |
Soka kienińcz: "Nu, łaj jis at-braŭć paza-radietiś kajds jis ira!" – |
Mówi król: Niech przyjdzie pokazać się: jak wygląda!” – |
Said the king: “Well, let him come here and show himself, how he is like!” |
|
|
|
| 86 |
Lopsa soka: "Labi, jis atbrauks ar sovu karu!" |
Łopsa soka: "Łabi, jis at-braŭkś ar soŭu karu!" |
Liszka mówi: „Dobrze, on przyjedzie ze swojem wojskiem!” |
The fox said: “Fine, he will come with his army!” |
|
|
|
| 87 |
Nūskrēja iz tū puiškinu, pījēde [pīēde] zyrga galis i soka tai: |
Nu-skriaja iz tu pujszkinu, pi-jedia zyrga galiś i soka taj: |
Pobiegła do chłopaka, pojadła koniny i mówi tak: |
It ran to the boy, ate horse meat and said thus: |
|
|
|
| 88 |
"Tu jau mudri byusi par kieniņu, tik dori kū es tev saceišu! |
"Tu jaŭ mudri byŭsi par kieniniu, tik dori ku eś tieŭ saciejszu! |
„Ty już prędko będziesz królem, tylko rób co ja ci powiem! |
“You will be a king soon, just do as I will tell you! |
|
|
|
| 89 |
Ļauds pļuove sīnu, nūguojuši acapyustu [atzapyustu] pušdīņu pamete izkapts [izkaptis] i gruobeklis iz pļovys, capuris i drēbis pakuora [pakuore] iz zoru, – |
Laŭd'ś plowia sînu, nu-gojuszi aca-pyŭstu pusz-diniu pa-miatia izkapt's i grobiekliś iz plowys, capuriś i driabiś pa-kora iz zoru, – |
Ludzie kosili siano, poszli odpocząć w południe, zostawili kosy i grabie na łące, czapki i ubranie powiesili na gałęziach, – |
There are people making hay, they have gone away for a lunch break and left the scythes and rakes on the meadow, the caps and clothes are hung on twigs – |
|
|
|
| 90 |
ej tu nūzūdz vysys, salīc gubā, es īšu i zagšu taipat". |
ej tu nu-zudź wysys, salić gubâ, eś iszu i zagszu taj pat'". |
idź, ukradnij wszystkie, złóż w kupę, ja pójdę i będę kraść z tobą!” – |
go and steal all this, put it on a heap, I will do the same.” |
|
|
|
| 91 |
Vot jī nūguoja oba div, i četris reizis guoja i nosuoja, guoja i nosuoja, cikom pīlasēja vysa gona. |
Wot ji nugoja oba diŭ, i czetris riejzis goja i nosoja, goja i nosoja, cikom pi-łasieja wysa gona. |
Poszli obydwoje i cztery razy chodzili i nosili, chodzili i nosili, póki zabrali wszystkiego dość. |
They both went, four times they went and stole things until they had amassed everything. |
|
|
|
| 92 |
Tūlaik lopsa nūskrēja iz kieniņu Grudini pasceit [pasaceit], ka jau atīt briuguons ar lylu karu, kab kieniņč [kieniņš] lyktu sataisēt tyltu iz upis. |
Tułajk łopsa nu-skriaja iz kieniniu Grudini paściejt, ka jaŭ at-it briŭgons ar łyłu karu, kab kienińcz łyktu sa-tajsiet tyłtu iz upiś. |
Wtedy liszka pobiegła do króla Groma powiedzieć, że już idzie narzeczony z wielkiem wojskiem, żeby król kazał zrobić most na rzece. |
Then the fox ran to King Thunder to tell him that the wooer is coming with a big army, the king should order a bridge over the river to be made. |
|
|
|
| 93 |
Kieniņč [kieniņš] sataisēja šmuku tyltu, a jei pajēme ļaužu, aizmoksuoja jim, kab jī itamā tyltā nakti ar zuodzi padgrīztu stulps [stulpus]. |
Kienińcz sa-tajsieja szmuku tyłtu, a jej pa-jemia laŭżu, ajz-moksoja jim, kab ji itamâ tyłtâ nakti ar zodzi pad-griztu stułps. |
Król zrobił ładny most, a ona wzięła ludzi, zapłaciła im, żeby w tym moście w nocy piłą podpiłowali słupy. |
The king made a pretty bridge, but the fox took some men and paid them for sawing at the pillars in the night. |
|
|
|
| 94 |
Piec tuo, pajēme cik vazumu, sasteja [sastateja] izkapts [izkaptis], iz izkapšu saspraude capuris i lyka braukt par tyltu. – |
Piec to, pa-jemia cik wazumu, sa-śtieja izkapt's, iz izkapszu sa-spraŭdia capuris i łyka braŭkt' par tyłtu. – |
Potem, wzięła kilka wozów, ustawiła w nich kosy, na kosy pozatykała czapki i kazała jechać przez most, |
Then it took the cart, propped up the scythes and stuck the hats on top and ordered to drive over the bridge. |
|
|
|
| 95 |
Tylts salyuza, izkapts sakrita upē i capuris maun pa viersu. |
Tyłts sa-łyŭza, izkapt's sa-krita upiâ i capuris maŭn pa wiersu. |
most załamał się, kosy wpadły do rzeki i czapki zaczęły pływać po wierzchu. |
The bridge broke, the scythes fell into the river and the caps floated on the water. |
|
|
|
| 96 |
Atskrīņ jei ar tū puiškinu nu pakalis, soka jam nūzavilkt plykam i acaguļt [atzaguļt] upis molā, a poša nūskrīņ iz kieniņu Grudini ar lylom žālobom. |
At-skriń jej ar tu pujszkinu nu pakaliś, soka jam nuza-wilkt' płykam i acagult' upiś mołâ, a posza nu-skriń iz kieniniu Grudini ar łyłom żałobom. |
Przybiegła ona z tym chłopakiem, kazała mu się rozebrać do naga i położyć się na rzeki brzegu, a sama leci do króla Groma z wielkim żalem. |
The fox followed with the boy and told him to strip naked and lay down at the river bank. Meanwhile he fox ran to King Thunder and complained: |
|
|
|
| 97 |
"Ok, kieniņč [kieniņš], kieniņč [kieniņš]! kaidu tu tyltu sataisieji! |
"Ok, kienińcz, kienińcz! kajdu tu tyłtu sa-tajsieji! |
„Och, królu, królu! jakiż ty most zrobiłeś! |
“Oh King, oh King! The bridge that you made! |
|
|
|
| 98 |
briuguons īkrita jiudinī, cik juo izvylka, kars juo apsleiga [apsleika], navā jau kara! |
briŭgons i-krita jiŭdinî, cik jô iz-wyłka, kars jô ap-ślejga, nawa jaŭ kara! |
narzeczony wpadł do wody, ledwie go wyciągnęli wojsko jego utonęło, niema już wojska! |
The wooer fell into the water, and while he was rescued, his army drowned, he has lost his army! |
|
|
|
| 99 |
Es nazynu kas tagad byus! |
Eś na zynu kas tagad byŭś! |
Nie wiem co teraz będzie! |
I don’t know what will be now! |
|
|
|
| 100 |
Jis naizcīss, |
Jis na iz-cijśś! |
On nie wytrzyma! |
He won’t bear it, |
|
|
|
| 101 |
jis nūmiers nu tūs žālumu! |
jis nu-mierś nu tus żałumu! |
on umrze z tego smutku! |
he will die of shame! |
|
|
|
| 102 |
Jam tagad navā ni kara, ni drēbu, juo drēbis samierka, jis te i pazaruodēt navar!" – |
Jam tagad nawa ni kara, ni driebu, jô driabis sa-mierka, jis tia i paza-rodiet nawar!" – |
U niego teraz niema ani wojska ani ubrania, ubranie jego zmokło, on tu i pokazać się nie może!” – |
He now has neither army no clothes, his clothes are soaked, he can’t show up here!” |
|
|
|
| 103 |
Kieniņč [kieniņš] lyka mudri aizjiugt zalta kaļaskā zyrgs [zyrgus], deve pošys šmukuokūs drēbis, kab jū apgērbt i atvest! |
Kienińcz łyka mudri ajz-jiŭgt załtâ kalaskâ zyrgs, diewia poszys szmukokus driabis, kab ju ap-giarbt' i at-wiaśt'! |
Król kazał prędko zaprządz do złotej karety, dał najpiękniejsze ubranie, żeby go ubrać i przywieść! – |
The king ordered the horses be harnessed for the golden carriage and gave the prettiest clothes and ordered that he be dressed and brought here! |
|
|
|
| 104 |
Apgērbe jū, īsādynuoja kaļaskā i atvede, – |
Ap-gierbia ju, i-sadynoja kalaskâ i at-wiedia, – |
Ubrali go, wsadzili do karety i przywieźli, – |
They dressed him, seated him in the carriage and took him to the king. |
|
|
|
| 105 |
īīt jis pokojuos i pats nazyna kū padarēt namuok pascēt [pasaceit] nikuo! |
i-it jis pokojos i pat's na zyna ku pa-dariet na môk paściet niko! |
wchodzi on do pokoju i sam nie wiem co zrobić, nie umie nic powiedzieć. |
He entered the chambers and didn’t know what to do, he couldn’t say anything! |
|
|
|
| 106 |
Kieniņč [kieniņš] vaicoj: "Kas jam iraida? voi muok jis runuot?" |
Kienińcz wajcoj: "Kas jam irajda? woj môk jis runot'?" |
Król pyta: „Co mu jest? czy on nie umie mówić?" – |
The king asked: “What is wrong with him? Is he able to speak?” |
|
|
|
| 107 |
A lopsa, daskrīdama, soka, ka jis tai nu lylu žālumu navar runuot! |
A łopsa, da-skrijdama, soka, ka jis taj nu łyłu żałumu na war runot'! |
A liszka, podbiegając, mówi, że on tak z wielkiego smutku nie może gadać! |
The fox came by and said that he couldn’t speak out of big shame. |
|
|
|
| 108 |
A jis staigoj i verās iz seva, iz vīnu suonu, iz ūtru suonu, ka jis nabeja redzējis taidu drēbu, kai dzims! |
A jis stajgoj i wieras iz siewa, iz winu sonu, iz utru sonu, ka jis na bieja riedziejis tajdu driebu, kaj dzimś! |
A on chodzi i przypatruje się sobie, z jednego boku, z drugiego boku, bo jak żył, nie widział takiego ubrania! |
And the boy walked around and looked at himself, from one side and the other, for he hadn’t seen such clothes before! |
|
|
|
| 109 |
Vaicoj kieniņč [kieniņš]: "Kas jam ira, ka jis suonu sovu vys verās!" |
Wajcoj kienińcz: "Kas jam ira, ka jis sonu soŭu wys wieras!" |
Pyta król: „Co mu jest, że on na boki swoje wciąż patrzy? – |
Asked the king: “What is wrong with him, why does he always look at his sides?” |
|
|
|
| 110 |
A lopsa, daskrīdama, soka, ka jis breinīs, ka jis taidu slyktu drēbu nikod nabeja nosuojis i kaunīs brīsmeigi, ka juos sulaini lobuok staiguoja, kai jis tagad! |
A łopsa, da-skrijdama, soka, ka jis briejniś, ka jis tajdu słyktu driebu nikod na-bieja nosojis i kaŭniś briśmiejgi, ka jos sułajni łobok stajgoja, kaj jis tagad! |
A liszka przybiegając mówi: że on dziwi się, że takiego lichego ubrania nigdy nie nosił i wstydzi się okropnie, że jego słudzy lepiej się ubierali niż on teraz! |
And the fox came by and said that he was puzzled for he had never worn such bad clothes and was very much ashamed, for his servants walked around in better clothes than the ones he was wearing now! |
|
|
|
| 111 |
Breinīs kieniņč [kieniņš], ka jis taids boguots cīši, ka jim itaidys drēbis, da slyktys! |
Briejniś kienińcz, ka jis tajds bogots ciszi, ka jam itajdys driabiś, da słyktys! |
Dziwi się król, że on taki bogaty, że takie ubranie za liche dla niego! |
The king wondered that he was so very rich that such clothes seemed bad to him! |
|
|
|
| 112 |
Līk mudruok kuozys taisēt, – |
Lik mudrok kozys tajsiet, – |
Każe czemprędzej przygotować do wesela, – |
He ordered the wedding be prepared faster – |
|
|
|
| 113 |
pajem i salauloj jū ar sovu meitu, Zipsni [Zibsni]. |
pa-jem i sa-łaŭłoj ju ar soŭu miejtu, Zipśni. |
bierze i żeni go ze swoją córką, Błyskawicą. |
he married off his daughter Flash to him on the spot. |
|
|
|
| 114 |
Piec kuozu, ka jau laiks braukt iz jauniča gola, iz juo kienisti, sazajēmēs kieniņč [kieniņš] Grudiņc [Grudiņs] braukt leidza, apzavērt juo vysa monta. |
Piec kozu, ka jaŭ łajks braŭkt' iz jaŭnicza goła, iz jô kieniśti, saza-jemiaś kienińcz Grudińc braŭkt' lejdza, ap-zawiart' jô wysa monta. |
Po weselu, skoro już był czas jechać do p. młodego, do jego królestwa, zebrał się król Grom jechać razem, obejrzeć jego bogactwo. |
After the wedding, when it was time to move to the bridegroom’s place, to his kingdom, King Thunder decided to go with them, to take a look at all his possessions. |
|
|
|
| 115 |
Aizjiudz zalta kaļaskā i brauc, a lopsa pīscēja [pīsacēja], tī braukt, kur jei skrīs, piec juos pakaļ. |
Ajz-jiŭdz załtâ kalaskâ i braŭć, a łopsa piściaja, ti braŭkt', kur jej skriś, piec jos pakal. |
Kazał zaprządz złotą karetę i jedzie, a liszka kazała tam jechać, gdzie ona pobieży, za nią z tyłu. |
The golden carriage was prepared and the fox told them to drive where it runs, to follow. |
|
|
|
| 116 |
I beja na tuoli kienist [kieniste], kur dzeivuoja ragaņc [ragaņs] par kienini puorlādātā [puorluodātā] mīstā, – |
I bieja na toli kieniśt', kur dziejwoja ragańc par kienini porładatâ mistâ, – |
I było niedaleko królestwo, gdzie smok był królem w zaklętem mieście, – |
Not far away there was a kingdom where a wizard was king in a bewitched town. |
|
|
|
| 117 |
vot lopsa iz tīnīni i skrīņ, a kieniņa kaļaska brauc pakaļ. |
wot łopsa iz tinini i skriń, a kieninia kalaska braŭć pakal. |
ot liszka tam i leci, a królewska kareta jedzie z tyłu. |
That was where the fox ran, and the king’s carriage followed. |
|
|
|
| 118 |
Ībrauce tamā kienistī, verās, a tī iz teiruma cīši lyls pulks cyuku. |
I-braŭcia tamâ kieniśtî, wieras, a ti iz tiejruma ciszi łyłs pułks cyŭku. |
Wjechali do tego królestwa, a tam na polu bardzo wielkie stado świń. |
The entered the kingdom and there was a very big herd of swine. |
|
|
|
| 119 |
Lopsa skrīdama pa prīšku, soka tai iz cyuku gonim: |
Łopsa skrijdama pa priszku, soka taj iz cyŭku-gonim: |
Liszka biegnąc naprzód, mówi tak do świniarzy: |
The fox, who ran ahead, said to the swineherds: |
|
|
|
| 120 |
"Klausitēs! Ka pi jiusu vaicuos kuo tuos cyukys, to pasokit, ka jaunoa kieniņa, a ka jius tai napascēsit [napasacēsit], to kieniņč [kieniņš] Grudiņc [Grudiņs] nūspers jiusu ar pārkiuni, a kienineite Zipsnis [Zibsnis] sadadzynuos ar guni!" |
"Kłaŭsitiaś! Ka pi jiŭsu wajcoś kô tos cyŭkys, to pa-sokit, ka jaŭnoa kieninia, a ka jiŭs taj na pa-ściesit, to kienińcz Grudińc nu-spierś jiŭsu ar parkiŭni, a kieniniejtia Zipśniś sa-dadzynoś ar guni!" |
Słuchajcie! Jeżeli was spytają, czyje te świnie, to powiedzcie, że nowego króla, a jeżeli tak nie powiedzie, to król Grom zabije was piorunem, a królewna Błyskawica spali ogniem!” – |
“Listen! If someone asks you whose swine these are, tell them that they belong to the young king, and if you don’t say so, King Thunder will hit you with thunder, and Queen Flash will burn you with fire!” |
|
|
|
| 121 |
Jī soka: "Labi, pascēsim [pasacēsim]!" – |
Ji soka: "Łabi, pa-ściesim!" – |
Oni mówią: „Dobrze, powiemy!” – |
They said: “All right, we will say it!” |
|
|
|
| 122 |
Dabrauc kieniņč [kieniņš] Grudiņc [Grudiņs] i vaicoj: |
Da-braŭć kienincz Grudińc i wajcoj: |
Przyjeżdża król Grom i pyta: |
King Thunder approached and asked: |
|
|
|
| 123 |
"Kuo tys cik lyls pulks cyuku?" – |
"Kô tys cik łyłs pułks cyŭku?" – |
„Czyje to takie duże stado świń?” – |
“Whose is this very large herd of swine?” |
|
|
|
| 124 |
Tī cyuku goni atsoka: "Jaunoa kieniņa!" |
Ti cyŭku-goni at-soka: "Jaŭnoa kieninia!" |
Ci świniarze odpowiadają: „Nowego króla!” |
The swineherds answered: “The young king’s!” |
|
|
|
| 125 |
Brauc tuoļuok, a tī otkon gona vuškys iz pļovys, – |
Braŭć tolok, a ti otkon gona wuszkys iz plowys, – |
Jadą dalej, a tam znów pasą się owce na łące, – |
They drive on and there in turn there were people herding sheep on a meadow. |
|
|
|
| 126 |
lopsa daskrīdama iz prīšku pi vušku gonu, soka tai: |
łopsa da-skrijdama iz priszku pi wuszku-gonu, soka taj: |
liszka przybiega naprzód do owczarzy, i mówi tak: |
The fox, who ran ahead to the shepherd, said thus: |
|
|
|
| 127 |
"Klausitēs! Ka vaicuos pi jiusu kuo itys vuškys, pasokit, ka jaunoa kieniņa, a ka tai napascēsit [napasacēsit], to kieniņč [kieniņš] Grudiņc [Grudiņs] nūspers jiusu ar pārkiuni, a kienineite Zipsnis [Zibsnis] ar guni sadadzynuos!" – |
"Kłaŭsitiaś! Ka wajcoś pi jiŭsu kô itys wuszkys, pa-sokit, ka jaŭnoa kieninia, a ka taj na pa-ściesit, to kienińcz Grudińc nu-śpierś jiŭsu ar parkiŭni a kieninejtia Zipśniś ar guni sa-dadzynoś!" – |
„Słuchajcie! Jeżeli was spytają, czyje te owce, powiedzcie, że nowego króla, a jeżeli tak nie powiedzie, to król Grom zabije was piorunem, a królewna Błyskawica ogniem spali!” |
“Listen! If someone asks you whose are these sheep, tell them they are the young king’s, but if you don’t, King Thunder will hit you with thunder, and Queen Flash will scorch you with fire!” |
|
|
|
| 128 |
Jī nūzabeida cīši i soka: "Labi, pascēsim [pasacēsim]!" – |
Ji nuza-biejda ciszi i soka: "Łabi, pa-ściesim!" – |
Oni przelękli się bardzo i mówią: „Dobrze, powiemy!” – |
They got frightened and said: “All right, we will say it!” |
|
|
|
| 129 |
Dabrauc kieniņč [kieniņš] Grudiņc [Grudiņs] i vaicoj: "Kuo tuos vuškys?" – |
Da-braŭć kienińcz Grudińc i wajcoj: "Kô tos wuszkys?" – |
Podjeżdża król Grom i pyta: „Czyje te owce? – |
King Thunder approached and asked: “Whose are these sheep?” |
|
|
|
| 130 |
Jī atsoka: "Jaunoa kieniņa!" |
Ji at-soka: "Jaŭnoa kieninia!" |
Oni odpowiadają: „Nowego króla!” |
They replied: “The young king’s!” |
|
|
|
| 131 |
Vēļ tuoļuok ganēja gūs, piec tuo vieršš [vieršus], piec tuo zyrgs [zyrgus], piec tuo kēvis ar kumelim, a lopsa vysur prīškā skrēja i lyka sacēt, ka tys vyss ira jaunoa kieniņa. |
Wial tolok ganieja guś, piec to wierszsz, piec to zyrgs, piec to kiewiś ar kumielim, a łopsa wysur priszka skriaja i łyka saciet, ka tys wyss ira jaŭnoa kieninia. |
Jeszcze dalej paśli krowy, potem woły, potem konie, potem klacze ze źreniętami, a liszka wszędzie naprzód leciała i kazała mówić, że to wszystko jest nowego króla. |
A bit further there came cows, then bulls, then horses, then mares with foals, and the fox always ran ahead and ordered to tell that all this belonged to the young king. |
|
|
|
| 132 |
Daskrēja da ragaņa pili i līk jam mudri pazaglobuotīs, ka atbrauc kieniņč [kieniņš] Grudiņc [Grudiņs] i sperškys ar pārkiuni, a kienineite Zipsnis [Zibsnis] sadadzynuoškeite ar guni! |
Da-skriaja da ragania pili i lik jam mudri paza-głobotiś, ka at-braŭć kienińcz Grudińc i śpierszkys ar parkiŭni, a kieniniejtia Zipśnis sa-dadzynoszkiejtia ar guni! |
Przybiegła do smoka do zamku i kazała mu prędko się schować, bo jedzie król Grom, który zabija piorunem, a królewna Błyskawica spali ogniem. |
The fox came to the wizard’s castle and told him to hide quickly, for King Thunder was approaching and would hit him with thunder, but Queen Flash would scorch with fire! |
|
|
|
| 133 |
Jis nūzabeida, nūzaglobuoja mozā ustabeņā duorzā, sovim sulainim pīscēja [pīsacēja] kolpuot gostim, a lopsa otkon lyka jim, ka vaicuos kuo tei pile i sulaini, kab jī pascētu [pasacētu], ka jaunoa kieniņa! |
Jis nuza-biejda, nuza-głoboja mozâ ustabieniâ dorzâ, soŭim sułajnim pi-ścieja kołpot' gośtim, a łopsa otkon łyka jim, ka wajcoś kô tiej pila i sułajni, kab ji pa-ścietu, ka jaŭnoa kieninia! |
Smok przeląkł się, schował się do małego domku w ogrodzie, swoim sługom kazał służyć gościom, a liszka znów kazała im, jeżeli spytają, czyj ten zamek i słudzy, żeby oni powiedzieli, że nowego króla! |
He got frightened and hid in a small hut in the garden and told his servants to serve the guests, and fox told the servants if someone asked whose castle it was to answer that it was the young king’s! |
|
|
|
| 134 |
Atbrauc kieniņč [kieniņš] ar jauničim, ād, dzer, buovejās, staigoj pa duorzu, kieniņč [kieniņš] ruods, ka dabuoja taida boguota znūta, a lopsa, daskrīdama pi juo i soka: |
At-braŭć kienińcz ar jaŭniczim, ad, dzier, bowiejas, stajgoj pa dorzu, kienińcz rods, ka daboja tajda bogota znuta, a łopsa, da-skrijdama pi jô i soka: |
Przyjeżdża król z pp. młodemi, jedzą, piją, bawią się, chodzą po ogrodzie, król rad, że dostał takiego bogatego zięcia, a liszka, podbiegając do niego i mówi: |
The king and the young couple arrived, they ate and drank, were merry, walked around the garden, and the king was glad that he had got such a rich son-in-law. The fox approached him and said: |
|
|
|
| 135 |
"Vēļ na taids byutu boguots, kab na tys ragaņc [ragaņs], kur sēd duorzā ustobeņā i vysu maitoj!" |
"Wial na tajds byŭtu bogots, kab na tys ragańć, kur siad' dorzâ ustabieniâ i wysu majtoj!" |
„Jeszcze nie taki byłby bogaty, gdyby nie ten smok, który siedzi w ogrodzie w domku i wszystko psuje!” – |
“He would be even richer if it weren’t for the wizard that sits in the garden in a hut and spoils everything!” |
|
|
|
| 136 |
Vaicoj kieniņč [kieniņš]: "Kur tys ragaņc [ragaņs] ira, kur?" – |
Wajcoj kienincz: "Kur tys ragańć ira, kur?" – |
Pyta król: „Gdzie ten smok jest, gdzie?” – |
Asked the king: “Where is this wizard, where?” |
|
|
|
| 137 |
"Tī, tamā ustabeņā!" |
"Ti, tamâ ustabieniâ!" |
Tam, w tym domku!” – |
“There, in this hut over there!” |
|
|
|
| 138 |
Kieniņč [kieniņš] Griudiņc [Grudiņs] īspēra ar pārkiuni tamā ustabeņā i nūsyta ragani, – |
Kienińcz Griŭdińć i-śpiara ar parkiŭni tamâ ustabieniâ i nu-syta ragani, – |
Król Grom uderzył piorunem w ten domek i zabił smoka, – |
King Thunder hit the hut with thunder and killed the wizard – |
|
|
|
| 139 |
piec tuo, nūbrauce atpakaļ iz sovu kienisti, a jauniči sovā kienistī dzeivuoja i da šuo laika tī dzeivoj! |
piec to, nu-braŭcia atpakal iz soŭu kienisti, a jaŭniczi soŭâ kienistî dziejwoja i da szo łajka ti dziejwoj! |
potem powrócił do swego królestwa, a młodzi w swojem królestwie żyli i do tego czasu tam żyją! |
afterwards he went home to his kingdom and the young couple lived in their kingdom happily ever after! |
|
|
|