Presence in public life

Status in Poland

The European Charter for Regional or Minority Languages, ratified by Poland, includes Russian (List of declarations 2012List of declarations 2012 / komentarz/comment/r /
List of declarations 2012. „List of declarations made with respect to treaty No. 148. European Charter for Regional or Minority Languages. Status as of: 3/11/2012”. Council of Europe. [http://conventions.coe.int/Treaty/Commun/ListeDeclarations.asp?NT=148&CM=8&DF=23/01/05&CL=ENG&VL=1]
).
The Ministry of Interior and Administration list of communes, which proves that more than 20% of the inhabitants of those communes use a minority language and which makes it possible to introduce the language as an auxiliary language, does not include any Russian-speaking commune (http://www2.mswia.gov.pl/download.php?s=1&id=947).


Old Believers' modern tombstone in the Wodziłki (Suwałki region) graveyard; Cyrillic inscription stylised for an archaic one; the attention is drawn by the abbreviations being marked by tildes (tytło) (photo by T. Wicherkiewicz).

The Russian language around the world

Russian has the status of the official language in Russia and one of the official languages in Belarus, Kazakhstan, Kyrgyzstan and some of disputed territories in the post-Soviet area (i.e. Transnistria or South Ossetia). Moreover, it is the official language in the Autonomous Territorial Unit of Gagauzia (Moldova).
Being one out of five official languages and one of the six conference languages of the UN, Russian is of importance as an international language (Witkowski 2011: 111Witkowski 2011 / komentarz/comment/r /
Witkowski, Wiesław 2011. „Język rosyjski”, w: Barbara Oczkowa & Elżbieta Szczepańska (red.) Słowiańskie języki literackie. Rys historyczny. Kraków: UJ, s. 111-126.
).

Media

There are no media published in the Old Believers language variety or focused solely on the subjects related to the Old Believers. Some information on the Old Believers appears in the regional broadcasting by the Białystok Polish Television centre The Russian Express.

Religious education

The Old Believers dialect is used for catechetical purposes while Church Slavonic remains the language of liturgy.


#tłum. podpisu#Księga liturgiczna i modlitewne czotki, fot. T. Wicherkiewicz.

Exemplary texts

● a dialectal text from Augustów (Podlaskie Voivodeship)

Pasyłajut swatof, nu pasłof gawariat. Snaczała pasyłali pasłof, ili ja pajdu za niawo za jawo ili niet. Rańsze dagawariacsa samy, a patom uże znaczyt swatof pasyłajut. Idut uże priama, pariń idiot f swaty. A innyj ta tak jiszczo nie dagawaricsa, ni znajit pajdiot jana ili ni pajdio za jawo, to i pasłof pasyłajit, ili ja pajdu. A patom uże idiot samyj maładoj sa swatam, nu swatajit. Swatajut i dagawariwajucsa, kagda swad'ba f kakoj dień. Nu jiszczo pri tom szto kag żanich pabagacze, to on znajiti, kag eta gawaricsa, honar imiejit, nu niczawo nie triebywajit. A drugoj wot triebywatjit tam u̯ o dajti tam, ili daże na swad'bu, na wisielje, tak stolka tam dienik ili czawo. Da drugiji dienik triebywajut. Nu to dagawariwajucsa patom raditieli eta użo. Nie małodyj, nie maładoj, a uże swat s raditielim. Uże maładucha tam f staranie. Ana tam niczawo nie znajit. K maładomu uże nie chodziut, tolka k maładoj fsiegda. Nu widisz tak jeśť, sztoby tagda nie honar. Chto takoj tawar kuplajit, tot k tamu idiot. Nu, maładucha ni kuplajit jawo, tolka on kupcom, nu da. Tag gawariat, szto diefka kuplajicsa a parień nie kuplajicsa, nu.

(as in: Grek-Pabisowa i Maryniakowa 1972: 117-118Grek-Pabisowa i Maryniakowa 1972 / komentarz/comment/r /
Grek-Pabisowa Iryda & Irena Maryniakowa 1972. „Teksty gwarowe rosyjskie”, w: Antonina Obrębska-Jabłońska (red.) Teksty gwarowe z Białostocczyzny z komentarzem językowym. Warszawa: PWN, s. 113-131.
)

● a dialectal text from Bór (Augustów district, Podlaskie Voivodeship)

A wy f kawo zajechaczy? A raiditieli waszy żywut? Pri was może? Zamużem ci nie? W was Palak musz? Wy znajetie za Palaka ta nie jeśť gamba. I w nas, i w swajej dierewni stoka za Palakam. A Palaki jeszczo łuczszyje ludi kak naszy, ba naszy to... Kak na kakowa, i Palaki raznyje jeśtia. A szto jeta wychodzit i to, i drugoje to nie gamba. Tak wot i ja jeszczo imieju syna. Ja ta toże gawariu jamu: żaniś ditaionak, bo ja i staraja jeśť. A wałnujujusia znajitie, kak maładyje pajdut i zagulajut, i zdiełajut.

(as in: Grek-Pabisowa i Maryniakowa 1972: 122Grek-Pabisowa i Maryniakowa 1972 / komentarz/comment/r /
Grek-Pabisowa Iryda & Irena Maryniakowa 1972. „Teksty gwarowe rosyjskie”, w: Antonina Obrębska-Jabłońska (red.) Teksty gwarowe z Białostocczyzny z komentarzem językowym. Warszawa: PWN, s. 113-131.
)

● a dialectal text from Gabowe Grądy (Augustów district, Podlaskie Voivodeship)

Ja sama prywykszy. Pytamu szta jej tak stałaś. U majoj niewiestki starszaj toże żałudak silna apustifszy. Tubachu muszu siedia wymyť. Ana skapidonnaja. Szut was prinios tut mnie na zradu. Oj kak miłyji maji, kak ni prywykszy k ribiatam.

(as in: Grek-Pabisowa i Maryniakowa 1972: 120Grek-Pabisowa i Maryniakowa 1972 / komentarz/comment/r /
Grek-Pabisowa Iryda & Irena Maryniakowa 1972. „Teksty gwarowe rosyjskie”, w: Antonina Obrębska-Jabłońska (red.) Teksty gwarowe z Białostocczyzny z komentarzem językowym. Warszawa: PWN, s. 113-131.
)

● a dialectal text from Wodziłki (Suwałki district, Podlaskie Voivodeship)

A w Warszawy szczo jagat niet? A kłubnika? Pa czom w was kłubnika? U nas rańcze doraga. Tapier kak raz widieli pa u̯ simnacat. Uże w was dieszawiej. A tak była darożej dwacať – pidisiat aszczo. Tapieŕ gladi ty tolki t́ dwaca czatyrie. A tapier uże t́ wasimnaca fczara byli. Budut dieszawiej szczo. My kak rańcze żyli ot tamyka, to w minia byli kłubniki. To i charaszo to była, dla sibia mieli. t́ Pradawa to nie, tolka dla sibia. I nawariła i jeszczo dała etaj... karzinku. Patom etaj swajej doczki dała kazinku i dla sibia i na jadu.

(as in: Grek-Pabisowa i Maryniakowa 1972: 124-125Grek-Pabisowa i Maryniakowa 1972 / komentarz/comment/r /
Grek-Pabisowa Iryda & Irena Maryniakowa 1972. „Teksty gwarowe rosyjskie”, w: Antonina Obrębska-Jabłońska (red.) Teksty gwarowe z Białostocczyzny z komentarzem językowym. Warszawa: PWN, s. 113-131.
)

● a dialectal text from Żłobin (Sejny district, Podlaskie Voivodeship)

Bajnia jeśť. Stajit niebalszaja tam. Niemnoga prikopczena, ale pamycca charaszo. Poł wnizu, patom wysze t́ jeś . I t́ jeś takaja boczka, griejet wadu. I charoszyja wieszcz. Jeta katoraja wadu girejit, to pajpa. Toże pa polsku nawierna pajpa nawierna budit, nawierna nie. Jeta pajpa nie budit. Ja wam nie skażu charaszo. No to tapier nazywajem pajpa, a ja tam nie nzaju kak pa ruśki nazywali. Jeszcze wienik z bieriozy ili z dubu takoj. My at jeszczo nie diełali, a sijczas nużna t́ dieła jich, siczas at. Eta i w garadach toże t́ jeś . W garackich baniach toże t́ jeś . Ja at był tam f seseru siczas i skoka raz, tak toże myłsia.

(za: Grek-Pabisowa i Maryniakowa 1972: 129Grek-Pabisowa i Maryniakowa 1972 / komentarz/comment/r /
Grek-Pabisowa Iryda & Irena Maryniakowa 1972. „Teksty gwarowe rosyjskie”, w: Antonina Obrębska-Jabłońska (red.) Teksty gwarowe z Białostocczyzny z komentarzem językowym. Warszawa: PWN, s. 113-131.
)

Past and present levels of knowledge#?levels?#

The dictionary

Słownik gwary starowierców mieszkających w Polsce (A dictionary of the dialect of the Old Believers living in Poland) by Iryda Grek-Pabisowa and Iryna Maryniakowa was published in 1980 (Grek-Pabisowa i Maryniakowa 1980Grek-Pabisowa i Maryniakowa 1980 / komentarz/comment/r /
Grek-Pabisowa Iryda & Irena Maryniakowa 1980. Słownik gwary starowierców mieszkających w Polsce. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich.

).


The cover of the Old Believers dialect dictionary

A dictionary of the Estonian Old Believers dialect was designed for school use in Estonia in 2008. The authors recognised this dialect as one of the Pskov varieties ( Palikowa i Rownowa 2008Palikowa i Rownowa 2008 / komentarz/comment/r /
Паликова, Оксана Н. & Ровнова Ольга Г. [Palikowa & Rownowa] 2008. Словарь говора староверов Эстонии. Тарту: Общество культуры и развития староверов Эстонии.
).


#illustration# The cover of the dictionary (Słownik dialektu Staroobrzędowców Estonii) during its presentation (photo by T. Wicherkiewicz).


The text of the Lord's Prayer used by the Masurian Old Believers. It is the same version, based on the Elizabethan Bible of 1751, that is used by the mainstream Orthodox Church (as in: Tetzner 1902: 248Tetzner 1902 / komentarz/comment/r /
Tetzner, Franz 1902. Die Slawen in Deutschland. Braunschweig: Vieweg. [http://archive.org/details/dieslawenindeut00tetzgoog]
).

Organisational background

The religious community of Polish Old Believers is represented by the Board of Supervisors of the Pomorian Old-Orthodox Church with its headquarters in Suwałki, established in 1983. The legal status of the Old Believers Church is controlled by the Regulation by the President of the Republic of Poland of 22 March 1928 on the State's relation to the Eastern Old Believers Church that has no ecclesiastical hierarchy (with later changes).
Riabina, a folk music band, has been active in Gabowe Grądy since 1988. They have produced an album called W styrawierskyj dziariewni. The band's recordings can be found in the Mniejszości narodowe i etniczne (cz.II) compilation (National and ethnic minorities, part 2).


Plaque on the headquarters on the Board of Supervisors of the Old Believers (as in: Abramow i Abramowa 2009bAbramow i Abramowa 2009b / komentarz/comment/r /
Абрамов, Владимир & Екатерина Абрамова [Abramow & Abramowa] 2009b. „У староверов Польши. Сувалки. Фотозарисовка”, Самарское староверие. [http://samstar.ucoz.ru/news/2009-08-24-2514]
).