Standaryzacja

Co prawda omawiane tu odmiany językowe nie wypracowały własnych, osobnych standardów, jednak miały one (zwłaszcza naddniestrzańskie) wpływ na kształt standardowego języka ukraińskiego.
Adam Fałowski wyróżnia w standaryzacji języka ukraińskiego pięć etapów:

1. Koniec XVIII w. – lata 1840-te – etap wyboru normy: stworzenie podwalin języka literackiego i wybór dialektów będących źródłami normy.
2. II poł. XIX w. – początek XX w. – normalizacja i kodyfikacja poprzez tworzenie opisów gramatycznych; jest to czas pionierskich działań normalizacyjnych, polegających na układaniu słowników normatywnych i opracowywaniu zasad pisowni.
3. Lata 1920-te – II wojna światowa – wprowadzanie norm do praktyki językowej na terenie ZSRR.
4. Koniec II wojny światowej – 1989 r. – osiągnięcie wysokiego stopnia normalizacji; jednocześnie w tym okresie w wielu dziedzinach porzucono język ukraiński na rzecz rosyjskiego.
5. Po 1989 r. – język ukraiński został jedynym językiem państwowym Ukrainy, co spowodowało ponowne wprowadzenie go do wielu dziedzin; norma została przejrzana i poprawiona (Fałowski 2011: 135-136Fałowski 2011 / komentarz/comment/r /
   Fałowski, Adam 2011. „Język ukraiński”, w: Barbara Oczkowa & Elżbieta Szczepańska (red.) Słowiańskie języki literackie. Rys historyczny. Kraków: UJ, s. 127-144.
   ).

Odnosząc się do etapu drugiego, warto podkreślić, że szerszy rozwój standardowego języka ukraińskiego w nierównym stopniu możliwy był na Ukrainie zachodniej pod panowaniem monarchii Habsburgów oraz na wschodzie (tj. w Imperium Rosyjskim), gdzie wielokrotnie zakazywano druków, a także importu książek ukraińskich (np. Cyrkularz Piotra Wałujewa, 1863 r.; Akt emski 1876). Pomimo tego, zarówno na wschodzie, jak i zachodzie ukazywały się słowniki dające podwaliny normalizacji (Fałowski 2011: 136-137Fałowski 2011 / komentarz/comment/r /
Fałowski, Adam 2011. „Język ukraiński”, w: Barbara Oczkowa & Elżbieta Szczepańska (red.) Słowiańskie języki literackie. Rys historyczny. Kraków: UJ, s. 127-144.
).
W dzisiejszej standaryzacji daje się zauważyć przejawy puryzmu, tj. dystansowania się od wpływów innych języków standardowych, przede wszystkim polskiego i rosyjskiego. Ponieważ w wielu przypadkach konieczne jest opowiedzenie się za formą nawiązującą do jednego z tych dwóch języków, zdaniem Adama Fałowskiego każdy taki wybór ujawnia określoną wizję narodu i kultury (Fałowski 2011: 141Fałowski 2011 / komentarz/comment/r /
Fałowski, Adam 2011. „Język ukraiński”, w: Barbara Oczkowa & Elżbieta Szczepańska (red.) Słowiańskie języki literackie. Rys historyczny. Kraków: UJ, s. 127-144.
).
Na standard używany na Ukrainie ma też wpływ język ukraińskiej diaspory na Zachodzie (Fałowski 2011: 141Fałowski 2011 / komentarz/comment/r /
Fałowski, Adam 2011. „Język ukraiński”, w: Barbara Oczkowa & Elżbieta Szczepańska (red.) Słowiańskie języki literackie. Rys historyczny. Kraków: UJ, s. 127-144.
).