Statystyka/Cechy mówców

Szacuje się, że na terenie Polskiej Orawy i Spisza mieszka ok. 10–20 tys. Słowaków posługujących się miejscowymi gwarami (Moskal 2004: 11Moskal 2004 / komentarz/comment/r /
Moskal, Marta 2004. Policy on Minority and Regional Languages in Poland. Uniwersytet Jagielloński. URL: http://www.aber.ac.uk/mercator/images/Martapaper.pdf [dostęp: 25.09.2012 r.]
).

Liczba mówców: język ojczysty

Orawcy posługują się natywnie (tj. jako ich pierwszym językiem) gwarą orawską – dotyczy to także osób słowackiego pochodzenia (Moskal 2004: 2Moskal 2004 / komentarz/comment/r /
Moskal, Marta 2004. Policy on Minority and Regional Languages in Poland. Uniwersytet Jagielloński. URL: http://www.aber.ac.uk/mercator/images/Martapaper.pdf [dostęp: 25.09.2012 r.]
).

Liczba mówców: na co dzień

Większość mówców posługuje się gwarą orawską na co dzień od urodzenia i w wielu przypadkach wyparła ona polski i słowacki (Moskal 2004: 7Moskal 2004 / komentarz/comment/r /
Moskal, Marta 2004. Policy on Minority and Regional Languages in Poland. Uniwersytet Jagielloński. URL: http://www.aber.ac.uk/mercator/images/Martapaper.pdf [dostęp: 25.09.2012 r.]
). Coraz mniej dzieci deklaruje porozumiewanie się gwarą orawską na co dzień, co wynika z coraz szerszego dostępu do odmiany standardowej języka polskiego (Zgama 2003: 189fZgama 2003 / komentarz/comment/r /
Zgama, Barbara 2003. „Leksyka gwarowa w wypracowaniach orawskich gimnazjalistów (na przykładzie Podwilka)”, Biuletyn polskiego towarzystwa językoznawczego LIX. URL: http://www.mimuw.edu.pl/polszczyzna/PTJ/b/b59_189-197.pdf [dostęp: 26.09.2012 r.]
). Według szacunków gwarą tą posługiwało się około 40 tys. mówiących przed 2000 r.

Wiek mówców

Mimo stosunkowo dużego prestiżu gwary użytkownikami gwary są przede wszystkim osoby dorosłe – młodzież w wieku szkolnym stopniowo przestaje używać dialektu orawskiego na rzecz języków literackich (polskiego i słowackiego).

Jaki % w kraju/terytorium/rejonie

Prawie 100% w niektórych regionach Orawy (przede wszystkim w mniejszych wsiach) stanowią rodzimi użytkownicy gwary orawskiej. Orawianie stanowią poniżej 1% ludności w obu krajach.

Jakimi innymi językami się posługują?

Orawianie posługują się w coraz większym stopniu językami polskim i słowackim (po obu stronach granicy), kosztem gwary orawskiej, wypieranej przez odmiany literackie tych języków.


Południowy zasięg języka polskiego (zwarty obszar i enklawy) - red. mapy: Jacek Cieślewicz.