| 1 |
45. Ap Palnurušku |
45. Ap Pałnuruszku |
45. O Popieluchu |
45. John Cinderboy |
|
|
|
| 2 |
Seņuok laikim beja kieniņč [kieniņš], – |
Sieniok łajkim bieja kienińcz, – |
Dawnemi czasy był król, – |
Once upon the time there was a king. |
|
|
|
| 3 |
nūbrauce jis iz medeibys iz lylu mežu i atroda tī bārnu, puiškineņu, zemē guleit. |
nu-braŭcia jis iz miediejbys iz łyłu mieżu i at-roda ti barnu, pujszkinieniu, ziamia gulejt'. |
pojechał na na polowanie do wielkiego lasu i znalazł tam dziecko, chłopaczka, na ziemi leżącego. |
He went hunting in a large forest and found there a child, a little boy, lying on the ground. |
|
|
|
| 4 |
Vot jis lyka pajemt jū, nūvest iz sovu sātu i globuot, – |
Wot jis łyka pa-jemt' ju, nu wieśt' iz soŭu satu i głobot', – |
Kazał wziąć go, zawieść do swego pałacu i chować, – |
He ordered to take him to his home and to guard him, |
|
|
|
| 5 |
nūkristeja jū, Juoņc [Juoņs] Palnuruška. |
nu-kriśtieja ju, Jońć Pałnuruszka. |
ochrzcił go Janek Popieluch. |
and they christened him John Cinderboy. |
|
|
|
| 6 |
Puorguoja cik godu, izauga tys puiškins lyls, šmuks, kieniņč [kieniņš] žāluoja juo cīši. |
Por-goja cik godu, iz-aŭga tys pujszkins łyłs, szmuks, kienińcz żałoja jo ciszi. |
Przeszło wiele lat, wyrósł ten chłopak duży, ładny, król lubił go bardzo. |
Several years passed by, the boy grow up tall and handsome and the king loved him dearly. |
|
|
|
| 7 |
Vīnu dīnu padeve zini kieniņam, ka cytā kienistī acaroda [atzaroda] treis ragani, kur āde [ēde] ļauds, jiudini vysu dzēra [dzēre], – |
Winu dinu pa-diewia zini kieniniam, ka cytâ kieniśtî aca-roda trejs ragani, kur adia laŭd's, jiŭdini wysu dziera, – |
Pewnego dnia dali znać królowi, że w drugiem królestwie znalazło się trzech moków, którzy jedli ludzi, wodę wszystką wypijali – |
One day the king was informed that there were three bad wizards in another kingdom who devoured men and drank up all water, |
|
|
|
| 8 |
i ka jī cīši mudri īt, tiuleņ itū molu atīškūts! |
i ka ji ciszi mudri it, tiŭleń itu mołu at-iszkut's! |
i że oni bardzo prędko idą, zaraz na jego granicę przyjdą! |
and that they were approaching fast, soon they would reach this part! |
|
|
|
| 9 |
A ka kieniņč [kieniņš] grib puorsorguotu nu jūs sovu kienisti, lai syuta kaidu karaveiru, kab ar jim kautūs, a može jam nūzadūs nūkaut jūs. |
A ka kienińcz grib por-sorgotu nu jus soŭu kieniśti, łaj syŭta kajdu kara-wiejru, kab ar jim kaŭtus, a może jam nuza-duś nu-kaŭt jus. |
A jeżeli król chce obronić od nich swoje królestwo, niech pośle jakiego wojaka, żeby z nimi bił się, a może mu uda się ich zabić. |
And if the king wished to save his kingdom from them he should send some warrior to fight with them, maybe he would succeed in killing them. |
|
|
|
| 10 |
Padzierda Palnuruška, atīt iz kieniņu i soka tai: |
Pa-dzierda Pałnuruszka, at-it iz kieniniu i soka taj: |
Posłyszał Popieluch, przychodzi do króla i mówi tak: |
John Cinderboy heard that and went to the king and said: |
|
|
|
| 11 |
"Kieniņč [kieniņš], palaid mani, es juošu kautīs ar raganim!" |
"Kienińcz, pa-łajd mani, eś joszu kaŭtiś ar raganim!" |
Królu, puść mię, ja pojadę bić się ze smokami! |
“My King, let me go, I will fight with the wizards!” |
|
|
|
| 12 |
Kieniņč [kieniņš] pazasmejas i soka: |
Kienińcz paza-śmiejaś i soka: |
Król roześmiał się i mówi: |
The king laughed and said: |
|
|
|
| 13 |
"Ej tu aiz cepļa, ar prusakim kaunīs, na ar raganim!" |
"Ej tu ajz ciepla, ar prusakim kaŭniś, na ar raganim!" |
„Idź ty za piec, z prusakami bij się, nie ze smokami!” |
“Go behind the oven, fight with cockroaches, not with wizards!” |
|
|
|
| 14 |
Juoņc [Juoņs] nūguoja nūskumeigs, a par cik dīnu padeve zini, ka rogani jau natuoļ ira, iz poša rūbeža i brīsmeigi daudzi slytumu [slyktumu] dora. |
Jońc nu-goja nuskumiejgs, a par cik dinu pa-diewia zini, ka rogani jaŭ na tol ira, iz posza rubieża i briśmiejgi daŭdzi słytumu [!] dora. |
Janek poszedł smutny, a w kilka dni dali znać, że smoki juz nie daleko, na samej granicy i okropnie dużo złego robią. |
John went away sad and some days later they got notice that the wizards were now nearby, at the very border, and were committing a terrible lot of damage. |
|
|
|
| 15 |
Atīt Palnuruška otkait iz kieniņu i prosa: |
At-it Pałnuruszka otkajt' iz kieniniu i prosa: |
Przychodzi Popieluch znowu do króla i prosi: |
Again Cinderboy came before the king and asked: |
|
|
|
| 16 |
"Kieniņč [kieniņš], palaid mani kautūs ar raganim!" |
"Kienińcz, pałajd' mani kaŭtus ar raganim!" |
„Królu, puść mię bić się ze smokami!” |
“My king, let me fight with the wizards!” |
|
|
|
| 17 |
A kieniņč [kieniņš] jam atsoka taipat, ka ej aiz cepļa prusaku dzonuot! |
A kienińcz jam at-soka taj pat', ka ej ajz ciepla prusaku dzońot'! |
A król mu odpowiada tak samo, że idź za piec prusaki pędzać! |
But the king replied as before, and said he should persecute the cockroaches behind the oven. |
|
|
|
| 18 |
Nūguoja Juoņc [Juoņs], acs nūlaids kai suņcs [suņs], a par šaļti atskrēja cylvāks pascēt [pasaceit] kieniņam, ka jau ragani juo kienistī saguojuši, vajag tiuleņ syutēt karaveiru, nazakaveitīs! – |
Nu-goja Jońć, aćś nu-łajds kaj suńcś, a par szalti at-skriaja cyłŭaks pa-ściet kieniniam, ka jaŭ ragani jô kieniśti sa-gojuszi, wajag tiŭleń syŭtiet kara-wiejru, naza-kawiejtiś! – |
Poszedł Janek oczy spuściwszy jak pies, a po chwili przybiegł człowiek powiedzieć królowi, że już smoki do jego królestwa przyszli, trzeba wraz posyłać wojaka, nie ociągać się. |
John left with his eyes downcast, like a dog’s, and after a short while a man came running to tell the king that now the wizards had entered his kingdom and that a warrior should be sent immediately, without delay! |
|
|
|
| 19 |
A te navā nivīna tivi kuo nūsyutēt! |
A tia nawa ni wina tiwi kô nu-syŭtiet! |
A tu niema ani jednego pod ręką, żeby go posłać! |
But there wasn’t anybody who could be sent! |
|
|
|
| 20 |
I soka iz kieniņu, ka Palnuruška lyls styprynīks ir, daudzi spāka tur, kai pajēme ar vīnu rūku patmalu akmini dziernovu, kai laide, to treis versti nūskrēja! |
I soka iz kieniniu, ka Pałnuruszka łyłs stypryniks ir, daŭdzi spaka tur, kaj pa-jemia ar winu ruku patmalu akmini dziernowu, kaj łajdia, to trejs wiersti nu-skriaja! |
I mówią królowi że Popieluch, to wielki siłacz, że jak wziął jedną ręką młyński kamień żarnowy to go aż o trzy wiorsty puścił. |
And the king was told that Cinderboy was a very strong man, that he had much strength, that when he took a millstone with one hand and let it go it flew three versts! |
|
|
|
| 21 |
Dūmoj sev kieniņč [kieniņš]: Kas ta zyna? |
Dumoj sieŭ kienińcz: Kas ta zyna? |
Myśli sobie król: Kto ta wie? |
The king thought by himself: Who knows? |
|
|
|
| 22 |
može jis jūs i nūvaldēs? |
może jis jus i nu-waldiaś? |
Może on ich i zmoże? |
Maybe he will defeat them? |
|
|
|
| 23 |
A Palnuruška atguojis i prosās: |
A Pałnuruszka at-gojis i prosas: |
A Popieluch przyszeł i prosi: |
And Cinderboy came to him and begged: |
|
|
|
| 24 |
"Palaid mani kieniņč [kieniņš]!" |
"Pa-łajd' mani kienińcz!" |
„Puść mię, królu!” |
“Let me go, my King!” |
|
|
|
| 25 |
Kieniņč [kieniņš] soka: "Nu, ka gribi, pajem nu staļa ļubnū zyrgu, pajem div saldāti par paleigu sev i juoj!" – |
Kienińcz soka: "Nu, ka gribi, pa-jem nu stala lubnu zyrgu, pa-jem diŭ sałdati par palejgu sieŭ i joj!" – |
Król mówi: „No, jeżeli chcesz, to weź ze stajni jakiego chcesz konia, weź dwu żołnierzy do pomocy i jedź!” – |
The king said: “Well, if you want, take your favourite horse from the stables, take two soldiers for assistance and go!” |
|
|
|
| 26 |
Nūskrēja Palnuruška iz stalim izlasēt zyrgu, – |
Nu-skriaja Pałnuruszka iz stalim iz-łasiet zyrgu, – |
Pobiegł Popieluch do stajni wybrać konia, – |
Cinderboy rushed to the stables to choose a horse – |
|
|
|
| 27 |
iz kura tik rūku izlyka, tys tiuleņ puorleiga i apzagrīze aukš [augš] pēdeņ, ka beja deļ zyrga cīš griuts. |
iz kura tik ruku iz-łyka, tys tiŭleń por-lejga i ap-zagrizia aŭksz piedień, ka bieja diel zyrga cisz griŭts. |
ale skoro tylko na którego rękę położył, ten koń zaraz się ugiął i przewrócił się do góry nogami, gdyż było mu bardzo ciężko. |
when he just laid his hand on one of them it immediately buckled and turned upside down, for he was very heavy for a horse. |
|
|
|
| 28 |
Cik, cik atroda vīnu, kur naleika, vēļ aizazvīde [aizazvīdze] i ar kuojom suoka meidētīs. |
Cik, cik at-roda winu, kur na-lejka, wial ajza-źwidia i ar kojom soka [=sôka] miejdietiś. |
Ledwie, ledwie znalazł jednego, który się nie ugiął, owszem zarżał i nóżkami zaczął przebierać. |
Finally he found one that didn’t buckle but whinnied even and started to kick with its legs. |
|
|
|
| 29 |
Palnuruška izsāda viersum, pajēme div saldāti par paleigu i izbrauce ceļā. |
Pałnuruszka iz-sada wiersum, pa-jemia diŭ sałdati par palejgu i iz braŭcia ciela. |
Popieluch wsiadł, wział dwu żołnierzy do pomocy i pojechał w drogę. |
Cinderboy mounted the horse, took two soldiers as assistants and rode away. |
|
|
|
| 30 |
Atjuoja da kieniņa rūbeža, verās, upe lela, iz tuos upis zalta tylts da ūtris pusis, a iz upis molys krūgs. |
At-joja da kieninia rubieża, wieras, upia leła, iz tos upiś załta tyłts da utris pusis, a iz upis mołys krûgs. |
Przyjechał do królewskiej granicy, patrzy, rzeka wielka, na tej rzece most złoty, a na brzegu karczma. |
He came to the border of the kingdom and saw there a big river, a golden bridge across the river, and a tavern at the bank of the river. |
|
|
|
| 31 |
Raganim tī vin [viņ] ceļš i beja. |
Raganim ti win cielsz i bieja. |
Dla smoków tylko ta jedna droga i była. |
It was the only way the wizards could come. |
|
|
|
| 32 |
Dūmoj tys Juoneits, jūs te juogaida! |
Dumoj tys Joniejts, jus tia jôgajda! |
Myśli Janek, trzeba tu na nich czekać! |
John thought that this was the place to wait for them! |
|
|
|
| 33 |
Aizjuoja iz krūga, saldāts [saldātus] sovus tī pamete, lyka jim nagulēt, može pasaukškys paleigūs, – |
Ajz-joja iz kruga, sałdats soŭus ti pa-miatia, łyka jim na gulat', może pa-saŭkszkys palejgus, – |
Zajechał do karczmy, żołnierzy swoich zostawił, kazał im nie spać, – że może zawoła do pomocy, – |
He rode to the pub and left his soldiers there. He told them not to sleep, maybe he would call them for help. |
|
|
|
| 34 |
a pats nūguoja, zam tuos tylta acasāda [atzasāda] i sēd. |
a pat's nu-goja, zam tos tyłta aca-sada i siad'. |
a sam poszedł, pod mostem siadł i siedzi! |
And he went off, sat down under the bridge and waited. |
|
|
|
| 35 |
Ka jau beja vīnpacmytā [vīnpadsmytā] stuņde, dzierd jis ka zeme reib, mežš [mežs] šņuoc, jiudiņc [jiudiņs] ryuc i redz, ka skrīņ ragaņc [ragaņs] ar sešys golvys. |
Ka jaŭ bieja winpacmyta stundia, dzierd jis ka ziamia rejb, mieższ sznioc, jiŭdińc ryŭc i riadź, ka skriń ragańc ar sieszys gołwys. |
Skoro była jedenasta godzina, słyszy, że ziemia drży, las szumi, woda huczy i widzi, że leci smok z sześciu głowami. |
When it was eleven o’clock he felt the ground trembling, the wood rustling, the water hissing, and he saw a wizard coming who had six heads. |
|
|
|
| 36 |
Izjuoj iz zalta tylta i zyrgs jam pakreit iz obeju ceļu. |
Iz-joj iz załta tyłta i zyrgs jam pa-krejt iz obieju cielu. |
Wjeżdża na złoty most i koń mu pada na oba kolana. |
He rode to the golden bridge and his horse fell on its two front knees. |
|
|
|
| 37 |
Jis kai aizklīdz: "Vylka maita! kuo tu beistīs?" – |
Jis kaj ajz-klidź: "Wyłka majta! ko tu biejśtis?" – |
On jak krzyknie: „Wilcze ścierwo! czego się boisz?” – |
He shouted out: “Wolf’s carrion, what do you fear?” |
|
|
|
| 38 |
Atsoka zyrgs: "Maņ bais Juoņa Palnuruškys!" |
At-soka zyrgs: "Mań bajs Jonia Pałnuruszkys!" |
Odpowiada koń: „Boję się Janka Popielucha!” – |
The horse replied: “I fear John Cinderboy!” |
|
|
|
| 39 |
Ragaņc [ragaņs] soka: "Maloj! |
Ragańc soka: "Małoj! |
Smok mówi: „Kłamiesz! |
The wizard said: “You lie! |
|
|
|
| 40 |
I vuornys juo kaulu nadaness iz tenīni!" – |
I wornys jô kaŭlu na da-niaśś iz tianini!" – |
Nawet wrony kości jego nie doniosą tutaj!” – |
Even the worms won’t bring his bones here!” |
|
|
|
| 41 |
A Palnuruška izlīņ nu patiltis i soka: |
A Pałnuruszka iz-liń nu patiltiś i soka: |
A Popieluch wyłazi z pod mostu i mówi: |
But Cinderboy crept out from under the bridge and said: |
|
|
|
| 42 |
"Tu maloj, naškeista gors! |
"Tu małoj, naszkiejsta gors! |
„Ty kłamiesz, nieczysty duchu! |
“You are lying, dirty spirit! |
|
|
|
| 43 |
es asmu te i kaušūs ar tevim!" – |
eś asmu tia i kaŭszuś ar tiewim!" – |
ja jestem tu i będę bić się z tobą!” – |
I am here and I will fight with you!” |
|
|
|
| 44 |
Nu, i suoka kautīs i kuovās cik stuņdis! |
Nu, i soka [=sôka] kaŭtiś i kowas cik stundiś! |
I zaczęli bić się i bili się kilka godzin! |
Well, they started to fight and they fought for many hours. |
|
|
|
| 45 |
Palnuruška pīveice jū, nūcierta jam vysys sešys golvys, mēlis izgrīze, īlyka kešā, zyrgu juo sakopuoja i sasvīde upē! |
Pałnuruszka pi-wiejcia ju, nu-cierta jam wysys sieszys gołwys, mialiś iz-grizia, i-łyka kieszâ, zyrgu jô sa-kopoja i sa-świdia upiâ! |
Popieluch zwyciężył go, uciął mu wszystkie sześć głów, języki wyrznął, włożył do kieszeni, konia jego porąbał i wrzucił do rzeki! |
Cinderboy defeated him, chopped off all of his six heads, cut out the tongues and put them into his pocket, chopped his horse into pieces and threw them into the river. |
|
|
|
| 46 |
Īt krūgā verās, ka juo saldāti guļ par aukstu, kruoc papyrsdami [papyrzdami]! |
It kruga wieras, ka jô sałdati gul par aŭkstu, kroc papyrsdami! |
Idzie do karczmy, patrzy, że jego żołnierze śpią twardo, chrapią pop....dując! |
He went to the tavern and saw his soldiers lying fast asleep, snorting and farting! |
|
|
|
| 47 |
Jis jū pīceļ i soka: "Voi jius tai gaidējat [gaidējot] mane, kab maņ paleidzēt? |
Jis ju pi ciel i soka: "Woj jiŭs taj gajdiejat mania, kab mań pa-łejdziat? |
On ich budzi i mówi: „Czy tak czekaliście na mnie, żeby mi dopomódz? |
He raised them and said: “So this is how you wait for me in order to help me? |
|
|
|
| 48 |
Labi, ka jiusu navaidzēja [navajadzēja], a kab es jiusu sauktu, to kas tūlaik byutu?" |
Łabi, ka jiusu na-wajdzieja, a kab eś jiŭsu saŭktu, to kas tułajk byŭtu?" |
Dobrze, że mi was nie trzeba było, a gdybym was zawołał, to co wtedy?” – |
Luckily I didn’t need you, but what if I had called for you, what would have happened then?” |
|
|
|
| 49 |
Jī puorprasēja jū, ka beja cīši nūmūceiti i apzajēme, ka vairuok toi nadareis! |
Ji porprasiaja ju, ka bieja ciszi nu-muciejti i apza-jemia, ka wajrok toj na dariejś! |
Oni przeprosili go, że byli bardzo zmęczeni i obiecali, że więcej tak nie będą robić! |
They begged his pardon, they had been very tired and they promised it wouldn’t happen again! |
|
|
|
| 50 |
A Palnuruška naīt i gulātu, – |
A Pałnuruszka na-it i gułatu, – |
A Popieluch nie idzie spać – |
But Cinderboy didn’t go to sleep – |
|
|
|
| 51 |
jis taids i beja, ka nagulēja, to nagulēja, a ka acagula [atzagula], to gulēja mīgā treis nakts i trei [treis] dīnys. |
jis tajds i bieja, ka na-guleja, to na guleja, a ka aca-guła, to guleja miga trejs nakt's i trej dinys. |
on taki był, że jeżeli nie spał, to nie spał, a jak się położył, to spał trzy noce i trzy dni. |
he was made such that if he didn’t sleep he didn’t need to, but once he lay down he slept for three days and three nights. |
|
|
|
| 52 |
Iz ūtris nakts, līk otkon sovim saldātim, kab jī nagulātu, a pats nūīt, līņ zam tylta i sēd gaideidams ūtruo ragaņa ka juos. |
Iz utris nakt's, lik otkon soŭim sałdatim, kab ji na-gułatu, a pat's nu-it, liń zam tyłta i siad' gajdiejdams utro ragania ka joś. |
Na drugą noc, każe znów swoim żołnierzą, żeby nie spali, a sam idzie, włazi pod most i siedzi, czeka aż drugi smok pojedzie. |
The second night he told his soldiers again not to sleep. He went out, climbed under the bridge and sat waiting for the second wizard to come. |
|
|
|
| 53 |
Vīnpacmytā [vīnpadsmytā] stuņdē klausās, ka jau zeme dudz, mežš [mežs] šņuoc, jiudiņc [jiudiņs] leiguojās i atskrīņ ragaņc [ragaņs] ar ostonis golvys. |
Winpacmyta stundia kłaŭsas, ka jaŭ ziamia dudź, mieższ sznioc, jiŭdińc lejgojas i at-skriń ragańć ar ostonis gołwys. |
O jedenastej godzinie słyszy, że już ziemia dudni, las szumi, woda kołysze się i przylatuje smok z ośmioma głowami. |
At eleven o’clock he heard the earth trembling, the wood rustling, the water rocking, and a wizard with eight heads was approaching. |
|
|
|
| 54 |
Izjuoj iz tylta, a juo zyrgs tiuleņ i pakrei [pakreit] iz obeju ceļu. |
Iz-joj iz tyłta, a jo zyrgs tiŭleń i pa-krej iz obieju cielu. |
Wjeżdża na most, a jego koń zaraz pada na oba kolana. |
He rode onto the bridge and his horse fell down on its knees at once. |
|
|
|
| 55 |
Jis vaicoj: "Vylka maita, kuo tu beistīs?" – |
Jis wajcoj: "Wyłka majta, ko tu biejstiś?" – |
On pyta: „Wilcze ścierwo, czego się boisz?” – |
He asked: “Wolf’s carrion, what do you fear?” |
|
|
|
| 56 |
"A maņ bais Juoņa Palnuruškys, jis te iraida!" |
"A mań bajs Jonia Pałnuruszkys, jis tia irajda!" |
„A ja się boję Janka Popielucha, on tu jest!” |
“I am afraid of John Cinderboy, he is here!” |
|
|
|
| 57 |
Ragaņc [ragaņs] suok smītīs: |
Ragańć sôk śmitiś: |
Smok zaczyna się śmiać! |
The wizard started to laugh: |
|
|
|
| 58 |
"Kū tu maloj, vilka maita? |
"Ku tu małoj, wyłka majta? |
„Co ty kłamiesz, wilcze ścierwo? |
“Why are you lying, wolf’s carrion? |
|
|
|
| 59 |
I vuornys kaulu juo nadaness iz tenīni!" |
I wornys kaŭłu jô nada-niaśś iz tianini!" |
Nawet wrony kości jego tu nie doniosą!” – |
Even worms won’t bring his bones here!” |
|
|
|
| 60 |
A Palnuruška izlīņ i soka: |
A Pałnuruszka iz-liń i soka: |
A Popieluch wyłazi i mówi: |
But Cinderboy climbed out and said: |
|
|
|
| 61 |
"Tu maloj, naškeista gors! |
"Tu małoj, naszkiejsta gors! |
„Ty kłamiesz, nieczysty duchu! |
“You are lying, dirty spirit! |
|
|
|
| 62 |
Es te asmu i kaušūs ar tevim!" |
Eś tia asmu i kaŭszuś ar tiewim!" |
Ja tu jestem i będę bić się z tobą!” |
I am here and I will fight with you!” |
|
|
|
| 63 |
Suoka kautīs, kuovās, kuovās, Palnuruška i tū ragani pīveice, vysys ostonis golvys nūruove, mēlis izgrīze, i lyka kešā, zyrga juo sakopoa i sasvīde upē! |
Sôka kaŭtiś, kowas, kowas, Pałnuruszka i tu ragani pi-wiejcia, wysys ostonis gołwys nu-rowia, mialiś iz-grizia, i łyka kieszâ, zyrga jô sa-kopoa i sa-świdia upiâ! |
Zaczęli się bić, bili się, bili, Popieluch i tego smoka zmógł, wszystkie ośm głów zerwał, języki wyrznął, włożył do kieszeni, konia jego porąbał i wrzucił do rzeki! |
They started to fight and they fought for a long time. Cinderboy defeated this wizard as well, tore off all eight heads, cut out the tongues and pocketed them, chopped his horse and threw it into the river! |
|
|
|
| 64 |
Īt krūgā a saldāti guļ, – |
It kruga a sałdati gul, – |
Idzie do karczmy, a żołnierz śpią, – |
He went to the tavern and the soldiers were asleep. |
|
|
|
| 65 |
jis jūs i napīcēle, guļ, to guļ! |
jis jus i na pi-ciela, gul, to gul! |
nie zbudził ich nawzt, śpią, to śpią! |
He didn’t rouse them this time, let them sleep! |
|
|
|
| 66 |
koč reizē lai izaguļ labi!... |
kocz riejzia łaj iza-gul łabi!... |
niech się choć raz wyśpią dobrze!.... |
Let them sleep well at least once! |
|
|
|
| 67 |
Iz trešys nakts losās Juoņc [Juoņs] otkon īt pet [pret] trešuo ragani i soka iz sovim saldātim: |
Iz treszys nakt's łosas Jońć otkon it' piet' treszo ragani i soka iz soŭim sałdatim: |
Na trzecią noc zbiera się Janek znów iść przed trzeciego smoka i mówi do swoich żołnierzy: |
The third night John went out against the third wizard and said to his soldiers: |
|
|
|
| 68 |
"Itys byus vysu baileiguoks ragaņc [ragaņs], byus ar jū griutuoks, kai ar citim! |
"Itys byŭś wysu bajlejgoks ragańć, byŭś ar ju griŭtoks, kaj ar citim! |
„Ten będzie najstraszniejszy smok, będzie z nim trudniej niż z tamtymi! |
“This will be the most fearful wizard, with him it will be more difficult than with the others! |
|
|
|
| 69 |
Kab jius maņ nagulētu šudiņ, byusit maņ vaidzeigi [vajadzeigi]!" – |
Kab jiŭs mań na-gułatu szudiń, byŭsit mań wajdziejgi!" – |
Żebyście wy mi nie spali dziś, będziecie mi potrzebni!” – |
Please don’t sleep today, I will need you!” |
|
|
|
| 70 |
Pīlēja jiudiņa gluozē, īdeve jim ručniku i soka tai: |
Pi-leja jiŭdinia głoziâ, i-diewia jim ruczniku i soka taj: |
Wlał wody do szklanki, dał im ręcznik i mówi tak: |
He poured water into a glass and gave them a towel and said thus: |
|
|
|
| 71 |
"Ka tys jiudiņc [jiudiņs] paliks par asni, a nu ručniku suoks jiudiņc [jiudiņs] tecēt, tūlaik mudri skrīnit iz manim paleigūs!" – |
"Ka tys jiŭdińć pa-likś par aśni, a nu ruczniku sôks jiŭdińć tieciat', tułajk mudri skrinit iz manim palejgus!" – |
„Jeżeli ta woda zamieni się w krew, a z ręcznika zacznie woda ciec, wtedy prędko lećcie do mnie na pomoc!” – |
“When this water will turn into blood and water will flow from the towel then come quickly to my rescue!” |
|
|
|
| 72 |
Nūguoja Juoņc [Juoņs], paleida zam tylta i gaida, – |
Nu-goja Jońć, pa-lejda zam tyłta i gajda, – |
Poszedł Janek wlazł pod most i czeka, |
John left, climbed under the bridge and waited. |
|
|
|
| 73 |
ka jau beja pušnakts, dzierd, ka zeme dudz vēļ cīšuok un mežš [mežs] vēļ cīšuok šņuoc i skrīņ ragaņc [ragaņs] ar divpacmit [divpadsmit] golvu! |
ka jaŭ bieja pusznakt's, dzierd', ka ziamia dudź wial ciszok i mieższ wial ciszok sznioc i skriń ragańć ar diŭpaćmit gołwu! |
skoro już była północ, słyszy, że ziemia dudni jeszcze mocniej i las jeszcze mocniej szumi i leci smok z dwunastu głowami! |
At midnight he heard the earth trembling more than ever and the wood rustling louder, and a wizard with twelve heads came running! |
|
|
|
| 74 |
Izjuoj iz tylta, a juo zyrgs i pakreit iz obeju ceļu. |
Iz-joj iz tyłta, a jô zyrgs i pa-krejt iz obieju cielu. |
Wjeżdża na most, a jego koń pada na oba kolana. |
He rode onto the bridge, but his horse fell on its front knees. |
|
|
|
| 75 |
Jis aizaklīdz sirdeigi: "Vylka maita, kuo tu beistīs?" – |
Jis ajza-klidź sirdiejgi: "Wyłka majta, ko tu biejśtiś?" – |
On jak krzyknie gniewnie: „Wilcze ścierwo, czego się boisz?” – |
He shouted out wrathfully: “Wolf’s carrion, what do you fear?” |
|
|
|
| 76 |
"Beistūs Juoņa Palnuruškys, jis te iraida!" – |
"Biejstus Jonia Pałnuruszkys, jis tia irajda!" – |
„Boję się Janka Popielucha, on tu jest!” – |
“I fear John Cinderboy, he is here!” |
|
|
|
| 77 |
"Kū tu maloj, vylka maita? |
"Ku tu małoj, wyłka majta? |
„Co ty kłamiesz, wilcze ścierwo? |
“What are you lying, wolf’s carrion? |
|
|
|
| 78 |
I vuornys kaulu juo te nadaness!" |
I wornys kaŭłu jô tia na da-niaśś!" |
Nawet wrony kości jego tu nie doniosą!” |
Even worms won’t bring his bones here!” |
|
|
|
| 79 |
A Palnuruška, izleidams [izleizdams] nu patiltis soka tai: |
A Pałnuruszka, iz-lejdams [!] nu patiltiś soka taj: |
A Popieluch, wyłazi z pod mostu i mówi tak: |
But Cinderboy climbed out from under the bridge and said thus: |
|
|
|
| 80 |
"Tu maloj, naškeista gors! |
"Tu małoj, naszkiejsta gors! |
„Ty kłamiesz, nieczysty duchu! |
“You are lying, dirty spirit! |
|
|
|
| 81 |
Es te, kaušūs ar tevim!" – |
Eś tia, kaŭszuś ar tiewim!" – |
Ja tu jestem, będę się bić z tobą!” |
I am here, I will fight with you!” |
|
|
|
| 82 |
Suoka kautīs, Palnuruška jau sešys golvys jam nūruove i suoka tys ragaņc [ragaņs] juo prasēt, kab jis dūtu jam acapyust [atzapyust], – |
Soka [=sôka] kaŭtiś, Pałnuruszka jaŭ sieszys gołwys jam nurowia i sôka tys ragańć jô prasiet, kab jis dutu jam aca-pyŭśt, – |
Zaczęli bić się, Popieluch już sześć głów mu zerwał i zaczął ten smok go prosić, żeby dał mu wypocząć, – |
They started to fight. Already Cinderboy had torn off six of his heads when the wizard started to ask him to let him take a rest – |
|
|
|
| 83 |
soka tai: "Voi muote tevi dzymdynuoja?" – |
soka taj: "Woj motia tiewi dzymdynoja?" – |
mówi tak: „Czy matka cie rodziła?” – |
he asked thus: “Did a mother give birth to you?” |
|
|
|
| 84 |
Palnuruška atsoka: "Dzymdynuoja!" – |
Pałnuruszka at-soka: "Dzymdynoja!" – |
Popieluch odpowiada: „Rodziła!” – |
Cinderboy answered: “She did!” |
|
|
|
| 85 |
"Acapyustēs [atzapyutēs]?" – |
"Acapyŭśtiaś! [!]" – |
A jak jej ciężko było, czy wypoczywała?” – |
“Did she take a rest?” |
|
|
|
| 86 |
" Acapyustēs [atzapyutēs]!" – |
"Acapyŭśtiaś!" – |
„Wypoczywała!” – |
“She did!” |
|
|
|
| 87 |
"To dūd i maņ acapyust [atzapyust]!" – |
"To dud' i mań aca-pyŭśt!" – |
To daj i mnie wypocząć!” – |
“Then let me take a rest!” |
|
|
|
| 88 |
Palnuruška i nūzalicēs, – |
Pałnuruszka i nuza-liciaś, – |
Popieluch zgodził się, – |
Cinderboy agreed – |
|
|
|
| 89 |
par šaļti verās, a tuos golvys, kur atcierta, dajauga [daauga] jam, jis otkon ar divpacmit [divpadsmit] golvu! |
par szalti wieras, a tos gołwys, kur at-cierta [!], da-jaŭga jam, jis otkon ar diŭpaćmit gołwu! |
po chwili patrzy, a te głowy, które odciął, przyrosły mu, i on znowu ma dwanaście głów! |
after a moment he saw that the heads he had chopped off grew back, he had twelve heads again! |
|
|
|
| 90 |
Vot slikti padarēja, ka deve acapyust [atzapyust]! |
Wot ślikti padarieja, ka diewia acapyŭśt! |
Źle zrobił, że dał mu wypocząć! |
He had made a mistake in letting him take a rest! |
|
|
|
| 91 |
Suoka otkon kautīs. |
Sôka otkon kaŭtiś. |
Zaczęli znowu się bić, |
They started to fight again. |
|
|
|
| 92 |
Palnuruška cīši jau nūzamūcēja, cikom jam sešis golvys nūruove i ragaņc [ragaņs] sasyta jū leidz celim zemēs! |
Pałnuruszka ciszi jaŭ nuza-mucieja, cikom jam sieszis gołwys nu-rowia i ragańć sasyta ju lejdz cielim ziamiaś! |
Popieluch bardzo się zmęczył zanim mu sześć głów urwał, a smok wbił go po kolana w ziemię! |
Cinderboy struggled hard before he tore off six of the wizard’s heads, and the wizard hit him into the ground, up to his knees! |
|
|
|
| 93 |
Verās jis, voi naīt juo saldāti paleigūs, a jūs naredz, – |
Wieras jis, woj na it jô sałdati palejgus, a jus na riadź, – |
Patrzy czy nie idą jego żołnierze na pomoc, a ich nie widać, – |
He looked out whether his soldiers had come to help him but didn’t see them – |
|
|
|
| 94 |
jī aizmyga i gulēja par aukstu. |
ji ajz-myga i guleja par aŭkstu. |
oni zasnęli i spali twardo. |
they were fast asleep again. |
|
|
|
| 95 |
Nūmauce jis zuoboku nu lobuos kuojis, īsvīde iz krūgu, krūgam pus jumta nūruove, a tī vys gulēja. |
Nu-maŭcia jis zoboku nu łobos kojis, i-świdia iz krugu, krugam puś jumta nurowia, a ti wyss guleja. |
Zdjął on but z prawej nogi i rzucił do karczmy, z karczmy pół dachu urwał, a ci wciąż spali. |
He pulled the boot off his right foot, threw it towards the pub and tore off half the pub’s roof, but they slept on. |
|
|
|
| 96 |
Salasēja, cik spāka, vēļ div golvys nūruove ragaņom, a ragaņc [ragaņs] sasyta jū da jūstys vītys zemēs, – |
Sa-łasieja cik spaka, wial diŭ gołwys nu-rowia raganiom, a ragańć sa-syta ju da justys witys ziamias, – |
Zebrał wszystką siłę, jeszcze dwie głowy urwał smokowi, a smok wbił go aż do pasa w ziemię, – |
He gathered his strength and tore off two more of the wizard’s heads and the wizard hit him into the ground up the middle. |
|
|
|
| 97 |
i vēļ div golvys nūruove, a ragaņc [ragaņs] jū da pazušu sasyta zemēs. |
i wial diŭ gołwys nurowia, a ragańć ju da pazuszu sa-syta ziamiaś. |
i jeszcze dwie głowy urwał, a smok go pod pachę wbił w ziemię. |
And two more heads he tore off, while the wizard hit him into the ground up to his shoulders. |
|
|
|
| 98 |
Vot jis nūmauce zāboku nu kairuos kuojis, laide iz krūgu, ka krūgu rozjauce i vīnam saldātam pīri rozsyta! |
Wot jis nu-maŭcia zaboku nu kajros kojis, łajdia iz krugu, ka krugu roz-jaŭcia i winam sałdatam piri rozsyta! |
Zdjął but z lewej nogi, puścił w karczmę, aż karczmę rozwalił i jednemu żołnierzowi łeb rozbił. |
Then he pulled off the boot of his right foot and flung it towards the pub so vehemently that it smashed the tavern and hit one soldier on the forehead. |
|
|
|
| 99 |
Jī triukās kuojuos i verās, ka pylna gluoze ašņa i nu ručnika jiudiņc [jiudiņs] tak kiusādams, – |
Ji triŭkas kojos i wieras, ka pyłna głozia asznia i nu rucznika jiŭdińć tâk kiŭsadams, – |
Oni się zrywają na nogi i widzą, że szklanka pełna krwi i z ręcznika krew ciecze strumieniem, – |
They jumped to their feet and saw that glass was full of blood and water was flowing from the towel. |
|
|
|
| 100 |
soka tai: "Lai jū ragaņc [ragaņs] nūsyt tī!" |
soka taj: "Łaj ju ragańć nu-syt ti!" |
mówią tak: „Niech go smok tam zabije!” |
They said thus: “Let the wizard kill him!” |
|
|
|
| 101 |
I nazasteidzēs vys īt paleigūs! |
I naza-śtiejdziaś wyss it palejgus! |
I nie śpieszą się wcale iść na pomoc! |
And they didn’t hurry to help him. |
|
|
|
| 102 |
A Palnuruška nu pādejuo spāka vēļ ragaņam tuos divejuos pādejuos golvys nūruove, mēlis izgrīze, kuldā ībuoze, zyrgu juo sakopoa i upē sasvīde. |
A Pałnuruszka nu padiejo spaka wial raganiam tos diwiejos padiejos gołwys nu-rowia, mialiś iz-grizia, kułdâ i-bozia, zyrgu jô sa-kopoa i upiâ sa-świdia. |
A Popieluch zebrawszy się z ostatkiem sił, jeszcze smokowi dwie ostatnie głowy urwał, języki wyrznął, do kieszeni wsunął, konie jego porąbał i do rzeki wrzucił. |
But Cinderboy, with his last ounce of strength, tore off the last two heads, cut out the tongues and put them into his pocket, chopped the horse and threw it into the river. |
|
|
|
| 103 |
Nuīt iz krūgu, a tī kustynuojas jau īt paleigūs. |
Nu-it iz krugu, a ti kustynojas jaŭ it palejgus. |
Idzie do karczmy, a ci dopiero zbierają się iść mu na pomoc. |
He went to the tavern where his assistants were just about to come to his help. |
|
|
|
| 104 |
Jis izlomuoja jūs, kam jī naklausēja, kai jis jim pīscēja [pīsacēja] i lyka ladētīs juot iz sātu. |
Jis iz-łomoja jus, kam ji na kłaŭsieja, kaj jis jim pi-ścieja i łyka ładiatiś jôt' iz satu. |
Wyłajał ich czemu nie zrobili, jak on im kazał i kazał zbierać się jechać do domu. |
He scolded them for not doing what he told them and ordered to get ready to ride home. |
|
|
|
| 105 |
Juoja, juoja i aizguoja jim vokors, tymss, i redz guņc [guns] nu tuolīnis. |
Joja, joja i ajz-goja jim wokors, tymss, i riadź gunć nu toliniś. |
Jechali, jechali i zrobił sie wieczór, ciemno, widzą ogień zdaleka. |
They rode and they rode, evening came upon them, it was dark and they saw a fire far ahead. |
|
|
|
| 106 |
Soka saldāti: "Var redzēt guni, vajaga tī puorgulēt!" – |
Soka sałdati: "War riadziat guni, wajaga ti por-gulat!" – |
Mówią zołnierze: „Widać ogień, trzeba tam przenocować!” – |
The soldiers said: “There is a light, we should spend the night there!” |
|
|
|
| 107 |
"Vajaga paprīšku apzynuot, kaidi tī ļauds byus, može kaidi razboinīki", atsoka Palnuruška. |
"Wajaga pa priszku ap-zynot', kajdi ti laŭd'ś byŭś, może kajdi razbojniki", atsoka Pałnuruszka. |
„Trzeba naprzód dowiedzieć się, jacy tam ludzie, może jakie rozbójniki”, odpowiada Popieluch. |
“First we have to know what kind of people there are, maybe they are robbers,” said Cinderboy. |
|
|
|
| 108 |
Nūjuoja paprīšku da tuos ustobenis, stuojās zam lūga i klausās. |
Nujoja pa priszku da tos ustabieniś, stojas zam ługa i klaŭsas. |
Pojechał naprzód do chatki, stanął pod oknem i słucha. |
He went ahead to the cottage, stood under the window and listened. |
|
|
|
| 109 |
A tī runuoja tai: "Apsyta myusu veirs [veirus], voi mes jam daravuosim? |
A ti runoja taj: "Ap-syta myŭsu wiejrs, woj mies jam darawosim? |
A tam mówią tak: „Pozabijał naszych mężów, czy my mu darujemy? |
And this was what they said: “He has killed our husbands, will we forgive him? |
|
|
|
| 110 |
Na! nadaravuosim!" |
Na! na darawosim!" |
Nie! nie darujemy!” – |
No! We will not forgive!” |
|
|
|
| 111 |
Tī dzeivuoja tūs ragaņu sīvys i vīna soka tai: |
Ti dziejwoja tus raganiu siwys i wina soka taj: |
Tam mieszkały żony tych smoków i jedna mówi tak: |
The wizards’ wives were living there and one spoke thus: |
|
|
|
| 112 |
"Es palikšu par uobeļnīcu ar smuordeigim uobelim, jis kai juos, kai nūraus uobeli, apjēss [apēss] i nūmiers!" – |
"Eś pa likszu par obielnijcu ar smordiejgim obielim, jis kaj joś, kaj nu-raŭś obieli, ap-jeśś i nu-mierś!" – |
”Ja stanę się jabłonią z pachnącemu jabłkami, on jak pojedzie, zerwie jabłko, zje i umrze!” – |
“I will turn into an apple tree with fragrant apples, when he comes by, as soon as he tears of an apple and eats it he will die!” |
|
|
|
| 113 |
Ūtruo soka: "Es palikšu par azaru, pataisēšu, kab jis dzert aizgribātu, jis kai pazadzers, tai i nūmiers!" – |
Utro soka: "Eś pa-likszu par azaru, pa-tajsieszu, kab jis dziart' ajz-gribatu, jis kaj paza-dzierś, taj i nu-mierś!" – |
Druga mówi: „Ja stanę się jeziorem, zrobię, żeby mu się pić zachciało, - jak napije się, tak, umrze!” – |
The second one said: “I will turn into a lake, I will make him thirsty, he will drink and he will die!” |
|
|
|
| 114 |
Trešuo soka: "Es aplikšu iz juo mīgu i byušu par meikstu vītu, – |
Treszo soka: "Eś aplikszu iz jô mîgu i byŭszu par miejkstu witu, – |
Trzecia mówi: „Ja spuszczę na niego sen i będę łóżkiem, – |
The third one said: “I will make him sleepy and I will be a bed – |
|
|
|
| 115 |
jis nūjuos, acaguļs [atzaguļs] i nūmiers!" – |
jis nu-joś, aca-gulś i nu-mierś!" – |
on pojedzie, położy się i umrze!” – |
he will come, lay down and die!” |
|
|
|
| 116 |
A muote juos acasauc [atzasauc] tai: |
A motia jos aca-saŭć taj: |
A matka ich odzywa się tak: |
And their mother responded thus: |
|
|
|
| 117 |
"A ka jius napadareisit jam nikuo, to es palikšu par cyuku, skrīšu pakaļ i nūreišu jū!" – |
"A ka jiŭs na pa-dariejsit jam nikô, to eś pa-likszu par cyŭku, skriszu pakal i nu-rejszu ju!" – |
A jeżeli wy nie zrobicie mu nic, to ja stanę się świnią, polecę z tyłu i rozerwę go!” – |
“But if you don’t have any effect on him, I will turn into a pig, I will pursue him and devour him!” |
|
|
|
| 118 |
Vot jis izaklausēja tī vysu i soka: |
Wot jis iza-kłaŭsieja ti wysu i soka: |
Wysłuchał on tego wszystkiego i mówi: |
He heard all this and said: |
|
|
|
| 119 |
"Te navar gulēt! Juosim tuoļuok!" |
"Tia na war gulat'! Jôsim tolok!" |
„Tu nie można spać! Pojedziemy dalej!” – |
“We can’t sleep here! Let’s ride on!” |
|
|
|
| 120 |
Juoja, juoja vysu nakti, – |
Joja, joja wysu nakti, – |
Jechali, jechali całą noc, – |
They rode and they rode the whole night – |
|
|
|
| 121 |
izausa gaisma, a jis vys juoj – |
iz-aŭsa gajsma, a jis wyss joj – |
zaświtał świt, a on wciąż jedzie, – |
day was dawning and they were still riding – |
|
|
|
| 122 |
i saūda cīši lobu smoku, – |
i sa-uda ciszi łobu smoku, – |
i poczuli bardzo przyjemny zapach, – |
and they smelled a very pleasant smell. |
|
|
|
| 123 |
verās, nu kurīnis taids lobs smuordz [smuords] i redz, ka stuov uobeļnīca ceļa molā, ar šmukim uobelim. |
wieras, nu kuriniś tajds łobs smordz i riadź, ka stoŭ obielnijca cielâ mołâ, ar szmukim obielim. |
patrzą, skąd taki zapach i widzą, że stoi jabłoń na kraju drogi z ładnemi jabłkami. |
They looked around for where this good smell came from and saw an apple tree standing by the road, with pretty apples. |
|
|
|
| 124 |
Tī saldāti soka: "Niu, pajēškūš [paēškūšs] uobeļu!" |
Ti sałdati soka: "Niŭ, pa-jeszkusz obielu!" |
Zołnierze mówią: „Teraz pojemy jabłek! |
The soldiers said: “Now we will eat apples!” |
|
|
|
| 125 |
A Palnuruška atsoka: "Tys pyrmū uobeli apjēškys [apēškys], kas pyrms dajuoškys!" – |
A Pałnuruszka at-soka: "Tys pyrmu obieli ap-jeszkys, kas pyrms da-joszkys!" – |
A Popieluch powiada: „Ten pierwsze jabłko zje, kto piewszy dojedzie!” – |
But Cinderboy said: “He who approaches first will eat the first apple!” |
|
|
|
| 126 |
Palaide sovu zyrgu i pa prīšku dajuoja, – |
Pa-łajdia soŭu zyrgu i pa priszku da-joja, – |
Puści swego konia i najpierw dojechał, – |
He let his horse run on and he rode ahead – |
|
|
|
| 127 |
izvylka zūbynu, kai nūcierta uobeļnīcu, tai uobeļnīca izgaisa, a tamā vītā guļ buoba nūsysta. |
iz-wyłka zubynu, kaj nu-cierta obielnijcu, taj obielnijca iz-gajsa, a tamâ witâ gul boba nu-systa. |
wyciągnął pałasz, jak ciął jabłoń, tak jabłoń znikła, a na tem miejscu leży baba zabita. |
he took out his sword and when he hit the apple tree it vanished and in its place lay a dead woman. |
|
|
|
| 128 |
Nūjuoja tuoļuok, – |
Nu-joja tolok, – |
Pojechali dalej, |
They rode on – |
|
|
|
| 129 |
smierteņa gribis dzert! |
śmiertienia gribiś dziart'! |
śmiertelnie chce się pić! |
they became deadly thirsty! |
|
|
|
| 130 |
Redz azari, a z [iz] tuo azara plovoj spaneits zalta iz sudobra važeņu. |
Riadź azari, a z [!] to azarâ płowoj spaniejts załta iz sudobra ważeniu. |
Widzą jezioro, a na tem jeziorze pływa koneweczka złota na srebrnym łańcuchu. |
They saw a lake and drifting upon it a golden bucket on a silver chain. |
|
|
|
| 131 |
Saldāti soka: "Dzerti gribis! |
Sałdati soka: "Dziarti gribiś! |
Żołnierze mówią: „Pić się chce! |
The soldiers said: “We want to drink! |
|
|
|
| 132 |
Vot šmuks jiudiņc [jiudiņs], pazadzierškūš [pazadzierškūšs] labi!" |
Wot szmuks jiŭdińć, paza-dzierszkusz łabi!" |
„Ot woda, napijemy się do woli!” – |
Here is pleasant water, we will drink to our fill!” |
|
|
|
| 133 |
A Palnuruška atsoka: "Kas pa prīšku dajuos, tys pyrmyjs i pazadzerškys!" – |
A Pałnuruszka at soka: "Kas pa priszku da-joś, tys pyrmyjs i paza-dzierszkys!" – |
A Popieluch powiada: „Kto najpierw dojedzie, ten pierwszy się napije!” – |
But Cinderboy replied: “He who rides ahead will drink first!” |
|
|
|
| 134 |
Aizskrēja prīškā, kai cierta ar zūbynu azaram, verās, ni azara, ni spaneiša, tik buoba guļ nūsysta! – |
Ajz-skriaja priszka, kaj cierta ar zubynu azaram, wieras, ni azara, ni spaniejsza, tik boba gul nu-systa! – |
Zaleciał najpierw, jak ciął pałaszem w jezioro, patrzą, ani jeziora, ani koneweczki, tylko baba leży zabita! – |
He ran ahead of them, and as he beat the lake with his sword they saw that there was neither lake nor bucket, only a dead woman was lying there. |
|
|
|
| 135 |
Nūjuoja tuoļuok, apjēme mīgs jū cīši, ka nu zyrgu kreit zemē, – |
Nu-joja tolok, ap-jemia migs ju ciszi, ka nu zyrgu krejt ziamia, – |
Pojechali dalej, ogarnął ich sen taki, że z koni spadają, – |
They rode on and became very tired, they almost fell from their horses – |
|
|
|
| 136 |
verās, stuov vīta apkluota, – |
wieras, stoŭ wîta ap-kłota, – |
patrzą, stoi łóżko posłane, – |
they saw a bed standing, ready made – |
|
|
|
| 137 |
tī saldāti soka: "Vot meiksta vīta, – |
ti sałdati soka: "Wot miejksta wîta, – |
żołnierze mówią: „Ot łóżko, – |
the soldiers said: “There is a bed, |
|
|
|
| 138 |
acaguleiškūš [atzaguleiškūšs], paguleiškūš [paguleiškūšs] koč drusku!" – |
aca-gulejszkusz, pa gulejszkusz kocz drusku!" – |
położymy się, zaśniemy choć trochę!” – A |
we will lay down and sleep, if only a little bit!” |
|
|
|
| 139 |
A Palnuruška atsoka otkon: "'Tys gulēs, kas dajuos pa prīšku!" – |
A Pałnuruszka at-soka otkon: "Tys gulaś, kas da-joś pa priszku!" – |
Popieluch powiada znowu: „Ten się położy kto dojedzie najpierw!” – |
But Cinderboy said again: “He who rides ahead will sleep!” |
|
|
|
| 140 |
Palaide zyrgu, dajuoja pa prīšku, – |
Pa-łajdia zyrgu, da-joja pa priszku, – |
Puścił konia, dojechał najpierw, – |
He let his horse run ahead and he arrived ahead of them. |
|
|
|
| 141 |
kai cierta ar zūbynu par vītu, tai vīta izgaisa, a z [iz] tuos vītys guļ buoba nūsysta! |
kaj cierta ar zubynu par witu, taj wita iz-gajsa, a z [!] tos witys gul boba nu-systa! |
jak ciął pałaszem po łóżku, tak łóżko znikło, a na tem miejscu leży baba zabita! |
When he thrust his sword into the bed, it vanished and in its place there was a dead woman! |
|
|
|
| 142 |
I dzierd jau, ka par divpacmit [divpadsmit] verstu atskrīņ cyuka! |
I dzierd' jaŭ, ka par diŭpaćmit wierstu at-skriń cyŭka! |
I słyszy już, jak o dwanaście wiorst – stamtąd leci świnia! |
Now they heard a pig running towards them from a distance of twelve versts! |
|
|
|
| 143 |
Pajem Palnuruška kukuli maizis i nūsvīž, – |
Pa-jem Pałnuruszka kukuli majzis i nu-świż, – |
Wziął Popieluch bochenek chleba i rzucił, – |
Cinderboy took a loaf of bread and threw it. |
|
|
|
| 144 |
tei maize nūskrēja par seši versti, cyuka grīzēs piec maizis, a jis daskrēja pi smēdis, klabynoj pi durovu, prosa kab īlaistu, ka cyuka jau skrīņ pakaļ. |
tiej majzia nu-skriaja par sieszi wiersti, cyŭka grizias piec majzis, a jis da-skriaja pi śmiadiś, kłabynoj pi durowu, prosa kab i-łajstu, ka cyŭka jaŭ skriń pakal. |
ten chleb poleciał szęść wiorst, świnia zwróciła się za chlebem, a on doleciał do kuźni, puka do drzwi, prosi, żeby go puścili, że świnia leci za nim. |
The bread flew about six versts, the pig turned towards the bread while he ran to a smithy, banged at the door, asked to be let in, for a pig was after him. |
|
|
|
| 145 |
Kaļvs īlaide jū i mudri sataisēja dzelža durs. |
Kalwś iłajdia ju i mudri sa-tajsieja dzielża durs. |
Kowal wpuścił go i prędko zamknął żelazne drzwi. |
The smith let him in and quickly shut the iron door. |
|
|
|
| 146 |
A cyuka, kai daskrēja, kai giva ar muti, iz reizis pus durovu izruove, – |
A cyŭka, kaj da-skriaja, kaj giwa ar muti, iz riajzis puś durowu iz-rowia, – |
A świnia jak przyleciała, jak chwyciła pyskiem, tak od razu pół drzwi wyrwała, – |
But when the pig had arrived, it ran against the door with its head and tore of half of the door in the first turn. |
|
|
|
| 147 |
giva ūtru reizi, izruove vysys durs i īkrita smēdē! |
giwa utru riejzi, iz-rowia wysys durs i i-krita śmiadiâ! |
chwyciła drugi raz, wyrwała całe drzwi i wpadła do kuźni! |
On the second turn it tore off the whole door and fell into the smithy! |
|
|
|
| 148 |
A kaļvs turēja jau rūkā kneipstaks [kneipstakus], pītveicāti sorkoni, – |
A kalwś turieja jaŭ rukâ kniejpstaks, pitwiejcati sorkoni, – |
Ale kowal miał już w ręku kleszcze rozpalone do czerwoności; |
But the smith held a pair of tongs that were red hot – |
|
|
|
| 149 |
giva jū i svīde iz loktys i suoka oba div kaļt ar Palnurušku, ar vasarim. |
giwa ju i świdia iz łoktys i sôka oba diŭ kalt' ar Pałnuruszku, ar wasarim. |
chwycił ją i rzucił na kowadło i zaczęli oba dwaj kuć z Popieluchem młotami. |
he caught the pig and flung it on the anvil and he and Cinderboy started to hammer the pig. |
|
|
|
| 150 |
Kola, kola, cikom nu tuos cyukys izkola sudobra zyrgu, ar zalta nogim, ar zalta krāpem i zalta asti. |
Koła, koła, cikom nu tos cyŭkys iz-koła sudobra zyrgu, ar załta nogim, ar załta krapiam i załta aśti. |
Kuli, kuli, aż z tej świni wykuli srebrnego konia, ze złotemi kopytami, ze złotą grzywą i złotym ogonem. |
They hammered and they hammered until they had forged from that pig a silver horse with golden hooves, with a golden mane and a golden tail. |
|
|
|
| 151 |
Tūlaik, dūd kaļvs Juoņam desmit pudu dzelža vāzu i soka: |
Tułajk, dud' kalwś Joniam dieśmit pudu dzielża wazu i soka: |
Wtedy kowal dał Jankowi dziesięciopudową żelazną pałkę i mówi tak: |
Then the smith gave John an iron stick that weighed ten poods and said: |
|
|
|
| 152 |
"Sēst iz tuo zvrga, nazabeist! |
"Sieśt' iz to zyrga, naza-biejśt! |
„Wsiądź na tego konia, nie bój się! |
“Mount this horse, don’t be afraid! |
|
|
|
| 153 |
jis tevi ness pa gaisu, a tu sit ar vāzu, cik vīn tur spāka, sit, cikom nūzalaiss iz zeme. |
jis tiewi niaśś pa gajsu, a tu sit' ar wazu, cikwin tur spaka, sit', cikom nuza-łajśś iz ziamia. |
on cię poniesie w powietrzu, a ty bij go pałkę wiele masz siły, bij, aż się spuści na ziemię! |
It will carry you up into the air, but beat it with the stick with all your might, beat it until it descends. |
|
|
|
| 154 |
Ka jau iz zeme [zemes] nūzalaiss, tūlaik jis byus lobs i vareisi juot, kur vin [viņ] gribeisi!" – |
Ka jaŭ iz ziamia [!] nuza-łajśś, tułajk jis byŭś łobs i wariejsi jôt', kur win gribiejsi!" – |
Skoro na ziemię się spuści, wtedy będzie dobry i będziesz mógł jechać, gdzie tylko zechcesz!” |
When it has landed it will be good and you may ride wherever you want!” |
|
|
|
| 155 |
Juoņs acasāda [atzasāda] i izacēle gaisā, syta ar vāzu cik vin [viņ] leida, – |
Jońc aca-sada i iza-ciela gajsa, syta ar wazu cik win lejda, – |
Janek siadł i uniósł się w powietrze, bił pałką wiele tylko wlazło, – |
John mounted the horse and was carried up into the air, he beat with the stick as much as he could – |
|
|
|
| 156 |
tys zyrgs skrēja kai troks, a jis syta cik vin [viņ] spēja! |
tys zyrgs skriaja kaj troks, a jis syta cik win śpiaja! |
ten koń leciał jak szalony, a on bił, wiele tylko mógł! |
the horse flew madly, but he kept beating it as hard as he could. |
|
|
|
| 157 |
suoka jau laistīs, a jis vys syta! |
sôka jaŭ łajśtiś, a jis wyss syta! |
zaczął już spuszczać się, a on wciąż bił! |
It began descending but he kept on beating! |
|
|
|
| 158 |
Kai pazastatēja iz zemis ar kuojom, tūlaik jis nūsvīde vāzu i nūjuoja mīreigi, zynuoja, ka nu juo izguoja naškeista gors uorā jau. |
Kaj paza-statieja iz ziamiś ar kojom, tułajk jis nu-świdia wazu i nu-joja mirejgi, zynoja, ka nu jô iz-goja naszkiejsta gors ora jaŭ. |
Skoro dotknął ziemi nogami, wtedy rzucił pałkę i pojechał spokojnie, wiedział, że z niego już wyszedł duch nieczysty. |
Only when it stood on the ground on its legs he threw away the stick and rode on peacefully. He knew that the unclean spirit had left. |
|
|
|
| 159 |
Juoj i verās, a tī taišni iz juo skrīņ viersum div akmini, līli kai kolni, – |
Joj i wieras, a ti tajszni iz jô skriń wiersum diŭ akmini, lili kaj kolni, – |
Jedzie i patrzy, a tam prosto na niego lecą dwa kamienie, wielkie jak góry, – |
He rode on and looked around and saw two stones flying straight in his way, big as mountains – |
|
|
|
| 160 |
to vīnu vītu saīt, to rozaškeras, – |
to winu witu sa-it, to roza-szkieras, – |
to się razem zejdą, to się rozdzielą, – |
they drifted apart and came together again – |
|
|
|
| 161 |
brīsmeigi mudri skrīņ! |
briśmiejgi mudri skriń! |
okropnie prędko lecą! |
they were flying terribly fast! |
|
|
|
| 162 |
Jis tiuleņ dazagoduoja, ka jī deļ tuo, kab jū nūsist, – |
Jis tiŭleń daza-godoja, ka ji diel to, kab ju nu-siśt', – |
Zaraz się domyślił, że one dla tego lecą, żeby go zabić, – |
He knew at once that they meant to kill him. |
|
|
|
| 163 |
vot jis dajuoja tivi, sadrūsynuoja zyrgu i puorlēce, tik zyrgam astis gobaleņu atruove! |
wot jis da-joja tiwi, sa-drusynoja zyrgu i por-lacia, tik zyrgam aśtiś gobaleniu at-rowia! |
podjechał blizko, śpiął konia i przeskoczył, tylko koniowi kawałeczek ogona urwało! |
He rode nearer, collected his horse and jumped over, and only a bit of the horse’s tail was torn off! |
|
|
|
| 164 |
Juoj tuoļuok, redz, div ūzuli skrīņ iz juo taišni, – |
Joj tolok, riadź, diŭ uzuli skriń iz jô tajszni, – |
Jedzie dalej, widzi, dwa dęby lecą na niego prosto, – |
He rode on and saw two oak trees flying straight in his way – |
|
|
|
| 165 |
to sazaīt to rozašker, to sazaīt, to rozašker, tai i skrīņ iz juo! |
to saza-it to roza-szkier, to saza-it, to roza-szkier, taj i skriń iz jô! |
to się zejdą, to się rozdzielą, to się zejdą, to się rozdzielą lecą na niego! |
they drifted apart and came together, drifted apart and came together, thus they were flying towards him! |
|
|
|
| 166 |
Jis dalaide jūs tivi, sadrūsynuoja zyrgu i puorlēce, tik zyrgam pus astis atruove! |
Jis da-łajdia jus tiwi, sa-drusynoja zyrgu i por-lacia, tik zyrgam puś aśtiś at-rowia! |
Dopuścił je blizko, śpiął konia i przeskoczył, tylko koniowi pół ogona urwało! |
He let them come near, collected his horse and jumped over, only half of the horse’s tail was torn off! |
|
|
|
| 167 |
Tagad jau juoja mīreigai i atjuoja iz cytu kienisti, – |
Tagad jaŭ joja mirejgaj i at-joja iz cytu kieniśti, – |
Teraz już jechał spokojnie i przyjechał do innego królestwa, – |
Now he rode on peacefully until he came into another kingdom. |
|
|
|
| 168 |
verās, stuov kieniņa pile, a pet [pret] jū šmuka pļova, jam cīši aizagribēja gulēt ka seņ nagulēja. |
wieras, stoŭ kieninia pila, a piet' ju szmuka plowa, jam ciszi ajza-gribiaja gulat' ka sień na guleja. |
patrzy, stoi królewski zamek, a przed nim łąka piękna, i zachciało mu się spać, bo dawno nie spał. |
He saw a royal castle and before it a pretty meadow, and he felt an ardent desire to fall asleep, as he hadn’t slept for a long while. |
|
|
|
| 169 |
Nūkuope nu zyrga, palaide jū pļovā, a pats acagulās [atzagulās] i aizmyga styprā mīgā. |
Nu-kopia nu zyrga, pałajdia ju plowa, a pat's acagułas i ajz-myga stypra miga. |
Zlazł z konia, puścił go na łąkę, a sam położył się i zasnął snem mocnym. |
He dismounted his horse and let it go on the meadow, while he lay down and fell fast asleep. |
|
|
|
| 170 |
Verās kieniņč [kieniņš] pa lūgu, ka svešnis kaids guļ iz zuolis, syuta, kab jū pīceļt, a navar nikai jū izmūdynuot, – |
Wieras kienińcz pa lugu, ka swieszniś kajds gul iz zolis, syŭta, kab ju pi-cielt, a na war nikaj ju iz-mudynot', – |
Patrzy król przez okno, że jakiś nieznajomy śpi na trawie, posyła, żeby go zbudzić, ale nie potrafili go zbudzić, – |
The king looked out of the window and saw a foreigner sleeping in the grass, he ordered that he be roused but nobody managed to wake him up. |
|
|
|
| 171 |
lyka pajemt zyrgu i gaidēt cikom jis pīzaceļs. |
łyka pa-jemt' zyrgu i gajdiet' cikom jis piza-ciels. |
kazał wziąć konia i czekać, aż on wstanie. |
So he ordered that the horse be taken and that they should wait until he arose. |
|
|
|
| 172 |
Jis gulēja treis dīnys i treis nakts, – |
Jis guleja trejs dînys i trejs nakt's, – |
Spał on trzy dni i trzy noce, – |
He slept for three days and three nights. |
|
|
|
| 173 |
iz caturtā dīnā acamūdās [atsamūdās], verās, zyrga navā! |
iz caturta dîna aca-mudas, wieras, zyrga nawa! |
na czwarty dzień budzi się, patrzy, konie niema! |
On the fourth day he woke up and looked around, and the horse was gone! |
|
|
|
| 174 |
Nūīt iz pili, vaicoj, voi naredzēja juo zyrga? |
Nu-it iz pili, wajcoj, woj na riedzieja jô zyrga? |
Idzie do zakmu, pyta, czy nie widzieli jego konia? |
He went to the castle and asked if someone had seen his horse. |
|
|
|
| 175 |
Soka, ka kieniņč [kieniņš] lyka pajemt – |
Soka, ka kienińcz łyka pa-jemt' – |
Mówią, że król kazał wziąć, – |
He was told that the king had ordered it be taken. |
|
|
|
| 176 |
vot jis īt taišni iz kieniņu, soka: |
wot jis it tajszni iz kieniniu, soka: |
idzie prosto do króla, mówi: |
So he went straight to the king and said: |
|
|
|
| 177 |
"Kieniņč [kieniņš], atdūd munu zyrgu!" |
"Kienińcz, at-dud' munu zyrgu!" |
„Królu, oddaj mego konia!” |
“King, give me back my horse!” |
|
|
|
| 178 |
Kieniņč [kieniņš] soka: "Deļ kam? |
Kienińcz soka: "Diel kam? |
Król mówi: „Czemu nie? |
The king said: “Why not? |
|
|
|
| 179 |
atdūšu, tik paprīšku daboj tu maņ nu cytys kienists kienineiti par sīvu!" – |
at-duszu, tik pa priszku daboj tu mań nu cytys kieniśtś kieniniejti par sîwu!" – |
oddam tylko pierw dostań mi z drugiego królestwa królewnę za żonę!” – |
I’ll give it back to you, but first get for me the princess from the other kingdom for a wife!” |
|
|
|
| 180 |
Tī beja cīš skaista kieniņa meita, jis jau seņ gribēja ženētīs ar jū, a tāvs juos nadeve juos jam. |
Ti bieja cisz skajsta kieninia miejta, jis jaŭ sień gribieja żenietiś ar ju, a taŭs jos na diewia jos jam. |
Była tam bardzo ładna królewna, z którą dawno chciał sie żenić, ale ojciec nie dawał mu jej. |
There was a very beautiful princess whom he had long since wanted to marry, but her father didn’t give her to him. |
|
|
|
| 181 |
Vot Juoņc [Juoņs] atsoka, ka īškys i dabuoškys jū! |
Wot Jońć at-soka, ka iszkys i daboszkys ju! |
Janek powiada, że pójdzie i dostanie! |
Now John said that he would go and get her! |
|
|
|
| 182 |
I nūguoja. |
I nu-goja. |
I poszedł. |
And he left. |
|
|
|
| 183 |
Īt, īt par lelu mežu i sateik napazeistamu cylvāku, – |
It, it par lełu mieżu i sa-tiejk na pa-ziejstamu cyłŭaku, – |
Idzie, idzie przez wielki las i spotyka nieznajomego, – |
He walked and he walked through a big forest and met a stranger. |
|
|
|
| 184 |
tys napazeistamyjs sazavasaluoja ar jū i vaicoj: |
tys napa-ziejstamyjs saza-wasałoja ar ju i wajcoj: |
ten nieznajemy przywitał się z nim i pyta: |
The stranger greeted him and asked: |
|
|
|
| 185 |
"Kur tu eji?" |
"Kur tu eji? |
„Gdzie ty idziesz?” |
“Where are you going?” |
|
|
|
| 186 |
Juoņc [Juoņs] soka: "Svuotūs!" – |
Jońc soka: "Swotus!" – |
Janek mówi: „W swaty!” – |
John said: “To court [a princess]!” |
|
|
|
| 187 |
Jis soka: "Es asu soltums, īšu ar tevi, može tev gadiešūs!" – |
Jis soka: "Eś asu sołtums, iszu ar tiewi, może tieŭ gadieszus!" – |
On mówi: „Ja jestem mróz, pójdę z tobą, może ci się przydam!” – |
He said: “I am Cold, I will go with you, maybe I will be useful!” |
|
|
|
| 188 |
"Labi, ej ar manim!" – |
"Łabi, ej ar manim!" – |
„Dobrze chodź ze mną!” – |
“All right, come with me!” |
|
|
|
| 189 |
Paīt tuoļuok, sateik otkon napazeistamu, tys jūs aiztur i vaicoj: |
Pa-it tolok, sa-tiejk otkon napa-ziejstamu, tys jus ajz-tur ir wajcoj: |
Idą dalej, spotykają znów nieznajomego, ten ich zatrzymuje i pyta: |
They went on and met another stranger, who stopped them and asked: |
|
|
|
| 190 |
"Kur jius ejat?" – |
"Kur jiŭs ejat?" – |
„Gdzie wy idziecie?” – |
“Where are you going?” |
|
|
|
| 191 |
Soka Juoņc [Juoņs]: "Svuotūs iz kienineiti!" – |
Sôka Jońć: "Swotus iz kieniniejti!" – |
Mówi Janek: ‘W swaty do królewny!” – |
Said John: “To court a princess!” |
|
|
|
| 192 |
"Es asmu bods, īšu leidza, može jiusim gadiešūs!" – |
"Eś asmu bôds, iszu lejdza, może jiŭsim gadieszus!" – |
„Ja jestem głód, pójdę razem, może wam się przydam!” – |
“I am Hunger, I will go with you, maybe I will be useful!” |
|
|
|
| 193 |
Juoņc [Juoņs] soka: "Ej, kū vairuok, to lobuok!" – |
Jońć soka: "Ej, ku wajrok, to łobok! " – |
Janek mówi: „Idź, co więcej, to lepiej!” – |
John said: “Come, the more the better!” |
|
|
|
| 194 |
Guoja, guoja, satyka vēļ šauci i skrauci, – |
Goja, goja, sa-tyka wial szaŭci i skraŭci, – |
Szli, szli, spotkali jeszcze szewca i krawca, – |
They walked and they walked, they met a cobbler and a tailor – |
|
|
|
| 195 |
jī taipat nūguoja leidza, jūs i daudz tagad, jau četri! |
ji taj pat' nu-goja lejdza, jus i daŭdź tagad, jaŭ czetri! |
ci tak samo poszli razrm, ich teraz już czterech! |
they went with them as well, now they were many, already four! |
|
|
|
| 196 |
Atguoja iz kieniņu i vaicoj kieniņč [kieniņš] iz Juoni: |
At-goja iz kieniniu i wajcoj kienincz iz Joni: |
Przyszli do króla i pyta król Janka: |
They came before the king and the king asked John: |
|
|
|
| 197 |
"Kū pasceisi [pasaceisi], bruoleit?" |
"Ku pa-ściejsi, brolejt?" |
„Co powiesz, bratku!” – |
“What do you have to say, brother?” |
|
|
|
| 198 |
"A vot es tū pasceišu [pasaceišu], ka es atguoju svuotūs iz kieniņa meitu, nu tuo, a nu tuo kieniņa!" – |
"A wot eś tu pa-ściejszu, ka eś at-goju swotus iz kieninia miejtu, nu to, a nu to kieninia!" – |
„A ot ja powiem, że przyszedłem w swaty do królewny, od tego, a tego króla!” – |
“This is what I have to say: that I have come to court the princess of this and that king!” |
|
|
|
| 199 |
"Nu labi, reit ap tū runuosim, a šudiņ pazagost pi mane, likšu pierti izkurinuot, izapērsīs nu ceļa, byus meiksti kauli!" |
"Nu łabi, rejt ap tu runosim, a szudiń paza-gośt' pi mania, likszu pierti iz-kurinot', iza-piersiś nu ciela, byŭś miejksti kaŭli!" |
„No, dobrze, jutro o tem pogadamy, a dziś rozgość się u mnie, każę łaźnię wypalić, wyparzysz się z drogi, będą kości miękkie!” |
“All right, we will talk about it tomorrow, but today you will be my guests, I will have the bathhouse heated, you will wash away the dirt from the road and will have soft bones!” |
|
|
|
| 200 |
Lyka dzelža pierti izkurinuot cikom sorkona i nūvest tī jūs, – |
Łyka dzielża pierti iz-kurinot' cikom sorkona i nu-wiaśt' ti jus, – |
Kazał żelazną łaźnię wypalić do czerwoności i zaprowadzić ich tam, – |
He ordered that the bathhouse be heated until it was red hot and that they should be taken there – |
|
|
|
| 201 |
dūmuoja, ka jim tī smierts padareis. |
dumoja, ka jim ti śmiertś pa-dariejś. |
myślał, że im tam śmierć zrobi. |
he thought they would meet their death there. |
|
|
|
| 202 |
A soltums īskrēja, aizpyute, aizsaldēja sīnys i pierts solta palyka. |
A sołtums i-skriaja, ajz-pyŭtia, ajz-saldiaja sinys i piert's sołta pa-łyka. |
A mróz wleciał wydmuchał, wymroził ściany i łaźnia się wyziębiła. |
But Cold rushed in and blew his breath out, the walls froze and the bathhouse became cool. |
|
|
|
| 203 |
Jī atīt nu pierts, kieniņč [kieniņš] breinīs, vaicoj: |
Ji at-it nu piert's, kienińcz briejniś, wajcoj: |
Przychodzą z łaźni, król dziwi się, pyta: |
They came back from the bathhouse, the king wondered and asked: |
|
|
|
| 204 |
"Nu, kas? izapērit jau?" – |
"Nu, kas? iza-piarit jaŭ?" – |
„No, co? Wyparzyliście się? – |
“So what? Have you already washed?” |
|
|
|
| 205 |
Juoņc [Juoņs] soka: "Nu, pierts tei i beja, taida solta, ka mes i izapērt navarējam!" – |
Jońc soka: "Nu, piert's tiej i bieja, tajda sołta, ka mies i iza-piart' na-wariejam!" – |
Janek mówi: „No, łaźnia też tam była, taka zimna, żeśmy się wyparzyć nie mogli!” – |
John said: “Well, the bathhouse was kind of cold, so we couldn’t wash properly!” |
|
|
|
| 206 |
Kieniņč [kieniņš] pagrūzēja golvu i prosa jūs iz vakareņam [vakareņom], – |
Kienińcz pa-gruziaja gołwu i prosa jus iz wakarieniam, – |
Król spuścił głowę i prosi ich na wieczerzę, – |
The king shook his head and invited them to dinner – |
|
|
|
| 207 |
a beja jam maizis i galis pīgatavēts deļ septiņu godu, – |
a bieja jam majzis i galis pigatawiets diel sieptiniu godu, – |
a miał chleba i mięsa przygotowanego na siedm lat, – |
he had bread and meat prepared for seven years – |
|
|
|
| 208 |
jis lyka vysu iz golda salikt i soka tai: |
jis łyka wysu iz gołda sa-likt' i soka taj: |
kazał wszystko położyć na stole i mówi tak: |
he ordered to put everything on the table and said thus: |
|
|
|
| 209 |
"Kad apjēssit [apēssit] tū vysu, kas ira salykts, to dūšu meitu, – |
"Kad ap-jeśsit tu wysu, kas ira sa-łykts, to duszu miejtu, – |
„Jeżeli zjecie to wszystko, co jest położone, to dam córkę, – |
“When you eat up all what has been put here I will give you my daughter – |
|
|
|
| 210 |
a naapjēssit [naapēssit], to golvys nūcieršu jiusim!" – |
a na ap-jeśśit, to gołwys nu-cierszu jiŭsim!" – |
a nie zjecie, to głowy wam pościnam!” – |
but if you don’t I will cut your heads off!” |
|
|
|
| 211 |
Jī aizasāda aiz golda, a bods kai dazalasēja pi vakareņu, vyss [vysus] jēdeņč [iedeņus] izjēde [izēde] i deļ tūs cytu vēļ nalyka, jī klīdz, ka āsti gribis, a kieniņč [kieniņš] deve jim taidys slyktys vakarenis, ka nabeja kuo apāst! |
Ji ajza-sada ajz gołda, a bods kaj daza-łasieja pi wakarieniu, wyss jedieńcz iz-jedia i diel tus cytu wial na łyka, ji klidz, ka aśti gribiś, a kienińcz diewia jim tajdys słyktys wakarieniś, ka na bieja kô ap'-aśt'! |
Oni zasiedli do stołu, a głód jak zabrał się do wieczerzy, tak wszystko jadło zjadł i dla tamtych jeszcze zabrakło, oni wołają, że jeść sie chce, a król dał im taką lichą wieczerzę, że niema czego pojeść! |
They sat down at the table, but no sooner had Hunger sat down to dine than he had eaten up all the food and there was nothing left for the others, who cried that they were hungry and the king had given them such a bad dinner that there was nothing to eat! |
|
|
|
| 212 |
Redz kieniņč [kieniņš], ka navar ar jim nikuo padarēt [padareit] i soka iz Palnurušku: |
Riadź kienińcz, ka na war ar jim niko pa-dariet i soka iz Pałnuruszku: |
Widzi król, że nie można z niemi nic poradzić i mówi do Popielucha: |
The king saw that he could do nothing and said to Cinderboy: |
|
|
|
| 213 |
"Klausīs! ka sašyusi meitai kūrpis, najimdams māra, kab byutu kai reizē pa kuojai, ni lyluokys, ni mozuokys, tūlaik meitu atdūšu, a ka nasašyusi, to golvys nūjimšu!" – |
"Kłaŭsiś! ka sa-szyŭsi miejtaj kurpiś, na-jimdams mara, kab byŭtu kaj riejzia pa kojaj, ni łyłokys, ni mozokys, tułajk miejtu at-duszu, a ka na sa-szyŭsi, to gołwys nu-jimszu!" – |
„Słuchaj! jeżeli uszyjesz córce trzewiki, nie biorąc miary żeby były jak raz na jej nogę, ani za wielkie, ani za małe, wtedy córkę oddam, a jeżeli nie uszyjesz, to głowę zdejmę!” – |
“Listen! If you can sew shoes for my daughter without taking measure so that they fit her perfectly, not too large and not too small, then I will give you my daughter, but if you don’t I will take your heads off!” |
|
|
|
| 214 |
Soka šaučš [šaucs] iz Juoni: "Par tū moza bāda, es sašyušu kūrpis, byus lobys!" – |
Soka szaŭczsz iz Joni: "Par tu moza bada, eś sa-szyŭszu kurpiś, byŭś łobys!" – |
Mówi szewc do Janka: „O to mała bieda, ja uszyję trzewiki, będa dobre!” – |
Said the cobbler to John: “Small problem, I will sew the shoes, they will be fine!” |
|
|
|
| 215 |
Iz reita, atnas Juoņc [Juoņs] kūrpis kieniņam, – |
Iz rejta, at-nas Jońć kurpiś kieniniam, – |
Nazajutrz, przynosi Janek trzewiki królowi, – |
In the morning John took the shoes to the king – |
|
|
|
| 216 |
kieniņč [kieniņš] sauc meitys, lai pamīrej, – |
kienińcz saŭć miejtys, łaj pa-miriej, – |
król woła córkę, żeby przymierzyła, |
the king called his daughter to try them – |
|
|
|
| 217 |
kai reizē pa kuojai! |
kaj riejzia pa kojaj! |
jak raz na jej nogę! |
they fit perfectly! |
|
|
|
| 218 |
Vot i Juoņa vierss! |
Wot i Jonia wierśś! |
Dopiero Janek górą! |
John had come out on top! |
|
|
|
| 219 |
Soka kieniņč [kieniņš]: "Vēļ reizi raudzēsim! |
Soka kienińcz: "Wial riejzi raŭdziesim! |
Mówi król: „Jeszcze raz sprobujemy! |
Said the king: “We will see! |
|
|
|
| 220 |
Sašyuņ meitai drēbis najimdams māra, kab byutu pa juos augumam, ni eisys, ni garis, – ni plotys, ni šaurys, – |
Sa-szyŭn miejtaj driabiś na-jimdams mara, kab byŭtu pa jos aŭgumam, ni ejsys, ni garis, – ni płotys, ni szaŭris, – |
Uszyj córce suknię nie biorą miary, żeby była podług jej wzrostu, ani za krótka, ani za długa, ani za przestronna, ani za ciasna, – |
Sew clothes for my daughter without taking measure, and they have to fit her perfectly, not too short and not too long, not to loose and not too tight – |
|
|
|
| 221 |
kai tū padariesi, to meitu jau atdūšu!" – |
kaj tu pa-dariesi, to miejtu jaŭ at-duszu!" – |
jak to zrobisz, to córkę już oddam!” – |
if you can do that, I will give you my daughter!” |
|
|
|
| 222 |
Iz reita, Juoņc [Juoņs] atnas drēbis i tai kai nūmērējs iz juos. |
Iz rejta, Jońć at-nas driabis i taj kaj nu-mieriajs iz jos. |
Nazajutrz, Janek przynosi suknię, leży jak ulana! |
In the morning John brought the clothes and they fitted her like a glove. |
|
|
|
| 223 |
Kieniņč [kieniņš] golvu kosa, bet meitu juodūd! |
Kienińcz gołwu kosa, bet miejtu jôdud'! |
Król w głowę się drapie, ale córkę trzeba dać! |
The king scratched his head, but he had to give his daughter away! |
|
|
|
| 224 |
Vuordu pascēja [pasacēja] jau atmeit navar, vajag turētīs aiz vīna! |
Uordu pa-ścieja jaŭ at-miejt' nawar, wajag turiatiś ajz wina! |
Słowo powiedział, już zmienić nie można, trzeba trzymać się jednego! |
He had given his word and could not take it back, he had to stick to it! |
|
|
|
| 225 |
Īdeve meitai lylu puvru [pyuru] i pīscēja [pīsacēja] Juoņam pajemt jū i braukt paceļu! |
I-diewia miejtaj łyłu puŭru i pi-ścieja Joniam pa-jemt' ju i braŭkt' pacielu! |
Dał córce wielkie wiano i kazał Jankowi wziąć ją i jechać! |
He gave his daughter a large dowry and told John to take her and to go away! |
|
|
|
| 226 |
Vot Juoņc [Juoņs] i nūbrauce i nūvede jū iz tū kieniņu. |
Wot Jońć i nu-braŭcia i nu-wiadia ju iz tu kieniniu, |
Janek pojechał i zawiózł ją do tego króla, – |
So John left and took her to the other king. |
|
|
|
| 227 |
Kieniņč [kieniņš] ruods, taisēs jau kuozys, a Juoņc [Juoņs] prosa, lai jam tagad zyrgu atdūd. |
Kienińcz rods, tajsias jaŭ kozys, a Jońc prosa, łaj jam tagad zyrgu at-dud'. |
król rad, każe robić przygotowania do wesela, a Janek prosi, żeby mu teraz konia oddał. |
The king was happy and prepared for the wedding, and John asked him to give back his horse. |
|
|
|
| 228 |
Jis atsoka: "Labi, atdūšu, ka tu puorīsi par otori pa saurom [šaurom] laipom!" |
Jis at-soka: "Łabi, at-duszu, ka tu por-isi par otori pa saŭrom łajpom!" |
Król powiada: „Dobrze, oddam, jeżeli przedziesz po nad przepaścią po wązkiej desce!” – |
He answered: “All right, I will give it back if you cross the gorge on a narrow bridge!” |
|
|
|
| 229 |
Juoņc [Juoņs] dazagoduoja, ka jis grib juo īgriust i soka tai: |
Jońć daza-godoja, ka jis grib jô i-griŭśt' i soka taj: |
Janek domyślił się, że chce go wepchnąć i mówi tak: |
John guessed that he wanted to push him over [the gorge] and said: |
|
|
|
| 230 |
"Tu ej pa prīšku, ceļu maņ paruod, to es nu pakalis īšu!" |
"Tu ej pa priszku, cielu mań pa-rod', to eś nu pakaliś iszu!" |
„Ty idź naprzód, drogę mi pokaż, a ja z tyłu pójdę! |
“You go ahead and show me the way, I will follow you!” |
|
|
|
| 231 |
Kieniņč [kieniņš] nūguoja, a Juoņc [Juoņs] pajēme, īgrūde jū, kieniņč [kieniņš] i nūzasyta! |
Kienińcz nu-goja, a Jońć pa-jemia, i-grudia ju, Kienińćz i nuza-syta! |
Król poszedł, a Janek wziął, wepchnął go, król się zabił! |
The king went and John pushed him down and the king fell to death. |
|
|
|
| 232 |
Tūlaik prosās kienineite, lai Juoņc [Juoņs] nūvad jū iz tāvu atpakaļ, ka jej [jai] nabeja jau kuo tī darēt. |
Tułajk prosas kieniniejtia, łaj Jońć nu-wad ju iz tawu atpakal, ka jej na-bieja jaŭ ko ti dariet. |
Wtedy prosi królewna, żeby Janek odwiózł ją napowrót do ojca, bo jej nie było już tu co robić. |
Now the princess asked John to take her back to her father for there was nothing to do for her here. |
|
|
|
| 233 |
Vot jis i nūvad jū i ceļā, nūzarunoj jī, ka Juoņc [Juoņs] praseis kieniņa, lai jam atdūd jū par sīvu, a jei pajem, paškiņkoj jam gradzyna, ka jei jau pi cyta naīs! |
Wot jis i nu-wad ju i cielâ, nuza-runoj ji, ka Jońć prasiejś kieninia, łaj jam at-dud' ju par sîwu, a jej pa-jem, pa-szkińkoj jam gradzyna, ka jej jaŭ pi cyta na iś! |
Wiezie ją Janek i w drodze umawiają się, że będzie prosić króla, żeby mu ją dał za żonę, a ona bierze, darowuje mu pierścionek na znak, że za innego nie pójdzie! |
So he accompanied her, and on their way they agreed that John would ask the king to give him her for a wife and she presented him with a ring and promised to marry no other man! |
|
|
|
| 234 |
A Juoņc [Juoņs] jau beja cīši nūzamūcējīs, seņ nagulēja i soka iz kienineiti: |
A Jońć jaŭ bieja ciszi nuza-muciejiś, sień na guleja i soka iz kieniniejti: |
A Janek już był bardzo zmęczony, dawno nie spał i mówi królewnie: |
But John was very tired by now, he had not slept for a long time and he said to the princess: |
|
|
|
| 235 |
"Es tagan guleišu treis dīnys i treis nakts." |
"Eś tagan gulejszu trejs dînys i trejs naktś." |
„Ja teraz będę spać trzy dni i trzy noce”. – |
“Now I will sleep for three days and three nights.” |
|
|
|
| 236 |
Jei soka: "Labi, es tevi gaideišu tīpat!" |
Jej soka: "Łabi, eś tiewi gajdiejszu ti pat!" |
Ona mówi: „Dobrze, ja ciebie będę czekać tu sama!” – |
She said: “Fine, I will wait for you at this very place!” |
|
|
|
| 237 |
Jis acagula [atzagula] i aizmyga, a tī saldāti, kuri beja jam paleigūs, daguoja pi kienineitis i soka, lai jei pīzvērej, ka jei pasceis [pasaceis] tāvam, ka jī īgriude kieniņa otorī i ragaņč [ragaņus] apsyta, a ka napasceis [napasaceis], to jī jū nūsiss. |
Jis aca-guła i ajz-myga, a ti sałdati, kuri bieja jam palejgus, da-goja pi kieniniejtiś i soka, łaj jej piźwieriej, ka jej pa-ściejś tawam, ka ji i-griŭdia kieninia otorî i ragańcz ap-syta, a ka na pa-ściejś, to ji ju nu-siśś. |
Położył się i zasnął, a ci żołnierze, którzy byli mu dani do pomocy, przyszli do królewny i mówią jej, żeby przysięgła, że powie ojcu, że to oni wepchnęli króla do przepaści i smoków pozabijali, a jeżeli nie powie, to ją zabiją. |
He lay down and fell asleep. Meanwhile the soldiers who had been his assistants came to the princes and said she should swear that she would tell her father that they had pushed the king into the gorge and killed the wizards, but if she didn’t they would kill her. |
|
|
|
| 238 |
Navarēja jei acalīktīs [atsalīgtīs], jei i pīzvērēja, a jī pajēme, atcierta Palnuruškam kuojis leidz celim i nūbrauce ar kienineiti. |
Na-warieja jej acaliktiś, jej i pi-zwierieja, a ji pajemia, at-cierta Pałnuruszkam kojis lejdz cielim i nu-braŭcia ar kieniniejti. |
Nie mogła się wymówić, i przysięgła, a oni wzięli, ucięli Popieluchowi nogi po kolana i pojechali z królewną. |
She could not refuse and so she swore, but they went and chopped off Cinderboy’s legs up to the knees and rode away with the princess. |
|
|
|
| 239 |
Piec treju dīnu pazamūda Juoņc [Juoņs], – |
Piec treju dînu paza-muda Jońć, – |
Po trzech dniach zbudził się Janek, – |
Three days later John woke up – |
|
|
|
| 240 |
verās, kienineitis navaida i kuojis jam atcierstys guļ zemē! |
wieras, kieniniejtiś na-wajda i kojis jam at-cierstys gul ziamiâ! |
patrzy, królewny niema i nogi odcięte leżą na ziemi! |
and found that the princess had left and that his legs had been chopped off and were lying on the ground! |
|
|
|
| 241 |
Tei vēļ laime juo beja, ka jī kuojis pi juo pamete, – |
Tiej wial łajmia jô bieja, ka ji kojis pi jô pa-miatia, – |
To jeszcze szczęście jego było, że nogi przy nim zostawili, – |
He was still lucky that they had left the legs at his side. |
|
|
|
| 242 |
vot jis tuos kuojis pajēme, palyka zam pazušu i nūguoja iz ceļu. |
wot jis tos kojis pa-jemia, pa-łyka zam pazuszu i nu-goja iz cielu. |
wziął on te nogi, włożył za pazuchę i poszedł na kolanach. |
Now he took the legs under his arm and went to the road. |
|
|
|
| 243 |
Vylkās, vylkās, dazavylkās da ustabenis iz vystys kuojenis, – |
Wyłkas, wyłkas, daza-wyłkas da ustabieniś iz wystys kojeniś, – |
Wlókł się, wlókł się, dowlókł się do chatki na kórzej nóżce, – |
He pulled himself forward with all his strength until he came to a hut on a hen’s leg. |
|
|
|
| 244 |
īīt vydā, a tī vecs, pats leidz spreidi, ar buordu leidz aukiuni [alkiuni], – soka iz jū: |
i-it wydâ, a ti wiećś, patś lejdz spriejdi, ar bordu lejdz aŭkiŭni, – soka iz ju: |
wchodzi do środka, widzi że tam stary dziad skokieć z brodą w łokieć, i mówi mu tak: |
He entered and there was an old man, one inch tall and a beard down to the elbow, and he said to him: |
|
|
|
| 245 |
"Ej tu, vecs atnes jiudiņa dzeivoa, sadzeidej munys kuojis!" |
"Ej tu, wiećś at-niaś jiŭdinia dziejwoa, sa-dziejdiej munys kojis!" |
„Idź ty, dziadu, przynieś wody żywiej, wygoj moje nogi!” |
“Go, old man, bring me from the water of life, heal my legs!” |
|
|
|
| 246 |
Vecs pajēme spani, nūguoja piec jiudiņa, atnas i grib jam kuojis mozguot, a Juoņc [Juoņs] soka: "Paga, paga!" |
Wiećś pa-jemia spani, nu-goja piec jiŭdinia, at-nas i grib jam kojis mozgot', a Jońc soka: "Paga, paga!" |
Dział wziął konewkę, poszedł po wodę, przynosi i chce mu nogi myć, a Janek mówi: „Poczekaj, poczekaj!” |
The old man took a bucket and went to fetch water, came back and wanted to wash his legs but John said: “Wait!” |
|
|
|
| 247 |
Pajēme vāzu, salauze, īlyka jiudinī, a tei vāza pameļnēja kai ūgle. |
Pa-jemia wazu, sa-łauzia, i-łyka jiŭdinî, a tiej waza pa-mielnieja kaj ugla. |
Wziął kij, złamał, włożył do wody, a ten kij zczerniał jak węgiel. |
He took a twig, broke it and put it into the water, and the twig became black like coal. |
|
|
|
| 248 |
Juoņc [Juoņs] soka: "To tu mani tai gribēja [gribieji] lečeit?" – |
Jońc soka: "To tu mani taj gribeija leczejt'?" – |
Janek mówi: „To ty mię tak chciałeś leczyć?” – |
John said: “That’s how you wanted to heal me?” |
|
|
|
| 249 |
Pajēme vāzu, syta jū, syta, – |
Pa-jemia wazu, syta ju, syta, – |
Wziął kij, bił go, bił, – |
He took a stick and beat him – |
|
|
|
| 250 |
sasyta kai skuobu uobeli i lyka otkon īt piec dzeivuo jiudiņa. |
sa-syta kaj skobu obieli i łyka otkon it' piec dziejwo jiŭdinia. |
zbił na kwaśne jabłko i kazał znowu iść po żywą wodę. |
he beat him up like a sour apple and told him again to fetch from the water of life. |
|
|
|
| 251 |
Nūguoja vecs i atneze [atnese]; |
Nu-goja wiećs i at-niazia; |
Poszedł dziad i przyniósł. |
The old man went out and brought [the water]. |
|
|
|
| 252 |
Juoņc [Juoņs] otkon īlyka vāzu, a jei zaļa palyka, – |
Jońć otkon i-łyka wazu, a jej zala pa-łyka, – |
Janek znów włożył kij, kij zazieleniał, – |
John put in another twig and it became green – |
|
|
|
| 253 |
vot jis pazyna, ka tagad lobs jiudiņc [jiudiņs], – |
wot jis pa-zyna, ka tagad łobs jiŭdińc, – |
dopiero poznał, że teraz woda dobra, – |
now he knew that it was the right water – |
|
|
|
| 254 |
apmozguoja ceļš [ceļus], dalyka kuojis, tuos kuojis i dajauga [daauga]. |
ap-mozgoja cielsz, da-łyka kojis, tos kojis i da-jaŭga. |
obmył kolana, przyłożył nogi; te nogi mu przyrosły. |
he washed his knees, put the legs in place and the legs grew back. |
|
|
|
| 255 |
Deve pīrā [pīrē] večam i nūguoja. |
Diewia pirâ wieczam i nu-goja. |
Dał w łeb dziadowi i poszedł. |
He gave the old man a clout and left. |
|
|
|
| 256 |
Īt i verās, vēļ ustabeņa iz vystys kuojenis, – |
It i wieras, wial ustabienia iz wystys kojeniś, – |
Idzie i patrzy, jeszcze chatka na kurzej nóżce, – |
He walked until he came to another hut on a hen’s leg – |
|
|
|
| 257 |
īt vydā, a tī vece dzeivoj, – |
it wydâ, a ti wiacia dziejwoj, – |
wchodzi do środka, a tam babka mieszka, – |
he entered, there was an old woman living there – |
|
|
|
| 258 |
jis sazavasaluoja i vaicoj: |
jis saza-wasałoja i wajcoj: |
przywitał się i pyta: |
he greeted her and asked: |
|
|
|
| 259 |
"Kas pi jiusu loba? |
"Kas pi jiŭsu łoba? |
„Co u was dobrego? |
“What is going on here? |
|
|
|
| 260 |
Može kū jaunuoku dzierdēt?" – |
Może ku jaŭnoku dzierdiat'?" – |
Może co nowego słychać? – |
Maybe you have some news?” |
|
|
|
| 261 |
A tys beja jau cytā kienistī, kur tei kienineitai [kienineitei] tāvs dzeivuoja par kieniņu. |
A tys bieja jaŭ cytâ kieniśti, kur tiej kieniniejtaj taŭs dziejwoja par kieniniu. |
A to było już w drugiem królestwie, gdzie ojciec tej królewny był królem. |
This was already another kingdom, the one where the princess’ father lived as a king. |
|
|
|
| 262 |
Vot tei vece soka: "Pi myusu kuozys, kieniņa meita īt pi veira!" – |
Wot tiej wiacia soka: "Pi myŭsu kozys, kieninia miejta it' pi wiejra!" – |
Babka mówi: „U nas wesele, królewna idzie za mąż!” – |
The old woman said: “We are having a wedding, the king’s daughter is going to marry!” |
|
|
|
| 263 |
Juoņc [Juoņs] palyka cīši bēdeigs, ka jei juo nadagaidēja i pi cyta īt, – |
Jońc pa-łyka ciszi biediejgs, ka jej jô na-dagajdieja i pi cyta it', – |
Janek bardzo się zasmucił, że ona się go nie doczekała i za innego idzie, – |
John became very sad because she hadn’t waited for him and was going to marry another – |
|
|
|
| 264 |
suok stuostēt vecei vysys sovys nalaimis i prosa, lai jei pavuicāju [pavuicātu], kai jam daīt iz kieniņa sātu? |
sôk stośtiet' wiaciaj wysys soŭys nałajmiś i prosa, łaj jej pawujcaju, kaj jam da-it iz kieninia satu? |
zaczyna opowiadać babce wszystkie swoje nieszczęścia i prosi, żeby go nauczyła, jak trafić do pałacu królewskiego? |
he began to tell the old woman about his misfortune and asked her to show him how to reach the king’s house. |
|
|
|
| 265 |
A jei īdūd jam kūklis i soka tai: |
A jej i-dud' jam kuklis i soka taj: |
A ona daje mu gęśl i mówi tak: |
And she gave him a kūkle [= traditional instrument, kind of harp] and said thus: |
|
|
|
| 266 |
"Ej i spēlej, daīškys vysur!" – |
"Ej i śpialaj, da-iszkys wysur!" – |
„Idź i graj, trafisz wszędzie!” – |
“Go and play and you will arrive everywhere!” |
|
|
|
| 267 |
Jis soka: "Es namuoku spēlēt!" – |
Jis soka: "Eś na môku śpialet'!" – |
On mówi: „Ja nie umiem grać!” – |
He said: “I can’t play!” |
|
|
|
| 268 |
"Tys nikuo, ka tu namuok, te taidys kūklis ka patruopiesi taipat!" – |
"Tys niko, ka tu na môk, tia tajdys kukliś ka pa-tropiesi taj pat'!" – |
„To nic, że nie umiesz, to taka gęśl, że potrafisz i nie umiejąc!” – |
“That doesn’t matter, this is such a kūkle that you will get through anyhow!” |
|
|
|
| 269 |
Jis paklausēja, nūguoja iz pogulmu kieniņa pilē, kai aizspēlēja, cik beja šmuki, ka vysi suoka doncuot, i vaci i jauni, – i mozi i lili. |
Jis pa-kłaŭsieja, nugoja iz pogułmu kieninia pila, kaj ajz-śpialaja, cik bieja szmuki, ka wysi sôka doncot', i waci i jaŭni, – i mozi i lili. |
Usłuchał, poszedł na podworzec zamku królewskiego, jak zagrał, tak grał ładnie, że wszyscy zaczęli tańczyć, i starzy i młodzi, – i mali i wielcy. |
He listened and went off to the court at the king’s castle, and as he started to play it was so beautiful that everybody started to dance, old and young, tall and small. |
|
|
|
| 270 |
Nūskrēja tiuleņ pascētu [pasacētu] kieniņam, ka acarads [atzarads] taids spieļnīks, ka vēļ taida navā kuozuos! |
Nu-skriaja tiŭleń pa-ścietu kieniniam, ka aca-radś tajds śpielniks, ka wial tajda nawa kozôs! |
Pobiegli zaraz powiedzieć królowi, że znalazł się taki muzykant, jakiego jeszcze niema na weselu! |
They hurried to tell the king that such a gleeman had shown up as was lacking at the wedding! |
|
|
|
| 271 |
Kieniņč [kieniņš] lyka juo pasaukt i prosa, kab jis aizspālātu, – |
Kienińcz łyka jô pa-saŭkt' i prosa, kab jis ajz-spałatu, – |
Król kazał go zawołać i prosi, żeby zagrał, – |
The king summoned him and asked him to play. |
|
|
|
| 272 |
jis pazastatēja pi kienineitis, i rūku izlyka iz kūkļu, kab jei īraudzētu sovu gradzynu. |
jis paza-statieja pi kieniniejtiś, i ruku iz-łyka iz kuklu, kab jej i-raŭdzietu soŭu gradzynu. |
on stanął przy królewnie i rękę położył na gęśli tak, żeby zobaczyła swój pierścień. |
He placed himself beside the princess and put his hand on the kūkle so that she could see his ring. |
|
|
|
| 273 |
Jei tiuleņ īraudzēja i pazyna jū, – |
Jej tiŭleń i raŭdzieja i pa-zyna ju, – |
Ona też zaraz zobaczyła i poznała go, – |
She saw it and recognized him immediately – |
|
|
|
| 274 |
sauc kieniņu iz ūtrū pokoju i soka: |
saŭć kieniniu iz utru pokoju i soka: |
woła króla do drugiego pokoju i mówi: |
she called the king into another room and said: |
|
|
|
| 275 |
"Vot tēt, tys ir Juoņc [Juoņs] Palnuruška, pi kuru es pazajēmu izīt pi juo par sīvu! |
"Wot tiat', tys ir Jońć Pałnuruszka, pi kuru eś paza-jemu iz-it pi jô par sîwu! |
„Ot tato, to jest Janek Popieluch, któremu obiecała, że będę jego żoną! |
“Here, Daddy, this is John Cinderboy whom I promised to marry! |
|
|
|
| 276 |
Es tim saldātim nu bailis pīzvērieju, bet es tagad pazynu Juoņa pa gradzynu, kur es jam īdevu!" |
Eś tim sałdatim nu bajliś pi-źwierieju, bet eś tagad pa-zynu Jonia pa gradzynu, kur eś jam i-diewu!" |
Ja tym żołnierzom ze strachu przysięgłam, ale teraz poznałam Janka po pierścionku, który mu dałam!” – |
I swore to the soldiers out of fear, but now I know John by the ring that I gave him!” |
|
|
|
| 277 |
Kieniņč [kieniņš] līk jūs pasaukt vysu i saldātu i Palnurušku, kab jī izstuostētu vysu kai beja. |
Kienińcz lik jus pa-saŭkt' wysu i sałdatu i Pałnuruszku, kab ji iz-stośtietu wysu kaj bieja. |
Król kazał zawołać ich wszystkich: i żołnierzy i Popielucha, żeby opowiedzieli wszystko jak było. |
The king ordered to call them all, the soldiers and Cinderboy, and to tell him everything as it had been. |
|
|
|
| 278 |
Tī saldāti soka, ka jī ragaņč [ragaņus] nūsyta, a Juoņc [Juoņs] vaicoj: |
Ti sałdati soka, ka ji ragańcz nu-syta, a Jońć wajcoj: |
Ci żołnierze mówią, że oni smoków zabili, a Janek pyta: |
The soldiers said that they killed the wizards, but John asked: |
|
|
|
| 279 |
"Kaidu zeimi jius turet [turit], ka jis nūsytāt?" – |
"Kajdu ziejmi jiŭs turiat, ka jis nu-sytat?" – |
„Jaki znak macie, że wy zabiliście?” – |
“What proof do you have that you killed them?” |
|
|
|
| 280 |
Jī natura nikuo! |
Ji na tura nikô! |
Nie mieli nic! |
They had nothing! |
|
|
|
| 281 |
A Juoņc [Juoņs] valk nu kešys mēlis tūs ragaņu i soka tai: |
A Jońć wałk nu kieszys mialiś tus raganiu i soka taj: |
A Janek wyciąga z kieszeni języki smoków i mówi tak: |
But John took the wizards’ tongues out of his pocket and said thus: |
|
|
|
| 282 |
"A maņ zeimis iraida! |
"A mań ziejmiś irajda! |
„A u mnie są znaki! |
“But I have proof! |
|
|
|
| 283 |
Vot sešys mēlis nu pyrmoa ragaņa, kur beja ar seszys golvys, – |
Wot sieszys mialiś nu pyrmoa ragania, kur bieja ar sieszys gołwys, – |
Ot sześć języków z pierwszego smoka, który był z sześciu głowami, – |
Here are the six tongues of the first wizard, who had six heads – |
|
|
|
| 284 |
vot ostonis mēlis nu tuo ūtruo, kur beja ar ostonis golvys, – |
wot ostoniś mialiś nu tô utro, kur bieja ar ostoniś gołwys, – |
ot ośm języków z tego drugiego, który był z ośmioma głowami, – |
here are the eight tongues of the second, who had eight heads – |
|
|
|
| 285 |
a vot divpacmit [divpadsmit] nu trešoa, kur beja ar divpacmit [divpadsmit] golvys!" – |
a wot diŭpaćmit nu treszoa, kur bieja ar diŭpaćmit gołwys!" – |
a ot dwanaście z trzeciego, który był z dwunastu głowami!” – |
and here are the twelve tongues of the third, who had twelve heads!” |
|
|
|
| 286 |
Jī navarēja atsacēt [atsaceit] nikuo! |
Jis na warieja at-saciet nikô! |
Nie mogli odpowiedzieć nic! |
They had absolutely no reply! |
|
|
|
| 287 |
Kieniņč [kieniņš] lyka jū izvest i ar zirgim rozraustēt smolkom druponom, a Palnuruškai atdeve meitu sovu par sīvu. |
Kienińcz łyka ju iz-wiaśt' i ar zirgim roz-raŭśtiet' smołkom druponom, a Pałnuruszkaj at-diewia miejtu soŭu par siwu. |
Król kazał ich wyprowadzić i końmi roztargać na małe odrobiny, a Popieluchowi oddał córkę swoją za żonę. |
The king ordered them taken out and torn into pieces, but to Cinderboy he gave his daughter as a wife. |
|
|
|
| 288 |
I es kuozuos beju, jēžu [iežu] un dzēru, guļuoju labi, – |
I eś kozos bieju, jeżu un dzieru, guloju łabi, – |
I ja na weselu byłem jadłem i piłem, i hulałem, – |
And I have been at the wedding, too, I ate and I drank, I slept well – |
|
|
|
| 289 |
a tī suove nu blisis, vīns duraks saldāts luodēja blisi i mani īluodēja vydā, kai suove, tai es tepat i acarodu [atzarodu]! |
a ti sowia nu blisiś, wins duraks sałdats łodiaja blisi i mani i-łodiaja wydâ, kaj sowia, taj eś tia pat' i acarodu! |
a tam strzelali ze strzelb, jakiś głupi żołnierz nabijał strzelbę i mnie wbił do środka, jak strzelił, takem się znalazł aż tutaj! |
but then they were shooting with a rifle, an idiot soldier loaded the gun and shot me in the middle and so I showed up here! |
|
|
|